رفت و آمد گردشگران بین ایران و تاجیکستان در سال‌های اخیر موازنه منفی داشته که بیشتر تحت تاثیر روابط سیاسی و اقتصادی دو کشور بوده است. اینک با امضای یادداشت تفاهم همکاری بین ایران و تاجیکستان در جریان سفر رئیس‌جمهور، پیش‌بینی می‌شود یخ این رابطه ذوب شود و سفر بین دو کشور هم‌زبان رونق بگیرد. 
به گزارش ایسنا، براساس مطالعاتی که دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی در شهریورماه ۱۴۰۰ انجام داده است، در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۱ هزار تاجیک به بیرون از کشور خود سفر کرده‌اند و در مقابل، این کشور ۱۰۳۵ هزار گردشگر خارجی جذب کرده و ۱۷۱ میلیون دلار درآمد از این طریق به دست آورده است، درحالی که تاجیک‌ها در سفرهای خارجی خود حدود ۱۰ میلیون دلار هزینه کرده‌اند.اطلاعات سفارت ایران در تاجیکستان نشان می‌دهد، محبوب‌ترین و مطلوب‌ترین مقاصد سفر تاجیک‌ها به ترتیب روسیه، قزاقستان، ازبکستان، چین، ترکیه، امارات، هند و ایران است. انگیزه این سفرها بیشتر کار، تجارت، دیدار اقوام، بازدید از شهرهای تاریخی مثل سمرقند و بخارا، تحصیل، درمان و گردشگری است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد، تاجیکستانی‌ها به ایران سفر می‌کنند، چون کشوری با زبان و فرهنگ مشترک و دارای امکانات درمانی است.    
با همین رویکرد، در ۹ ماه نخست سال ۱۳۹۸، پیش از همه‌گیری ویروس کرونا، ۲۲۰۹ نفر از تاجیکستان به ایران سفر کردند. این تعداد در مدت زمان مشابه سال ۹۹، به وقت شیوع کرونا و توقف صدور ویزای توریستی، به ۲۷۸ نفر رسید که تغییرات آن بیش از ۸۷ درصد منفی بود. در همین مدت زمان، ۲۵۶۲ نفر از ایران به تاجیکستان سفر کردند که در ۹ ماه نخست سال ۹۹ تعداد آن‌ها به ۵۰۷ نفر رسید و این آمار، بیش از ۸۰ درصد افت کرد.آمارها نشان می‌دهد، روند تبادل مسافر و گردشگر بین تاجیکستان و ایران حدودا تا سال ۲۰۱۶ رو به رشد بوده، اما پس از آن تحت‌تاثیر تنش‌های سیاسی و اقتصادی بین دو کشور، این آمار افت کرده است. اکنون با امضای یادداشت تفاهم همکاری بین دو کشور در جریان سفر سیدابراهیم رئیسی به تاجیکستان، بارقه‌هایی از امید برای بهبود روابط توریستی و فرهنگی بین دو کشور روشن شده است.مطالعات نشان می‌دهد ،مردم تاجیک علاقه وافری به شعر و ادبیات و موسیقی ایرانی دارند. علاوه ‌بر وجود مشاهیر مشترک همچون رودکی، فردوسی، فارابی و بوعلی و حضور دائمی حافظ، سعدی، مولانا، خیام، بیدل و لاهوتی در زندگی آن‌ها، در زمینه ادبیات سیاسی و اجتماعی با نام‌هایی همچون سعید نفیسی، ایرج میرزا، ملک‌الشعرای بهار، رهی معیری، سیمین بهبهانی، نادر نادرپور، صادق چوبک، بزرگ علوی و محمود دولت‌آبادی کاملا آشنایی دارند.
دفتر بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی همچنین در بررسی چالش‌ها و موانع موجود در مسیر توسعه گردشگری ایران و تاجیکستان، به این نتیجه رسیده که ترکیه با برگزاری پروازهای مستقیم هفتگی و اختصاص هزینه‌های پایین هتل برای گردشگران تاجیکستان و هند با کاهش هزینه‌های درمان در جذب گردشگران سلامت، اصلی‌ترین رقیب ایران به شمار می‌آید. 
ادامه در صفحه 2