تفاهم-گروه گزارش: وزیر اقتصاد از ظرفیت بازار سرمایه به منظور کمک به حذف بنگاه‌داری مزاحم بانک‌ها خبر داد. فرهاد دژپسند در سی امین همایش بانکداری اسلامی با تاکید بر اینکه امسال سی‌امین همایش برگزار می‌شود، در حالی که ۲۸ سال از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا می‌گذرد، اظهار داشت: انتظار می‌رفت امروز در نقطه‌ای باشیم که کاملا این احساس شکل گرفته باشد که در ایران بانکداری کاملا اسلامی است و هیچگونه شبهه درباره اسلامی بودن بانکداری وجود ندارد.
وی افزود: این بانکداری می‌توانست الگویی برای سایر کشورهای اسلامی باشد، اما امروز شاهد هستیم هنوز در مورد موانع، دچار مشکلاتی هستیم و برخی از مراجع نسبت به عملیات به شدت موضع دارند. در مقابل برخی معتقدند قوانین و مقررات مناسب و در اجرا مشکل دارد و برخی نیز معتقدند مشکلی وجود ندارد. وزیر امور اقتصادی و دارایی گفت: به نظر من ما باید از اقدامات و زحماتی که تمام فعالان نظام بانکی عهده دار آن هستند متشکر باشیم، زیرا در شرایط فعلی سعی می‌کنند تا تمام موارد  را به بهترین شکل مدیریت کنند. دژپسند افزود: با بررسی برخی یادداشت‌ها و نظرات کارشناسان احساس می‎‌شود که شاید برخی اظهارنظرکنندگان از موانع و مشکلات خبر ندارند، اما باید توجه داشته باشیم که فارغ از انتقادها و ضعف‌ها، در شرایط سخت فعلی عملکرد نظام بانکی در مقام حل و رفع مشکلات اقتصادی کشور قابل‌توجه است.
وی با اشاره به اینکه امروزه در دنیا بانکداری در حال تحول با سرعت قابل‌توجهی است، گفت: در حال حاضر بانکداری اسلامی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار دارد. منهای کشورهایی که خود را ملزم به اجرای بانکداری اسلامی می‌دانند، بانکداری اسلامی مورد توجه سایر کشورهای نیز قرار دارد. در شرایطی که بانکداری اسلامی مورد اقبال دنیا قرار دارد ما باید قدرت رقابت‌پذیری بانک‌های خود را در کشور در موقعیت مناسبی ایجاد کنیم، البته کاری سخت اما شدنی است. وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: بانکداری امری نیست که با روش‌های سنتی و ساز و کارهای قدیمی در داخل و عرصه رقابت، کارایی داشته باشد. نظام بانکی در رشد و توسعه کشور نقش محوری دارد و از منظر تامین مالی، اقتصادی ایران بانک پایه است. فارغ از رقابت‌هایی که وجود دارد، اما واقعیت امروز نشان می‌دهد که اقتصاد ما بانک پایه است. دژپسند در ادام، درباره لزوم تعیین نرخ سود و بهره در حدود شرعی گفت: در اقتصاد کلان براساس قوانین و مقررات سود و بهره تعریف مشخصی دارد و کسی که به سیستم بانکی مراجعه می کند فرد ریسک پذیری نیست و آنچه در بانکداری اسلامی وجود دارد تعیین سود در حدود اسلامی است. اما در این عرصه باید تلاش های تئوریکی صورت گیرد و به طور مستمر در صدد فرمولی برای کشف نرخ سود با توجه به آموزه های اسلامی باشیم.
وی با اشاره به اینکه در وزارت اقتصاد اقداماتی در این زمینه آغاز شده است، گفت: یکی دیگر از موارد مهم بر نامناسب بودن ساختار مالی بانک ها، عوامل محیطی و بیرونی نیز در مقام فاصله دادن نظام بانکی از نظام مالی مناسب است. ساختار مالی نامناسب روند بانکداری اسلامی را کُند می کند. وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: ساماندهی شعب بانک ها یکی دیگر از موارد مهم است و باید به این پرسش پاسخ داد که آیا این همه شعب برای بانک ها ضروری است؟ به طور حتم پاسخ این است که یکی از منافع عوامل بیرونی تعداد بالای شعب است. اما این امر به سهولت قابل انجام نیست و من به عنوان رییس مجمع بانک های دولتی شاهد مقاومت ها در این زمینه هستم.
