تفاهم – گروه گزارش: معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری با انتقاد نسبت به سیاه‌نمایی و ارائه آمارهای نادرست از خروج نخبگان از کشور، گفت: برخی‌ها آمارهایی به نقل از صندوق بین‌المللی پول در زمینه میزان مهاجرت اعلام کردند که این آمارها واقعی نیست؛ ولی اذعان می‌کنم در اجرای سیاست‌های بازگشت نخبگان به کشور ضعیف عمل شده است. نشست تخصصی "آسیب‌شناسی مهاجرت و بازگشت ایرانیان مستعد و تحصیل کرده" با حضور ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری و ملکی- قائم مقام پژوهشکده سیاست‌گذاری علم و فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.سورنا ستاری در این نشست با تاکید بر ضرورت اهمیت دادن به نیروی انسانی، افزود: از اقتصاد نفتی نمی‌توان انتظار داشت که وقتی معدن گچی کشف می‌شود، جشن گرفته نشود و یا مسئولان از بازگشت نخبگان به کشور خوشحال شوند، چرا که این رویکرد، رویکرد همه کشورهای نفتی است.
وی با بیان اینکه زمانی که نیروی انسانی پایه اقتصاد نباشد و پژوهش به آموزش متصل نشود، به نیروی انسانی توجهی نمی‌شود؛ از این رو باید زیست ‌بوم‌های کسب و کار و نوآوری در کشور را فراهم کنیم.ستاری با اشاره به اقدامات معاونت علمی برای توسعه اقتصاد دانش بنیان، خاطرنشان کرد: ماحصل این فعالیت‌ها ایجاد 3 هزار و 500 شرکت دانش‌بنیان، صدها استارت‌آپ و توجه جامعه به نیروهای انسانی تحصیل‌کرده بوده است و در این راستا دانشگاه‌ها باید برای توجه جامعه به نیروهای انسانی اقدامات لازم را انجام دهند.
معاون علمی و فناوری- رییس‌جمهور با انتقاد نسبت به سیاه‌نمایی و ارائه آمارهای نادرست از خروج نخبگان از کشور،‌ اظهار کرد: در این میان عده‌ای با نیروهای انسانی بازی می‌کنند و عده‌ای دیگر در مجلس، دولت و دیگر بخش‌ها از این آمارها برای کشمکش‌های سیاسی استفاده می‌کنند. از این رو از روز ابتدای فعالیتم در این سمت نسبت به این آمارها حساس شدم.وی ادامه داد: برخی‌ها اعلام کردند که بر اساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول در سال 2009،  180 هزار جوان ایرانی از کشور خارج شدند و این آمار در حالی منتشر شد که صندوق بین‌المللی پول آمارهای مربوط به خروج نخبگان از کشورها را ارائه نمی‌دهد.
ستاری با تاکید بر اینکه آمارهای این حوزه از سوی سازمان ملل منتشر می‌شود، بر واقعی‌سازی آمارها تاکید کرد و ادامه داد: متاسفانه در این مسیر مرکز آمار ایران در کنار آمارهای مختلفی که ارائه می‌دهد، آمارهای مهاجرت را اعلام نمی‌کند؛ این در حالی است که این آمارها یکی از آمارهای اصلی همه کشورهای دنیا به شمار می‌رود.معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور در عین حال با اشاره به بررسی‌های انجام شده در خصوص مهاجرت نخبگان از کشور با تاکید بر اینکه ایران جزء کشورهای «مهاجر فرست» محسوب نمی‌شود، گفت: قبل از انقلاب 170 هزار دانشجو در کشور داشتیم و صدهزار دانشجو در خارج کشور تحصیل می‌کردند که از این صدهزار نفر 57 هزار نفر در آمریکا تحصیل می‌کردند. ستاری ادامه داد: این که ایران یک کشور مهاجرفرست نیست، واقعیت دارد؛ ولی در عین حال ما در زمینه اجرای سیاست‌های برگشت درست عمل نکردیم. به گونه‌ای که بر اساس گزارش NFS آمریکا، ایران بزرگ‌ترین عدد ماندگاری دانشجویان را در دنیا دارد که این امر نشان می‌دهد ما در اجرای سیاست‌های برگشت به درستی عمل نکردیم.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور، نرخ ماندگاری دانشجویان ایرانی در خارج را 20 تا 30 درصد بیشتر از متوسط دنیا عنوان کرد و یادآور شد: تعداد دانشجویان ایرانی فارغ‌التحصیل از دانشگاه‌های آمریکا 800 نفر است؛ از این رو توجه به سیاست‌های برگشت امری ضروری است، ولی ما با سیاست‌هایی که اتخاذ کردیم، توانستیم نزدیک به هزار نفر را به ایران بازگردانیم.وی چالش اصلی کشور را نبود اکوسیستم نوآوری و کارآفرینی در کشور دانست و افزود: اگر اقتصاد نفتی به اقتصاد مبتنی بر نیروی انسانی تغییر نیابد، در این زمینه موفق نخواهیم بود و به نظر من بهترین فرم جذب دانشجویان خارج از کشور، استارت‌آپ‌ها هستند؛ چرا که این استارت‌آپ‌ها بهترین جایی است که این افراد می‌توانند در آن جذب شوند.ستاری با انتقاد به برخوردهای ژورنالیستی و غیرحرفه‌ای نسبت به خروج نخبگان، اظهار کرد: ما نباید وارد بازی‌های سیاسی شویم و باید به دور از سیاسی‌کاری، سیستم مناسبی را فراهم کنیم که با این رویکرد توانستیم 3 هزار و 500 شرکت دانش بنیان ایجاد کنیم که برخی از آن‌ها گردش مالی 60 هزار دلاری دارند.
ملکی- قائم مقام پژوهشکده سیاست‌گذاری علم و فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف نیز در این نشست با بیان اینکه تدوین سیاست‌هایی برای بازگشت نخبگان به کشور در دستور کار دستگاه‌های سیاست‌گذار قرار نگرفته است، گفت: در بررسی‌هایی که در این پژوهشکده انجام دادیم، مشاهده کردیم که می‌توانیم با اجرای طرح پسادکتری غیر مقیم و رفع چالش‌های آن‌ها در این حوزه موفق باشیم.ملکی افزود: در سال‌های 83 و 84 بحثی در خصوص نقش علم و فناوری در توسعه علمی کشور مطرح شد و این در حالی بود که در آن زمان هیچ صحبتی در خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان،‌ مراکز رشد و استارت‌آپ‌ها در کشور شکل نگرفته بود.وی استفاده از محققان ایرانی خارج از کشور را یکی از چالش‌های جدی کشور عنوان کرد و یادآور شد: این در حالی است که می‌توانیم با ارائه راه‌حل‌های نوآورانه این چالش را
تا حدودی رفع کنیم.