ستار عباسي*
در فرآیند توسعه، داشتن نیروی انسانی سالم و جامعه‌ای که بیشتر افراد آن از عمر طولانی همراه با سلامتی برخوردار باشند، از شاخص‌های مهم توسعه انسانی و فرهنگی به حساب می‌آید. به همین دلیل، کشورهای پیشرفته صنعتی توجه خاصی به گسترش ورزش و تربیت بدنی در جامعه داشته تا با استفاده از دستاوردهای بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی و رشد و گسترش ورزش، هم خود را به شاخص‌های توسعه نزدیک کرده و هم با استفاده از نیروی انسانی سالم و کارآمد برای تحقق اهداف دیگر توسعه برنامه‌ریزی کنند. شهرداری با توجه به امکانات و زیرساخت‌هایی که در اختیار دارد، مانند فضاهای عمومی، پارک‌ها، خیابان‌ها، منابع انسانی متخصص، مناسب‌ترین سازمان برای هدایت ورزش همگانی در جامعه است.
کشورهای پیشرفته با عبور از شاخص طول عمر همراه با سلامتی، شاخص دیگری با عنوان «نشاط» مطرح است. در این شاخص، هدف از تبدیل منابع به کیفیت زندگی چیزی نیست جز عمر طولانی و زندگی شاد برای مردم. یکی از موارد ده‌گانه در این شاخص به سلامتی اشاره دارد و اینکه افراد جامعه باید به خدمات باکیفیت، آموزش، بهداشت، درمان و خدمات عمومی دسترسی داشته باشند. در واقع آگاهی دادن به افراد جامعه برای اهمیت‌دادن به سلامتی خود و فراهم آوردن تسهیلات برای دسترسی به امکانات ورزشی از شاخص‌های توسعه فرهنگی و انسانی عصر حاضر است. ورزش همگانی با اهدافی همچون افزایش مشارکت اجتماعی شهروندان، تفریح سالم و تقویت ورزش قهرمانی، به طور جدی از سوی مدیریت شهری
دنبال می‌شود.
برای رشد ورزش همگانی در جامعه به ۳ فاکتور نیازمندیم: 1- ایجاد انگیزه که باید برنامه‌ریزی خوبی صورت گیرد تا مردم جذب شوند. 2- مسائل فرهنگی، باید این ورزش در فرهنگ خانواده‌ها قرار بگیرد. 3- بسترسازی و ایجاد تجهیزات برای ورزش کردن.
بخش‌های اول و دوم خیلی مهم هستند. نگاهی به تأثیر ورزش بر سلامتی جسمانی و روانی و میزان مشارکت مردم در دیگر کشورها نشان از اهمیت آن در زندگی دارد. امروزه شهرداری ها از یک سازمان صرفاً خدماتی به نهادی اجتماعی تغییر یافته و ورزش یک فعالیت بسیار مؤثر اجتماعی است، شهرداری ها با همکاری سایر ارگان ها با بستر سازی و ایجاد تجهیزات ورزش همگانی در این زمینه وارد شده اند. از طرف دیگر، لزوم ارتباط گسترده مردم و شهرداری‌ها در زندگی شهری، از جمله عوامل توجیه کننده ورود شهرداری به مقوله‌ی ورزش همگانی است. از نقاط مثبت این ارتباط، دوطرفه و متقابل بودن آن را می‌توان برشمرد.
گسترش دامنه های استفاده از وسایل جدید مانند آسانسور و پله برقی، ابزارهای فناوری اطلاعات نظیر کامپیوتر و اینترنت و تغییر سبک زندگی و نحوه اشتغال افراد و گسترش زندگی آپارتمان‌نشینی موجب کاهش شدید تحرک شهروندان شده است...
که در حقیقت کم تحرکی افراد عامل مؤثری برای افزایش بیماری‌هایی از قبیل دیابت، چاقی و ناراحتی های قلبی بوده و همچنین ازدیاد مرگ و میر را در پی داشته است. بنابراین نقش مدیریت شهری با طیف وسیعی از وظایف عمرانی و خدماتی در زمینه توسعه فضاهای ورزشی به منظور تأمین فضاهای لازم برای گذراندن اوقات فراغت جوانان و نوجوانان و پرداختن به امر ورزش در محیط شهری امروز از اهمیت خاصی
برخوردار شود.
توجه به مقوله ورزش در مدیریت شهری ضرورتی اجتناب ناپذیر است. ورزش تمرکز را افزایش می دهد و توجه را به سمت مسائل مهم کار و زندگی جلب می کند و بسیاری از اضطراب ها و استرس های روزانه ناشی از کار را از میان می برد. در همین راستا، ورزشکاران و پيشكسوتان ورزشی دارای وجهه مردمی هستند که استفاده از این پتانسیل در جلب مشارکت شهروندان و حضور بیشتر آن ها در فعالیت های ورزشی اثر گذار است. لذا برگزاری پویش های ورزشی با بهره مندي از تجربه گرانبهای پيشكسوتان و قهرمانان بومی به توسعه و پيشرفت ورزش كمك شاياني مي كند. در واقعیت ارتقای سلامت جسمی و ترویج نشاط و پویایی بیش از پیش از مهم ترین اهداف برنامه های ورزشی مدیریت شهری است که امیدواریم شهروندان با مشارکت و حضور بیشتر مدیریت شهری را یاری کنند.
*كارشناس ارشد تربيت بدني