* حوریه یحیایی
رعایت اخلاق در کسب و کار در دنیای تجارت قدیم ، شرط لازم برای ورود به
کسب و کارها بود و کاسبین قدیمی آن را به عنوان یکی از اصول مهم برای ورود به دنیای کسب و کار می دانستند. امروزه هم اخلاق کسب و کار و مشتری مداری اهمیت فراوانی یافته و مباحث علمی زیادی در مورد آن صورت گرفته است. بطوریکه اخلاق و رفتارحرفه ای به طورخاص با مقوله کارآفرینی رابطه نزدیک داشته و علی القاعده تاکید و توجه به آن در چگونگی ارتباط و تعامل کارآفرین در محیط کسب وکار تاثیرگذار است. بنظر می رسد، ارتباط بین اخلاق و کارآفرینی از موارد جدیدی است که مورد بحث کارشناسان بوده و این در حالی است که اقتصاد دانان
سال هاست، تحقیق و بررسی درباره این موضوع را در اولویت مباحث خود قرار
داده اند.
بی اخلاقی های رایج برای کسب درآمد بیشتر و ترویج رفتارهای غیر مسئولانه در محیط های کاری یکی از چالش برانگیزترین مباحث مدیریتی است که باعث جلب صاحب نظران به این حیطه شده است. با توجه به گستردگی بحث اخلاق و ارزش ها و
متغیر بودن این مبحث در جوامع مختلف، رویکردی تازه به اخلاق اسلامی در امر کارآفرینی خالی از لطف نیست.فرهنگ و اخلاقیات، از مسیر تربیت فردی، باعث رشد و ارتقای جامعه و در نهایت عمل کارآفرینانه می گردد. در سال های اخیر، با رشد روزافزون فعالیت های کارآفرینی، افزایش میزان اهمیت اخلاق و وجدان کاری در کسب و کار به عنوان دوعامل مهم در کارآفرینی لازم و ملزوم هم بوده اند. نیروهای کار را می توان به دو دسته تقسیم نمود.
دسته اول، مشتاقانه تمایل به تلاش و کوشش فراوان دارند و از سکون و یکنواختی پرهیز
می کنند. در این گونه افراد،فضائل اخلاقی در اولویت امور قرار دارد و هرگز آن را فدای درآمد و یا تولید ثروت نمی کنند. در دسته دوم، عکس این رفتار به چشم می خورد. افراد تمایل چندانی به فعالیت ندارند و تولید ثروت و کسب درآمد تنها هدف اصلی محسوب شده و اگر در جایی اخلاقیات زیر پای قرار گیرد، توسط هدف
توجیه پذیر است. در کشور ما با توجه به آموزه های دینی، اخلاق در کار؛ مهم ترین عامل فرهنگی در توسعه اقتصادی به حساب می آید و منابع انسانی ثروت اصلی محسوب می شوند. اخلاق در کسب و کار در طولانی مدت ، باعث افزایش اعتبار شرکت ها و رضایت مندی مشتریان و انگیزه خدمت بیشتر در بین کارکنان خواهد بود و درنهایت افزایش کارآفرینی و تولید اشتغال در جامعه منتهی
می گردد. وجدان کاری، زیر مجموعه ای از اخلاق کارآفرینی محسوب می شود.
وجدان به عنوان یک قضاوت درونی برای بررسی اخلاق فردی می تواند به عنوان یک عامل بازدارنده از خطا ها و بی اخلاقی ها در جامعه گردد.
فرد کارآفرین با وجدان کاری، تمایل به رعایت حقوق افراد دیگر دارد و احساس مسئولیت نسبت به حرفه خود خواهد داشت و حتی بدون نظارت و بررسی عوامل خارجی کار خود را در صحت و درستی کامل پیش می برد. او منافع اطرافیان و سازمان خود را ارزشمند دانسته و این امر در بهبود رابطه مستمر او با سایر اعضای تیمش قابل مشاهده است.
ارزش های اخلاقی همچون وجدان ، تعهد کاری ، مسئولیت پذیری و يا حسن خلق ، موجبات جلب اعتماد جامعه به فرد کارآفرین می شود و فرد نیز بر پایه ی این اصول در مدت زمان کوتاه تری به نتیجه می رسد. بازده و راندمان فرد کارآفرین پایبند به اصول و ارزش های اخلاقی در راستای فعالیت های کارآفرینانه بسیار بیشتر از حالتی است که کارآفرین از هیچ اصولی پیروی نمی کند. هنگامی که ارزش ها و اصول اخلاقی بخشی از برنامه تدوین شده شرکت ها محسوب گردد، باعث ایجاد رقابت برای پیشرفت و صعود فرد کارآفرین می شود. زیرا اکثریت افراد جامعه معتقدند ، افرادی که به فضائل اخلاقی پایبندی بیشتری دارند، قابل اعتماد ترند، زیرا آنها همیشه خود را ملزم به رعایت قوانین اخلاقی می دانند.