خدمات سلامت الکترونیک در سال ١٩٩٠ میلادی آغاز و در قرن ٢١ شتاب گرفت. امروز این دست خدمات با شیوع پاندمی کاربردی تر و با اقبال عمومی بیشتری برخوردار است. بی تردید مهمترین رهآورد این فناوری در عصر بالندگی خدمات سلامت الکترونیک، توسعه نسخ الکترونیکی و درمان از راه دور است.
به گزارش تفاهم، سلامت موبایل یا سلامت همراه که با یک کلیک بر روی گوشی یا کامپیوترتان به دست میآید و شما را به نظام بهداشت و درمان متصل میکند. مفهوم eHEALTH نیز در پی توسعه این عرصه فناورانه بر سر زبانها افتاد. سازمان بهداشت جهانی، سلامت دیجیتال را درمان مبتنی بر استفاده از فناوریهای ارتباطات و اطلاعات عنوان میکند. شیوهای نوین با استفاده از موبایل و فناوریهای بیسیم که به توسعه هوش مصنوعی و دیگر فناوریهای نوظهور هم منتهی میشود. این حوزه علمی که به دنبال ارتقای سطح اطلاعات عمومی جامعه از مسائل بهداشتی و تبادلات دارویی و درمانی شکل گرفته، دسترسی افراد جامعه را به نظام بهداشتی و درمانی بینالمللی تسهیل کرده ، انواع روشها و به روزترین اطلاعات بهداشتی را در اختیار علاقهمندان، بیماران و حتی پزشکان قرار میدهد. در کشور ما نیز همچون آمریکا و کانادا که سالهاست از مواهب نسخ الکترونیکی سود میبرند استارتاپها و شرکتهای دانشبنیان چرخه محرکه و پیشانی توسعه فناوری خدمات سلامت الکترونیک هستند.
سال گذشته با همهگیری کرونا این دست استارتاپها بیش از پیش فعال و مورد توجه قرار گرفتند. توانمندسازی بیمار و پزشکان، ایجاد امکان تبادل اطلاعات میان موسسات بهداشتی، کارایی بیشتر خدمات و درمانها، ارائه آموزشهای آنلاین به بیماران و پزشکان، عدم محدودیت جغرافیایی، افزایش کیفیت خدمات، دسترسی آسان و سریع به مدارک پزشکی بیماران، افزایش دسترسی به خدمات و غیره را از جمله مزایای توسعه سلامت دیجیتال بیان کردهاند. اکنون 72 شرکت دانشبنیان و خلاق در کشور ما در صدد ارائه این خدمات میباشند تا شیوهای نوین در درمان بیماران ارائه و با شبکهسازی میان دریافتکنندگان و ارائهدهندگان این خدمات، دسترسی به دارو و درمان را تسهیل کردهاند که این خود سهم عمده ای در اجرای عدالت در نظام بهداشت و درمان میباشد. با این وجود هنوز سیستم سنتی موجود در کشور مقاومتهایی در مقابل اجرای آن دارند. آمارها نشان میدهد که تهران با 52 شرکت دانشبنیان، پیشروترین استان کشور در این حوزه است که رتبههای بعدی هم با فاصله زیادی به استان فارس، گلستان، قم، هرمزگان، کرمان، خوزستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان، اصفهان، قزوین و یزد قرار دارند. از ٧٢ شرکت فعال در این حوزه میتوان به «دکتر نکست» اشاره کرد که چندی پیش فاز نخست خدمات رسانی الکترونیک را رسما آغاز کرد.
مدیرعامل دکترنکست معتقد است که با آغاز سال ١٤٠٠ این پلتفرم تمام چرخه ی درمان را به شکل الکترونیکی به جامعه ارائه خواهد کرد. سعید طاهری، دانش آموخته دکتری داروسازی که از کشور فنلاند نیز موفق به اخذ مدرک پی.اچ.دی اقتصاد و دارو شده است، بنیانگذار پلتفرم «دکترنکست» در خصوص آغاز به کار آن اظهار کرد: حاصل ۶ ماه کار بی وقفه ی تیم فنی بزرگی روی پلت فرم دکترنکست امروز در دسترس جامعه است. بر اساس سیاستهای دولت تدبیر و امید از ٤سال پیش مبنی بر حرکت به سمت الکترونیکی کردن پروسههای درمان، نسخه الکترونیک پرونده سلامت بیماران که در آینده نزدیک الزام آور خواهد شد و با توجه به شیوع پاندمی فقدان چنین پلتفرمی بیش از پیش در جامعه احساس شد که همین امر سرعت و تلاش کار ما را نیز دوچندان کرد.