وی افزود: اجرای حاکمیت شرکتی در بانک‌ها نیز یکی دیگر از موارد مهم است که کمک می‌کند تا تمام امور بانک ها بر مبنای اصول باشد از به کارگیری نیرو تا سایر موارد. البته لازم است که بگویم بانک کشاورزی گام های موثری در این زمینه برداشته است. دژپسند در ادامه یکی دیگر از ملزومات اصلاح ساختار مالی بانک‌ها را رهاسازی نظام بانکی از گوشواره هایی مثل دارایی های منجمد و مازاد و فاصله گیری بانک ها از بنگاه داری عنوان کرد و افزود: فاصله دادن بانک ها از بنگاه داری باید تابع اصول باشد و در این امر دچار افراط نشود، زیرا بانک وکیل موکل خود برای بالا بردن بازدهی سپرده‌ها است. وی افزود: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که در حالی که بازار سرمایه شرایط خوبی دارد، بانک ها را از بنگاه داری مزاحم برای ایفای نقش در عرصه اعطای تسهیلات خارج کنیم. بانکداری ما زمانی در این مسیر می تواند گام های اساسی بردارد که بانکداری اسلامی را در نظام تامین مالی همیشه مدنظر داشته باشیم، در غیر اینصورت به هدف نخواهیم رسید.
آغاز عملیات بازار باز تا پایان شهریور ماه
همچنین در ادامه‌ی این همایش، رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه امیدواریم عملیات بازار باز تا پایان شهریور ماه آغاز شود، گفت: بر اساس سیاست‌های جدید هیچ شخص حقیقی و حقوقی نباید بیش از ۳۳ درصد در یک بانک سهم داشته باشد. عبدالناصر همتی با اشاره به بهبود شاخص‌های اقتصادی  در ماه‌های گذشته اظهار داشت: شاهد بازگشت ثبات به اقتصاد کشور هستیم که اساس و پایه آن ثبات در بازار ارز همراه با کاهش تدریجی آن در چند ماه گذشته است. رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به روند کاهش تدریجی نرخ تورم ماهانه از اسفند۱۳۹۷ تا مرداد امسال و رسیدن آن به سطوح کمتر از یک درصد در مرداد ماه، آن را نشانگر میرایی (کاهش) آثار تکانه ارزی بر سطح قیمت‌ها دانست. وی افزود: اکنون در کنار تلاش برای کنترل نقدینگی، مهم‌ترین دغدغه بانک مرکزی نحوه تأمین مالی تولید و رونق آن است. همتی با بیان اینکه طرح‌های مهمی در دست اقدام است که به تدریج نتایج آن آشکار می‌شود، افزود: طی چهار ماهه نخست امسال مبلغ ۱۳۱ هزارمیلیارد تومان از سوی بانک‌ها برای سرمایه درگردش واحدهای تولیدی اختصاص یافته است که ۶۰درصد کل تسهیلات است. به گفته وی نکته قابل توجه، منفی شدن نرخ رشد تورم گروه کالایی در مردادماه است.
رقابت بانک‌ها در جذب درآمد باید بر روی
حق الوکاله مشتریان باشد
عضو شورای فقهی بانک مرکزی نیز در ادامه‌ی این همایش با بیان اینکه رقابت بانک‌ها در جذب درآمد، باید بر روی حق‌الوکاله دریافتی از مشتریان باشد، گفت: رقابت بانک‌ها در اعلام نرخ سود سپرده باید متوقف شود. غلامرضا مصباحی مقدم با بیان اینکه یکی از مباحثی که در شورا مورد توجه قرار گرفت، نحوه تعیین نرخ سود بانکی بود که ۱۰ جلسه به آن اختصاص یافت، گفت: یکی از نتایج این جلسات این بود که در حال حاضر نظام بانکی در احتساب سود با مشکل جدی روبروست و احتساب سود بانکی که در چارچوب بانکداری بدون ربا باید متناسب و بر مبنای سود تسیهلات اعطایی و نرخ حق‌الوکاله باشد، در حال حاضر با آن مطابقت ندارد. وی با بیان اینکه احتساب سود سپرده با عنوان هزینه بانک و احتساب سود دریافتی به عنوان درآمد بانک یکی دیگر از مشکلات تعیین نرخ سود است، افزود: این اقدام بانک‌ها اشکال شرعی دارد؛ چراکه این نوع شیوه محاسبه براساس شیوه محاسبه سود پول است که در بانکداری بدون‌ربا جایی ندارد؛ این در حالی است که در بانکداری بدون‌ربا، سود باید از طرف تسهیلات به سمت سپرده باشد یعنی اول سود تسهیلات و بعد سود سپرده مشخص می‌شود و اساس تعیین سود سپرده سود تسهیلات و نرخ حق‌الوکاله است.