مهندس امین رشیدی*
AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
بیت کوین ها یا ارزهای مجازی، در این روزها برق حقیقی کشور را مصرف می کنند. بله، برق ارزان، ارز دیجیتال و بطور خاص بیت کوین این بار نه به خاطر تازگی و جذابیت، بلکه به دلیل سوء استفاده برخی فعالان اقتصادی بار دیگر سرفصل بسیاری از خبرها قرار گرفته است. در این روزها هجوم سرمایهگذاران بیت کوین با به صرفه بودن برق یارانه ای ایران و افزایش نامتعارف مصرف، صنعت برق کشور را با چالش جدی روبرو ساخته است. مسئولین وزارت نیرو بر این عقیدهاند که استخراج این رمز ارزها از جمله بیت کوین با سوختهای فسیلی آن هم بصورت پنهانی و بدون پایش برق مصرفی، بی تردید نوعی قاچاق انرژی الکتریکی محسوب می گردد.
روندی که برای ایجاد واحدهای ارز مجازی بیت کوین استفاده می شود، به قدری برق مصرف می کند که باعث افزایش مصرف بی سابقه ی برق ایرانی ها شده و فشار بی سابقه ای بر شبکه های برق کشور گذاشته است. یکی از مهمترین دلایل سوددهی استخراج در ایران، تعرفه بسیار ارزان مصرف برق در کشور است. ایران در رتبه پایین ترین تعرفه برق در سطح جهانی قرار دارد و کشورهایی مانند آلمان در دسته گران ترین تعرفهها قرار دارند. طبق کارشناسی های صورت پذیرفته شده، میزان مصرف برق بابت تولید هر بیت کوین معادل مصرف سالانه 24 خانه در تهران، یا معادل مصرف برق یک خانه در تهران به مدت 24 سال است.
ایران کشوربه صرفه ای برای تولید بیتکوین است. چرا که اگر یارانه هر کیلو وات برق 5000 ریال باشد یعنی تولید یک واحد بیت کوین حدود 350 میلیون ریال با یارانه دولتی هزینه می برد یا حدود 2700 دلار. اگر متوسط قیمت بیت کوین و دلار را در این روزها به دور از نوساناتش در نظر بگیریم، بر این اساس استخراج هر واحد بیت کوین
8300 دلار یا به عبارتی 108 میلیون تومان در ایران درآمد دارد استخراج ارز دیجیتال در ایران وضعیت نامشخصی دارد و متاسفانه تاکنون قانونگذاری شفافی برای آن صورت نپذیرفته است.
اگرچه هنوز مشروعیت ارزهای دیجیتالی و در صدر آن ها بیت کوین از طرف بانک مرکزی و مسئولان مربوطه در کشور به اثبات نرسیده است اما ممنوعیت قطعی هم در زمینه عدم استفاده از آن ها اعلام نشده است و برخی از صرافی ها و سایت های آنلاین علنی به خرید و فروش این ارزها اقدام میکنند. با این حال برخی از شواهد نشان می دهد که مدتی پیش دولت استخراج ارزهای دیجیتالی را به عنوان یک صنعت پذیرفت و اخبار حتی از طریق صدا و سیما نیز منتشر گردید، اما آنچه در این بین از اهمیت ویژه ای برخوردارد است، هنوز وضعیت تعرفه برق ماینرها و واردات آن ها قانون گذاری نشده و خبر جمع مزارع مانینگ و مصرف بی رویه ی برق یارانه ای مدام از گوشه و کنار به گوش می رسد. البته به نظر می رسد به دلیل افزایش استخراج ارزهای ذیجیتال در ایران و البته قرار گرفتن در فصل گرما و بالا رفتن تعرفه برق، دولت باید تغییراتی را در تعرفه میزان برق مصرفی برای استخراج کنندگان بیت کوین اعمال نماید.
البته معضل مصرف بالای برق این ارزها تنها مختص ایران نبوده و چندین سال است که مورد توجه سایر کشورها نیز می باشد. در دسامبر 2017، چند تحلیلگر با انتقاد از مصرف زیاد برق توسط مراکز استخراج بین کوین و سایر ارزهای دیجیتال، روند استخراج را "فاجعه زیست محیطی" نامیده اند.