مدیرعامل دکترنکست ادامه داد: هدف اصلی ما ارائه خدماترسانی، راه حلها و شیوههای منحصربه فردی است که در حوزه سلامت نیازهای اقشار مختلف را پوشش داده و توجه دست اندرکاران شبکه سلامت را به خود معطوف کند. طاهری در همین خصوص گفت: ساده سازی درمان گام نخست ماست. ساده سازی درمان یا به عبارتی، کاهش زمان ویزیت، تشخیص و تجویز و همچنین ثبت همه سوابق درمانی بیماران در این پلتفرم و دسترسی پزشکان به این اطلاعات از جذابیتهای کاربردی دکترنکست به شمار میرود که قدرت، سرعت و زمانبندی ویزیت و درمان را تسهیل میکند. بنیانگذار دکترنکست با اشاره به گزارش بیمه سلامت در شهرهای تهران، مازندران، خراسان و اصفهان که طرف قرارداد آنهاست، تصریح کرد: کمتر از ۱۰درصد مراکز در مرداد امسال به نسخه الکترونیک متصل شده اند؛ همچنین گزارش آذر نشان میدهد تقریبا بیش از ۷۵ درصد مراکز در استانها به غیر از تهران و فارس به نسخه الکترونیک وصل شدهاند. وی با بیان اینکه در استان تهران از یک هزار و ۴۰۰ مطب، یک هزار و ۱۰۰ مطب رجیستر شدهاند، اظهارداشت: گزارش نسخه الکترونیک حاکی از آن است که در مراکز خصوصی، از ۱/۱ میلیون ویزیت بیمار در مرداد تقریبا یک میلیون به صورت الکترونیک ثبت شده که این آمار مرتب در حال افزایش است.
این فعال حوزه سلامت الکترونیک ابراز امیدواری کرد، چنانچه دولت در این عرصه صرفا سیاستگذاری کند و اجرای چرخه ی سلامت اکترونیک را به بخش خصوص واگذار کند به زودی شاهد استارتاپها و شرکتهای خصوصی بزرگی خواهیم بود که به تنهایی چرخه خدمات سلامت و درمان را یکسان و عادلانه در گونههای و زاوایای مختلف آن به وسعت کشور ارائه کرده و در عرصه بین الملل نیز هم پای غولهای بزرگ این حوزه قابل رقابت باشد.
شکوفایی شرکت های نرم و خلاق در گرو حمایت هدفمند
در همین خصوص یک نماینده مجلس ضمن تاکید بر حمایت کامل از شرکتهای خلاق خوستار همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری در این زمینه شد. غلامحسین رضوانی - نماینده مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه، تهران، شمیرانات، ری اسلامشهر و پردیس در این رابطه میگوید: شرکتهای خلاق و موضوعات مرتبط با صنایع نرم و خلاق برای رسیدن به شکوفایی و بالندگی نیازمند حمایتهای هدفمند هستند. انتظار داریم که در معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری فعالیتهای کارشناسی مناسبی در این زمینه صورت گرفته باشد، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در ادامه اظهار کرد: با توجه به بررسی طرح حمایت از جهش تولید محصولات دانشبنیان در مجلس شورای اسلامی فرصت مناسبی به وجود آمده است تا بحث شرکتهای خلاق نیز در همین چهارچوب مطرح شود. رضوانی ضمن تاکید بر تعاملات دو سویه میان مجلس شورای اسلامی و نهادهای مختلف برای تصویب قوانین همهجانبهتر افزود: برگزاری نشستهای دوجانبه میان معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری و کمیسیونهای مختلف مجلس شورای اسلامی کمک خواهد کرد تا تمام موارد مورد نظر فعالان خلاق کشور با همه جزئیات، در قوانین مصوب قرار گیرد و این موضوع موجب تصویب قوانین پختهتری خواهد شد. وی ضمن اشاره به لزوم تخصیص حمایتهای توانمندساز گفت: باید با تصویب قوانین هوشمند، از ایجاد انحصار در عرصههای مختلف اقتصادی جلوگیری کرد. ورود شرکتهای خلاق چون دکترنکست به بازارهای جدید و مصوب کردن قوانین ضد انحصار، میتواند برخی بنبستهای اقتصادی را از بین ببرد. با توجه به اینکه قانون حمایت از جهش تولید شرکتهای دانشبنیانی از این دست هنوز به تصویب نرسیده است، فرصت بسیار خوبی است که در همکاریهای دوجانبه میان مجلس و معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری. موضوع شرکتهای خلاق نیز در این قانون گنجانده شود. به گفته این نماینده مجلس، تمام این مسائل در چهارچوب گفتوگوهای هدفمند و کارشناسی قابل انجام است و میتوان از ظرفیت مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نیز برای تصویب قوانین موثرتر در این عرصه کمک گرفت. بیشک نمایندگان و مجلس شورای اسلامی حامی و پشتیبان شکوفایی شرکتهای خلاق و جوانان نوآور و خلاقی هستند که تلاش دارند در راستای شکوفایی اقتصادی گام بردارند.
محمد دانشور