 مونا اکبر
روانشناس و مشاور خانواده
همانطور که می دانیم، همواره یکی از نیازهای مهم افراد، میل به ارتباط با دیگران است، اما نحوه ی ارتباط گیری، دغدغه ای است که از دیرباز بسیاری از افراد جامعه را با چالش های زیادی در محیط های مختلفی چون: مدرسه، دانشگاه، محیط کار و خانواده درگیر کرده است. 
ارتباط موثر یکی از مهارت های ده‌گانه مهم در زندگی است که لازم است، هر فردی برای تعامل بهتر در روابط بین فردی خود با  دیگران، تسلط کافی داشته باشد. یکی از مسائل مهم در مبحث ارتباطات در خانواده، استفاده زوجین از سبک های ارتباطی است. 
اینکه یک زوج از کدام سبک در هنگام بروز مشکلات و شرایط بحران زا استفاده 
می کند؛ قطعا یکی از فاکتورهای مهم و تاثیرگذار بر روی تعاملات آینده فرزندان و تعمیم آن سبک ارتباطی در روابط با همسالانشان و دیگر افراد جامعه خواهد بود. به طور کلی هر خانواده در کارکرد سیستم خود از الگوهای ارتباطی متفاوتی که البته بخش زیادی از آن ها را در روابط زوجی والدین خود در گذشته  مشاهده کرده اند و در هنگام بروز مشکلات به کار بسته اند؛ استفاد ه می کند. این الگوها به سه دسته مهم و قابل تعمق تقسیم می شوند: 1) الگوی توقع  - کناره گیر     2) الگوی اجتناب متقابل 3) الگوی سازنده متقابل.
در الگوی توقع – کناره گیر، معمولا یکی از زوجین برای حل تعارضات درگیر شده تلاش می کند و طرف مقابل خود را سرزنش می کند و طرف دیگر دوری می کند. معمولا زوجینی که از این الگو استفاده می کنند به مرور زمان رضایت زناشویی خود را از دست می دهند. 
در الگوی اجتناب متقابل ،معمولا به دلیل اینکه میزان تعارضات در بین زوجین زیاد است، هر دو طرف ترجیح می دهند تا با یکدیگر ارتباطی برقرار نکنند و به طور مداوم از 
یکدیگر اجتناب(دوری) می کنند و به نوعی از حل تعارضات فی مابین خود فرار می کنند و در نتیجه مشکلات به صورت حل نشده باقی می ماند. 
اما در الگوی سازنده متقابل این قضیه کاملا متفاوت است. در این حالت مقدار زیادی از انعطاف‌پذیری در روابط زوجین قابل مشاهده است و هر دو طرف سعی 
می کنند، برای حل تعارضات و مشکلاتشان به دنبال راه حل های منطقی باشند و احساسات درونی خود را بروز می دهند. به طور کلی بر اساس تحقیقات صورت گرفته؛ راضی ترین زوج ها کسانی هستند که اتفاقا از تعارضات و مشکلات دوری و اجتناب ندارند و تلاش می کنند بر اساس گفتگوی سازنده و مذاکره با مشکلات و تعارضات شان مواجه شوند و با کمک و همراهی یکدیگر به حل مسئله و پیدا کردن راه حل های منطقی برسند. در این بین، مذاکره که ترکیبی از ارتباط موثر و حل مسئله است ،نقش مهمی را در بهبود شرایط ایفا می کند.
 لازم به ذکر است، سه شرط مهم را در مذاکره حتما به کار گیریم: 1) در زمان مناسب باشد .2) همزمان با دیگر مشکلات و تعارضات نباشد (مذاکره هر بار برای یک موضوع باشد نه چند موضوع همزمان) 3) هر دو طرف به لحاظ ذهنی آماده باشند. در این بین، نکته قابل توجه، نوع دیدگاه زوجین در مهارت مذاکره است: هر دو در یک تیم هستیم و قرار نیست در این تیم کسی بازنده باشد، اگر یکی از ما ببازد؛ در واقع رابطه مشترک مان باخته است. 
آگاهی و بینش زوجین در خصوص انواع الگوهای ارتباطی و تشخیص اینکه معمولا در هنگام بروز مشکلات و تعارضات از کدام سبک استفاده می کنند و همچنین انتخاب بهترین شیوه در این زمینه، کمک شایانی به الگوپذیری صحیح فرزندان در خصوص نحوه ارتباط به هنگام بروز مشکلات با همسالان در مدرسه، در محیط کار با همکاران و در نهایت در خانواده و روابط زوجی شان؛  خواهد کرد. 
در این بین، فرز ند ما یاد می گیرد به هنگام برخورد با مشکلات و بحران های استرس زا به جای اجتناب و پرخاش، با بکارگیری 
مهارت های ارتباط موثر، مذاکره و حل مسئله با مشکل خود مواجه شده و تمام تلاش خود را جهت بهبود شرایط به کار گیرد. قطعا فرزندانی که مهارت های نامبرده را از خانواده کسب می کنند از تاب آوری و سلامت روان بهتری در خانواده و جامعه برخوردار خواهند بود. 
به یاد داشته باشیم ،کودکان و نوجوانان بیشتر از اینکه از نصیحت ها و صحبت کردن های ما الگو بگیرند؛ از رفتارهای عینی و مشهود ما در شرایط مختلف الگوپذیری می کنند و بخش اعظم آن را در آینده پیش رویشان شکل داده و بکار می گیرند.