مصطفی یحیایی
mostafa yahyaeiii@gmail.com
در تقویم رسمی کشورمان، نهم اردیبهشت ماه به عنوان روز شورا یاد شده است. نهادی که به عنوان حلقه ی ارتباطی بین حاکمیت و مردم، عنصری تاثیرگذار در قانون گذاری کشور محسوب شده و ایجاد فضای لازم را برای تعامل کافی بین دولت و ملت در امور جاری شهرها و روستاها به عهده دارند. اهمیت و تطبیق شوراهای شهری و روستایی بر اهداف و سیاست های کلی نظام اسلامی ایران، پیش از پیش نقش محوری شوراها را تبیین می‌سازد. با نگاهی اجمالی به کشورهای توسعه یافته و وجود منابع مهم و معتبر، خواهیم یافت که تشکیل شوراها و بوجودآمدن تشکل های محلی کوچکتر و سپردن امور به آن ها از درجات مختلف مزیت های فراوانی به همراه خواهد داشت. توسعه ی شهرنشینی و افزایش جمعیت، شهرها را با مشکلات عدیده ی گوناگون روبرو کرده و شورای اسلامی به عنوان یک نهاد تصمیم گیرنده مردمی و ناظر بر امور شهری از طریق جلب مشارکت مردمی و بخش خصوصی می‌تواند تاثیرگذاری شگرفی بر توسعه و احقاق حقوق شهروندی داشته باشد. شوراها به عنوان یکی از مظاهر مهم دموکراسی و مردم سالاری در کشورند و اگر ظرفیت حقیقی شوراها به درستی شناخته و
به کار گرفته شود، شاهد امنیت و عدالت اجتماعی در بین شهروندان خواهیم بود. اولین انتخابات رسمی شوراها در چارچوب اجرای قانون اساسی در هفتم اسفند ماه سال 1377 با حضور مردم در پای صندوق‌های رای برگزار شد تا حقوق شهروندان از طریق تشکیل یک نهاد منتخب مدنی محقق گردد و عاملی تاثیرگذار در فرایند مدیریت جامعه ی شهری باشد...
از دیدگاه نظری، شورای شهر یکی از عناصر سیستم مدیریت شهری محسوب می شود و به عنوان یک عنصر سیاستگذار، تصمیم گیر و با اندکی تسامع قانون‌گذار در سطح محلی، متضمن توسعه ی پایدار و انسانی در بهبود سطح زندگی شهروندان و ارتقای عملکرد سیستم مدیریت شهری می‌باشند. شوراها به عنوان حلقه ی اتصال میان شهرداری و مردم و همچنین نمایندگان مردم و تسهیل ارتباط با مدیران شهری، نقش بسزایی در روند توسعه و آبادانی شهرها و روستاها ایفا می کنند و از طریق نمایندگان منتخب شهروندان، اداره ی همه جانبه ی امور شهری توسط سازمان های مسئول را هدایت و نظارت می کنند.
اگرچه شوراها نهادهایی با تجمیع نظرات کارشناسی اداره می شوند، اما باید وجه اجتماعی قوی داشته باشند و این مهم تنها در صورتی محقق خواهد شد، که اعضای شوراها، انسان هایی با تعهد و مسئولیت پذیر باشند. همچنین این تشکل از طریق انتخاب شهردار مدیر و مدبر، نقش بی بدیل خود را در توسعه شهری و رفاه اجتماعی یک شهر نمایان می‌سازند. اگرچه توسعه یک مفهوم چند بعدی بوده و تحقق هریک از ابعاد آن نیازمند زیرساخت های دقیق است، نقش بی بدیل شوراها در توسعه ی پایدار حوزه ی شهری و روستایی بر کسی پوشیده نیست. چه این توسعه در بعد اجتماعی بوده و یا اقتصادی و فرهنگی. از این رو، شوراهای اسلامی و شورای شهر به عنوان دوبازوی نظارتی و اجرایی نظام مدیریت شهری، نقش موثر و اساسی را در روند اداره ی شهرها ایفا می کنند.
تفاهم و همدلی اعضا در کنار تخصص و تجربه، و پرهیز از هرگونه مناقشات سیاسی و جناحی از نخستین شروط یک شورای کارآمد بوده که درظهور و بروز موفقیت آن تاثیرگذار است. از آنجایی که شورای اسلامی از مظاهر مشارکت مردم بوده و فلسفه ی وجودی آنها برای تسهیل امور شهروندی و مردم است، داشتن ارتباط دائمی و تنگاتنگ با مردم، شرط لازم برای بقای آن است. شوراهای اسلامی به‌عنوان یکی از مهم ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی، که اعضای آن مستقیما از طرف مردم برای نظارت بر امور محلی و شهری انتخاب می شوند، می بایست در جهت رفاه شهری و برطرف نمودن مشکلات و نارسایی های محلی درصدد رفع مشکلات برآیند تا گام های بزرگ و تاثیرگذاری در توسعه ی حقوق شهری و شهروندی بردارند.