مهندس امین رشیدی*
AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
اصلاح الگوی مصرف، باعث رشد و شکوفایی کشور آلمان در حوزه‌های مختلف بالاخص در حوزه‌ی اقتصادی شده است. به هر ترتیب موضوع انرژی که می‌تواند به عنوان یک تهدید برای هر کشور به حساب آید و بخش عمده ای از منابع را به خود اختصاص دهد، به فرصتی برای رشد و توسعه‌ی این کشور صنعتی تبدیل شده است. اگر به آلمان سفر کنید، فکر می‌کنید که شب‌ها در خانه نیستند، چرا که با انبوهی از خانه‌های خاموش روبرو خواهید شد. آن‌ها از روشن کردن چراغ‌های اضافی پرهیز می‌کنند و دا‌‌ئما در فکر صرفه جویی در مصرف انرژی هستند. حتی اگر هرگز به این کشور سفر نکرده باشید با یک گشت و‌گذار ساده در اینترنت کافی است تا از سبک زندگی ژرمن‌ها در استفاده از وسایل گرمایشی مطلع شوید. چون آلمانی‌ها به شدت به دمای مناسب داخل منزل اهمیت می‌دهند. اگر یک شب در خانه‌ی آلمانی‌ها به سر ببرید و با سبک زندگی آن‌ها آشنایی نداشته باشید، فکر می‌کنید که شوفاژ ساختمان خراب شده است. چرا که در شب ها، دیرهنگام و معمولا قبل از خواب، سیستم گرمایشی ساختمان برای صرفه جویی در هزینه‌ی سوخت، بصورت اتوماتیک خاموش و صبح روز بعد دوباره روشن می‌شود.
آن‌ها شرایط زندگی خود را با این اوصاف وقف داده اند و پوشیدن لباس گرم در فصل‌های سرد سال در منازل از بدیهیات است. متاسفانه این مطلب درست در نقطه‌ی مقابل رفتار ایرانیان قرار دارد. چرا که ما عادت کرده ایم سرمای هوا را با بالا بردن درجه‌ی وسایل گرمایشی جبران نماییم و عموم مردم ایران از پوشش‌های تابستانی در منزل به هنگام فصل‌های سرد سال استفاده می‌کنند. این رفتار غلط از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته، چرا که خلای آموزش‌های لازم در این زمینه همچنان در سیستم‌های آموزشی ایران به چشم می‌خورد. شاید آلمانی‌ها، ارزش و بهای انرژی را بیشتر از ما درک کرده اند و برای آن ارزش قائل اند. البته قیمت‌های ارزان حامل‌های انرژی در بروز این رفتار بی تاثیر نبوده و باید مورد بررسی قرار گیرد. مهم ترین کار در این کشور اصلاح و منطقی شدن قیمت انرژی و سوخت است. اگر قیمت انرژی ارزان باشد، سرمایه گذار و تولید کننده به دنبال استفاده از سیستم‌های کم مصرف در طرح‌های صنعتی نمی روند. ولی با اصلاح قیمت انرژی و سوخت به طور قطع، افراد بدنبال انتخاب فناوری‌های کم مصرف با بازدهی بالا خواهند رفت. اما مطالب مذکور تنها بخشی از سبک مصرف انرژی در آلمان است. اصلاح الگوی مصرف بیش از آنچه که فکر می‌کنید در کشور آلمان مرسوم است. نرم‌ها و قوانین
صرفه جویی در انرژی برای ساختمان‌های مسکونی و غیر مسکونی عمومی متفاوت اند و هر دو سال یکبار بر اساس مصرف انرژی و بکارگیری جدید‌ترین طرح‌های مهندسین و عایق کاری ساختمان بروزرسانی می‌شود...
دولت آلمان سرمایه گذاری‌های کلانی در بخش‌های پژوهشی و نوآوری‌های مرتبط به منابع جدید انرژی و قطع وابستگی به انرژی‌های فسیلی و هسته ای را سامان داده است. آلمان، طی چند دهه اخیر بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در زمینه‌ی انرژی‌های تجدید پذیر، به ویژه انرژی‌های بادی و خورشیدی سرمایه گذاری کرده است و توانسته رکورد بیشترین میزان مصرف انرژی‌های تجدید پذیر را در سال گذشته بزند. بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، میزان انرژی تجدید پذیر تولید شده در آلمان در نیمه‌ی نخست سال جاری به ۳۵ درصد کل انرژی تولیدی کشور رسیده است، که نسبت به سال گذشته نیز افزایش نشان می‌دهد. حتی به گفته این سازمان، در برخی از روزهای بادی ۸۵ درصد الکتریسته این کشور از منابع تجدید پذیر بدست می‌آید.
بهره وری انرژی در آلمان همسو با سیاست گذاری‌های بین المللی دولت‌های آلمان بوده و بستگی به برنامه ریزی‌ها در حوزه‌ی اقتصادی و تولیدی دارد و در مسیر رشد و توسعه‌ی پایدار در بخش دولتی و خصوصی است. دولت آلمان نیز وعده داده است که تا نیمه قرن حاضر به یک اقتصاد بدون آلاینده‌های کربنی دست یابد و قصد دارد، میزان انرژی‌های تجدید پذیر در مصرف کل انرژی کشور را تا سال ۲۰۵۰ به ۸۰ درصد برساند و تا سال ۲۰۲۲ فعالیت‌های نیروگاه‌های هسته ای کشور را متوقف و آن را با انرژی‌های تجدید پذیر جایگزین سازد.
منابع زیادی از کشور آلمان با اصلاح الگوی مصرف ذخیره می‌شود که از آن در جهت رشد تولید و خدمت به مردم استفاده می‌شود. الگوی مصرفی که با تبعیت از آن در کشور می‌توان گام‌های مهمی را در راستای هر چه بهینه مصرف کردن انرژی برداشت. گزارش‌های داخلی و قیاس آن‌ها با استانداردهای بین المللی نشان می‌دهد که ملت ایران چند برابر دنیا انرژی مصرف می‌کنند که هر یک در جایگاه خود، نگرانی هایی را در پی دارد و اگر اوضاع به همین منوال پیش رود، ایران به عنوان یکی از سه قطب اصلی تولید انرژی در دنیا در دهه‌های آینده، احتمالا وارد کننده‌ی انرژی خواهد بود و این قضیه به فقیرتر شدن منابع مالی کشور منتهی خواهد شد.