* مهسا صالحی

بررسی وضعیت بسته بندی در ایران نشان می دهد، که اهمیت این موضوع در ایران در مقایسه با سایر کشورها، بسیار کمرنگ تر است و سهم ایران در صنعت جهانی بسته بندی ناچیز است، که البته پایین بودن این جایگاه تا به امروز تبعات منفی بسیاری در تولیدات داخل، بالاخص در حوزه ی صادرات داشته است. چرا که این ضعف در نهایت باعث عقب ماندن شرکت های ایرانی در بازارهای داخلی و خصوصا، بازارهای صادراتی شده و قدرت رقابت را از دست 
تولید کنندگان داخل ربوده است.
 فعالین این حوزه بوضوح دریافته اند که بسته بندی؛ اولین برخورد و پیام تولید کننده ی محصول با مشتری است که فرصت کسب رضایت یا صرفنظر کردن از خرید محصول را به او می دهد. بسته بندی؛ هنری است که باعث تحریک دید مصرف کننده شده و در طی زمانی اندک به اندازه یک تیزر تبلیغاتی تاثیر خود را در تصمیم گیری به ذهن مشتری القاء می کند. بسیاری از مردم جهان درباره محصولات مختلف تنها از روی بسته بندی آن ها قضاوت می کنند و بسته بندی های نو و شکیل بازار مصرف پرطرفداری را به دنبال دارد، چرا که بارها دیده شده ، بسیاری از محصولات بی کیفیت با 
بسته بندی های پر زرق و برق توانسته اند در تراز اول خرید قرار گیرند.  بسته بندی کالاها را می توان نوعی فرآیند تبلیغاتی بی صدا دانست که به عنوان یک عامل بصری بازاریابی و کارآفرینی مطابق با استانداردهای جهانی در جلب مشتری نقش اساسی را بازی می کند و هرگز نباید از دید کارآفرینان پنهان بماند. یکی از اجزای اقتصاد در یک تجارت مدرن که متاسفانه این روزها به علت فقدان اطلاعات لازم و کافی، ضربه های بزرگی را به کارآفرینان و صاحبان کسب و کارها وارد می کند. بویژه در سال های اخیر که همگام با پیشرفت و صنعتی شدن کشورهای توسعه یافته، تکنولوژی در فرآیند بسته بندی نیز رشد کرده و این امر یکی از روند های تاثیرگذار در بازار فروش به حساب می آید. کارآفرینان با تکیه بر استعداد خویش و ارائه محصول، اغلب از تمرکز بر بازار فروش غافل می شوند و این در حالی است که فروش؛ دغدغه اصلی 
تولید کنندگان و اقتصاد دانان است. 
عدم بکار گیری سلیقه کافی در بسته بندی، و نبود شناخت از روانشناسی رنگ ها باعث می شود ،محصولات صادر شده بصورت فله، در آن سوی مرزها با بسته بندی های فاخر و زیبا ، مطابق فرهنگ مصرف کننده تولید شوند و به چندین برابر قیمت به فروش برسند. این همان بازار خاکستری است که کارآفرین را از پیشرفت، بخصوص در امر صادرات باز می دارد. امروزه جهت خروج از شرایط اقتصادی کنونی و برای نفوذ در بازارهای جهانی در جهت افزایش فروش، نیازمند یک نوآوری و پشتکار در افراد کارآفرین هستیم. نحوه بسته بندی کالاهای تولید شده می تواند، مبین صرفه اقتصادی و قابلیت اعتماد و جذابیت دیداری در بازار باشد. 
 جایگاه یابی در بازار از زیر مجموعه های مدیریت انگیزشی (PERMS) محسوب می شود که بسته بندی مناسب یک مدل ارتباطی بین تولید کننده و مصرف کننده ایجاد 
می کند. آمارها نشان می دهد که سالانه پانزده هزار محصول به سبد محصولات اضافه شده و بنابراین، رمز بقای تولید کنندگان قدیمی افزایش توان رقابتی آنها به جز حفظ کیفیت، تنها با ایده های نو و تبلیغات به روز امکان پذیر است. 
از اینرو می توان اذعان داشت، طراحی بسته بندی های مناسب، ارزش تبلیغاتی و سود اقتصادی بالایی با خود به همراه دارد. کارآفرینانی که تمایل به حضور در بازارهای صادراتی ، برای بقاء و دوام هر چه بیشتر را دارند، بسته بندی کالاها را باید درارکان موفقیت خود مدنظر قرار داده و روی آن سرمایه گذاری کنند، هر چند این سرمایه گذاری از قیمت محصول تولید شده بیشتر باشد. این موضوع آنقدر از اهمیت ویژه ای برخوردار است که کارشناسان ارزآوری صادراتی را در بسیاری از موارد قربانی بسته بندی ضعیف می دانند. از اینرو، وقت آن رسیده که کارآفرینان و سرمایه گذاران این حوزه هزینه ی بسته بندی را نه صرف هزینه ،بلکه به دید سرمایه گذاری بنگرند، تا علاوه بر ربودن گوی سبقت از رقبای خارجی، تحولی در بازاریابی بسیار از محصولات با کیفیت داخلی ایجاد نمایند.