مهندس امین رشیدی*
AMIN_RASHIDI@YMAIL.COM
قریب به چند ماه است که از راه اندازی استفاده از دوچرخه های اشتراکی بی دود که با حمایت شهرداری تهران و یک شرکت خصوصی راه اندازی شده است، می گذرد. استارتاپی که نمی توان به سادگی از کنارش عبور کرد، ایده ای که با کمک گرفتن از فناوری می خواهد نقش مفیدی در حمل و نقل شهری و کاهش آلودگی ایفا نماید و به کاربر خود این امکان را می دهد که از دوچرخه با ترکیب نوآوری و فناوری تازه معرفی شده ی اینترنت اشیا استفاده کرده و سفرهای شهری خود را با سهولت انجام دهد. البته پیش از این درسال 2014 در کشور چین با استفاده از این فناوری اقدام به اشتراک دوچرخه شد و در حاضر نیز در بیش از 200 شهر جهان خدمات اشتراک‌گذاری دوچرخه هوشمند را ارائه می دهند و مورد استقبال زیادی هم قرار گرفته است. فناوری که با
فعال کردن شناسه ای برای هر یک از اشیاء ،هویت مشخصی برای آن ها در نظر گرفته و مدیریت اشیاء و پیوند آن ها با یکدیگر با استفاده از این تکنولوژی امکان پذیر خواهد بود.
البته اینکه یک شرکت استارت آپ، چنین ریسکی داشته تا وارد عرصه ای شود که پیش از این بارها و بارها شکست خورده ،قابل تقدیر است اما اینکه چقدر این شرکت از حمایت های شهرداری برخوردار است که سایر استارت آپ ها از آن محروم هستند، جای سوال است. کدام مدیر شهری و یا مقام و مسئولی تا کنون دیده شده که به دوراز تیزرهای تبلیغاتی و شوهای شهری با دوچرخه و یا وسایل حمل و نقل این چنینی به محل کار خود تردد نماید. حال آنکه دو ماه پیش ویدیویی در یوتیوپ منتشر شد که نشان می داد ،رئیس جمهور دانمارک برای استقبال از مکرون- رئیس جمهور فرانسه، با دوچرخه به محل رفته بود و بعد از مراسم تشریفات در فرودگاه هر دو در سطح شهر دوچرخه سواری کردند و با استقبال بالای مردم کپنهاگ، روبه رو شد. البته فواید دوچرخه سواری را باید از مردم هلند پرسید که در کشورشان بازای هر نفر یک دوچرخه وجود دارد. یا از مقامات ایتالیایی که حاضرند به هر دری بزنند تا مردم را تشویق کنند به جای اتومبیل با دوچرخه سر کار روند.
پس تا به اینجا، ایجاد و راه اندازی استارتاپی همچون بی دود، بسیار مهم و اساسی برای شهری همچون تهران است. اما متاسفانه تا کنون در عمل اتفاق خاصی رخ نداده است و تعداد بسیار کمی از این دوچرخه ها در سطح شهر دیده
می شود. البته در شهری مانند تهران که خیابان های
قفل شده و پراز دود غیر قابل تحمل است، چطور می توان دوچرخه سواری نمود، خود جای بحث دارد. دوچرخه سواری که به سبب ترافیک باید مدت زیادی انواع آلودگی های تنفسی شهری را به جان بخرد. مازاد بر این مطلب، نبودن زیر ساخت‌های لازم شهری به خصوص مسیرهای دوچرخه سواری، نبود فرهنگ مناسب
دوچرخه سواری، رانندگی های بد در سطح شهر همگی از جمله عوامل مهمی هستند که شکست زود هنگام طرح هایی از این دست را رقم می زنند.
البته در سال های قبل نیز طرحی مشابه در پایتخت راه‌اندازی شده بود، که با شکست مواجه شد. اینکه چه عاقبتی اکنون در انتظار این طرح است نیز همواره در هاله ای از ابهام است. ودیعه مورد نیاز برای استفاده از این دوچرخه ها 159 هزار تومان می باشد که با توجه به این که مبلغ ودیعه طرح دوچرخه سواری اشتراکی بی دود، عدد قابل توجهی است، می تواند مانعی در ترغیب مردم به استفاده از این دوچرخه های نارنجی رنگ باشد. به غیر از این ودیعه، نکته مهم میزان هزینه ای است که شما باید برای استفاده از این
دوچرخه ها پرداخت کنید. برای هر30 دقیقه 1500 تومان. این عدد یعنی اینکه اگر شما روزانه یک ساعت بخواهید از منزل تا محل کارتان که قطعاً در تهران کمتر از این میزان نیست، دوچرخه سواری کنید، باید در هفته ۲۱ هزار تومان و در ماه
۸۴ هزار تومان پرداخت کنید. این عدد در طول سال یعنی چیزی بیش از یک میلیون تومان برایتان آب می خورد. هزینه ای که در گام اول عدم استقبال مردم از این طرح و شکست آن را تداعی می کند.
با این حال، استفاده از دوچرخه به جای خودرو یا موتورسیکلت خود نیازمند تشویق و فرهنگ سازی است، که دراین طرح نه تنها زیر ساخت و بسته های تشویقی وجود ندارد، هزینه ی بالایی نیز باید پرداخت گردد که دقیقا مغایر با برنامه ریزی های صورت گرفته برای اشاعه ی این فرهنگ در سایر کشورهای دنیاست. امیداریم که استارتاپ بی دود نیز داستانی مشابه طرح خانه های دوچرخه شهرداری تهران در دهه های گذشته، پیدا نکند و با اصلاح معایب استفاده از این طرح بتوان همانند سایر کشورها، با رونق دوچرخه سواری و بالا بردن فرهنگ استفاده از وسایل حمل و نقلی از این قبیل، در بالا بردن کیفیت زندگی شهروندان و کاهش آلودگی هوا نقش بسزایی را ایفا نماید.