امین رشیدی*
AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
از گذشته تا به امروز همواره به غلط ، مصرف کالاهای خارجی ملاکی برای مدرن بودن و حتی عاملی برای تفاخر محسوب می گردد. واقعیت این است که چه بخواهیم و نخواهیم تفکر استفاده از مارک های خارجی از پوشاک و وسایل منزل تا انواع خوراکی ها را در برگرفته و امروزه در جامعه ایرانی تبدیل به یک آسیب اجتماعی شده است که تبعات سوء ناشی از آن تمام آحاد جامعه را در بر می گیرد. برای پیشبرد مهندسی فرهنگ مصرف کالای ملی، در گام اول باید اسطوره ذهنی کیفیت کالای خارجی در باور افراد جامعه بشکند و اشتیاق فرهنگ استفاده از کالاهای لوکس وارداتی در بین مردم کاهش یابد.
البته این تفکر نه تنها از گذشته به عنوان یک چالش فرهنگی به ارث رسیده، بلکه امروز نیز با حجم گسترده تبلیغات انواع برند ها و اجناس خارجی سمت و سوی ذائقه ی خرید مردم را تغییر داده است. تبلیغاتی اغوا کننده که باعث مهجوریت تولیدات داخلی گشته و در نهایت به نوعی منجر به عقب ماندگی بخش تولید ایران شده است. تغییر فرهنگ و ایجاد دانشی نو که منجر به تغییر سبک زندگی شود، از مهم ترین راه هایی است که می تواند
تولید ملی کشورها را به اوج برساند.
البته نقش مهم رسانه ی ملی نیز در ایجاد این فرهنگ را نباید نادیده گرفت. چرا که در بسیاری از موارد متاسفانه شاهدیم که در ازای دریافت پول بیشتر، تبلیغات و معرفی کالاهای خارجی در اولویت قرار دارد و به تبع آن عدم استقبال از کالاهای گمنام ایرانی امری واضح
می باشد. البته در بعد فرهنگ سازی و یا مهندسی فرهنگی مصرف کالای ایرانی ،نقش رسانه ملی به دلیل فراگیر بودن و قدرت تاثیرگذاری بالا بسیار پر رنگ می باشد. مسئله ی
فرهنگ سازی در این زمینه، امر خطیری است که مطالعه و بررسی دقیق جوانب آن، همکاری و همیاری نه تنها مردم، بلکه دولت، تولیدکنندگان و برنامه ریزان را می طلبد. فرهنگ سازی در زمینه خاص و بدنبال تحقق این مطلب مسئله ای زمان بر بوده و نیاز به تلاش های فراوانی دارد، تا جامعه در دراز مدت از نتایج آن بهره مند گردد. در این بین خانواده ها به عنوان ابتدایی ترین نهاد اجتماعی در تبیین این فرهنگ، نقش اصلی را ایفا می کنند. زیرا بستری که اولین آشنایی کودک با کالای داخلی و الگوی مصرف آشنا می سازد، خانواده است و به گونه ای تا پایان زندگی در روح و روانش نقش می بندد.
نظارت و مدیریت دقیق در زمینه های تولید و مصرف، تنها راه رسیدن به توسعه پایدار است و در مهندسی فرهنگی تشریح و تبیین درست این مسئله از ارزش بالایی برخوردار است. اینکه جامعه بپذیرد که استفاده از کالاهای تولید داخل و داشتن تفکر و نگرش تولیدی ، مغایرتی با رفاه او نداشته و واردات و صادرات به مثابه دو کفه ی
ترازو در کنار هم کشور را به سرمنزل مقصود
می رساند، حائز اهمیت است.
محدود کردن فضاهای تبلیغاتی در رسانه ها و بیلبوردهای سطح شهر و قرار دادن فضای تبلیغاتی بیشتر کالاهای داخل و استفاده از ابزارهای روز برای شناسایی هرچه بهتر این تولیدات می تواند ، غیرت ملی در راستای استفاده از دسترنج جوانان این
مرز و بوم ترغیب نماید. همچنین آگاه سازی مردم از مزایای استفاده از تولیدات داخل برای اشتغال و رفع مشکلات گریبانگیر جامعه و توسعه علم، پیشرفت و فناوری می تواند راه ورود فرهنگی جامعه به این عرصه را هموارتر سازد و ایجاد حس خود باوری و اعتماد ملی را در آحاد افراد جامعه افزایش دهد.