تفاهم – گروه گزارش: شهرهایی که در ایران کلانشهر نامیده می‌شوند با آنچه در تعاریف بين‌المللی کلانشهر خوانده می‌شود، حداقل در ابعاد جمعیتی متفاوتند، این در صورتی است که حدود 15 شهر در ایران کلانشهر نامیده می‌شوند، در شرایطی که اگر تعریف سازمان ملل را مبنا قرار دهیم، تنها تهران واجد اطلاق این مفهوم خواهد بود. پایتخت ایران از جمله مهم‌ترین و برترین کلانشهرهای جهان است که دارای قابلیت‌ها و ویژگی‌های فراوانی است که به همت مدیریت شهری در دهه‌های اخیر تغییرات چشمگیر و قابل توجهی را در کالبدخود در حوزه‌های عمرانی، شهرسازی، فرهنگی و اجتماعی، زیست محیطی تجربه نموده است. تجربه گران‌سنگی که به همت مدیران و متخصصان شهری کسب شده و در گذر زمان به منظور الگو سازی و ارتقا سطح زندگی شهری شهروندان، به سایر کلانشهرها و شهرهای ایران منتقل گردیده است.
امروز شهرداری تهران با شعار تهران، شهری برای همه شهروندان، در پی دستیابی به مفهوم شهروند بانشاط و مشارکت جو در کنار ایجاد امنیت و اعتماد اجتماعی و تبدیل این کلانشهر، به شهری در تراز جهانی است و در این راستا با ایجاد بستر هم افزایی کلانشهرها، در پی رهیافت ارتقا سطح زندگی در سایرکلانشهرهای ایران اسلامی است. اینک در آستانه برگزاری "بیست و هشتمین اجلاس کمیته مدیران ارتباطات و امور بين‌الملل شهرداری کلانشهرهای کشور " برخی از مهم‌ترین رهیافت‌های ارتباطی در کلانشهرها از منظر مدیریت شهری، که برای کسب جایگاه رفیع خود در فرآیند جهانی شدن
باید واجد آن باشند مورد بحث قرار می‌گیرند.  نخست اینکه در شرایط اقتصادی کنونی مدیریت شهری در کلانشهرها، برای ارتقای کیفیت زندگی راهی جز بهره گیری از مشارکت‌های مردمی ندارد. فرآیندی که در طی آن مراکز ارتباطات شهرداری‌ها با تلاش برای مهیا ساختن فضایی جهت‌گذار از شهرنشینی به شهروندی و در راستای شکل گیری فرآیند شهرسازی مشارکتی تلاش می‌کنند. نیازی به توضیح نیست که متدهای فن سالارانه ی برنامه ریزی به تنهایی از درک پیچیدگی‌های مدیریت شهری و نظام‌های چند وجهی اجتماعی و فرهنگی ناتوانند. فضایی که در آن امر مشارکت از حالتی انتزاعی خارج می‌شود و مدیریت شهری با ایجاد زمینه ورود موثر و جدی شهروندان و با بهره‌گیری از خرد جمعی؛ به تعبیر‌هابرماس شکاف بین نظر و عمل را کاهش داده و با ایجاد زمینه برای تحقق شهر ارتباطی، شهری برای همه شهروندان را محقق نماید. دیگر آنکه گسترش استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در عرصه ارتباطات و روابط عمومی، وضعیت جدیدی را در رابطه با شیوه‌های ارتباطی شهرداری‌های کلانشهرها ایجاد کرده است. این ظرفیت از یکسو به گفتمان سازی و خلاقیتی متناسب با الزامات جهان جدید نیازمند است و از سوی دیگر بدون توجه به زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی می‌تواند محل آسیب باشد.
اجلاس مدیران ارتباطات و امور بين‌الملل کلانشهرها بستری مناسب برای هم افزایی و توسعه‌ی توانِ ارتباطی شهرداری‌هاست تا بتواند سازوکارهایی را طراحی و تدوین کند که منجر به بهبود شیوه‌های تعاملی شهروند محور و ایفای وظایف ارتباطی شود. در نهایت اینکه، در زمانه ای که انواع گوناگونی از بحران‌ها جوامع شهری را در معرض آسیب قرار داده است، بدترین اشتباه مدیریت شهری آن است که تصور کند بحران اتفاق نخواهد افتاد؛ بحران را نباید نادیده گرفت، پنهان کرد و یا انکار نمود. به همین علت بحران‌های شهری و شیوه ی اقدام و عمل روابط عمومی‌ها در مواقع بحران، نیازمند بازنگری در روش‌های پیش بینی، هوشیاری و تبلیغ و هشدار پیش از وقوع، رویکردهای کنترل و نظارت در صحت اطلاع‌رسانی و مسئولیت‌پذیری در هنگامه بحران و در نهایت کنترل حواشی و همچنین برنامه‌های ایجاد آرامش و بازسازی پس از پایان آن است.
عدم تقارن اطلاعات واصل شده به روابط عمومی، تکثر و موازی کاری مراکز اطلاع رسانی در زمان بحران، نبود مجرای واحد ارسال اطلاعات به شهروندان و اخلال در کانال‌های ارتباطی، وجود منابع خبری با رویه ارسال اخبار جعلی و پخش شایعات و همچنین شرایط نامساعد و آشتی‌ناپذیر در زمان بحران از آسیب‌های جدی روابط عمومی بحران است. تجربیات موفق جهانی در کنترل بحران‌ها از طریق پیش بینی و آمادگی پیش از بحران، کاهش اثرات مخرب بحران، ایجاد آرامش خبری و استفاده استراتژیک از رسانه‌های اجتماعی در هنگام بحران راهکارهایی است که برای دستیابی به سندی راهبردی در این اجلاس بر روی آن بحث خواهد شد.
سید مجتبی تقوی نژاد
معاون روابط عمومی مرکز ارتباطات
و امور بین‌الملل شهرداری تهران