عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران تنها راه عبور از قیمت گذاری دستوری را عرضه خودرو در بورس کالا دانست و یادآور شد: با توجه به پیشفروش محصولات ایران خودرو تا خرداد 1403 (در قالب طرح یکپارچه فروش)راهی برای عرضه محصولات این شرکت در بورس کالا باقی نخواهد ماند. امیرحسن کاکایی در گفتوگو با خبرخودرو اظهار داشت: اعمال قیمتگذاری دستوری در صنعت خودرو در پنج سال اخیر نشان میدهد با قیمت تکلیفی و دوگانه، بازار خودرو همواره بازاری هیجانانگیز و جذاب برای جذب سرمایههای سرگردان خواهد بود. وی با صراحت بیان کرد: اگر دولت مدعی است که با قیمتگذاری دستوری خودرو ارزانقیمت در اختیار مصرفکننده قرار میگیرد، چرا در طرح پیشفروش اخیر ایرانخودرو و سایپا 760 هزار نفر متقاضی محصولات ایران خودرو و تنها 32 هزار متقاضی محصولات سایپا بودهاند. اگر این متقاضیان مصرفکننده واقعی هستند چرا متقاضی خودروهای سایپا که ارزان تر از محصولات ایرانخودرو است، نیستند. این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: پرواضح است اغلب متقاضیان خرید خودرو به سبب اختلاف قیمت کارخانهای محصولات ایرانخودرو با بازار نسبت به محصولات سایپا تمایل بیشتری به خرید خودروهای ایران خودرو در طرحهای فروش دارند. دلیل این اختلاف قیمت نیز عدم به روز رسانی قیمت محصولات ایران خودرو از آذرماه 1400 است که البته قیمت محصولات این شرکت با موافقت شورای رقابت 42 درصد در سال جاری افزایش یافت. کاکایی با انتقاد از اعمال قیمت گذاری دستوری گذشته نگر در صنعت خودرو تصریح کرد: متاسفانه در قیمت گذاری به روش دستوری نیز قیمت خودرو بر اساس هزینه های 6 ماهه نخست سال گذشته خودروساز محاسبه می شود در حالی که اساسا قیمت خودرو باید بر اساس پیش بینی هزینه های سه ماهه آینده خودروساز محاسبه شود.
وی اضافه کرد: برخی نیز رشد بهای فولاد را عامل افزایش قیمت خودرو عنوان می کنند و در واقع قصد دارند با قیمت گذاری دستوری فولاد، این صنعت را نیز از بین ببرند. عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران تنها راه عبور از قیمتگذاری دستوری را عرضه خودرو در بورس کالا عنوان و بیان کرد: اگرچه راهکار اساسی سودآوری در صنعت خودرو آزادسازی قیمتهاست اما قطعا بورس روشی بهتر از قیمتگذاری دستوری برای حذف رانت و تکنرخی شدن قیمت خودرو است. کاکایی یادآور شد: البته در شرایط فعلی با توجه به پیشفروش محصولات ایران خودرو تا خرداد 1403 در قالب طرح یکپارچه فروش راهی برای عرضه خودرو در بورس کالا باقی نخواهد ماند و حتی با ادامه فروش محصولات ایرانخودرو در بورس چون تعداد خودروهای عرضه شده محدود است اثرگذاری لازم را نخواهد داشت. وی با اشاره به آثار مثبت عرضه خودرو در بورس اذعان داشت: فرض کنیم قیمت خودرویی در کارخانه 170 میلیون و در بازار 550 میلیون تومان است. با قیمتگذاری دستوری حدود 380 میلیون تومان رانت نصیب خریدار خودرو می شود در حالی که با قیمتگذاری آزاد این تفاوت قیمت در مسیر توسعه صنعت خودرو هزینه خواهد شد. در بورس نیز اگر قیمت خودرویی 450 میلیون تومان و 100 میلیون ارزان تر از قیمت بازار کشف میشد اما نقدینگی خودروساز دو برابر شده و رانت کمتری نصیب خریدار خودرو می شد. در نتیجه با نزدیک شدن قیمت خودرو در کارخانه و بازار متقاضیان خرید خودرو سودی را برای خود متصور نبوده و خودروساز نیز با تعدیل قیمتها به سمت رشد تولید، ارتقای تکنولوژی و بهبود کیفیت محصولات خود حرکت میکرد.
این کارشناس صنعت خودرو در واکنش به مخالفان عرضه خودرو در بورس که این روش را عامل افزایش قیمت خودرو و توزیع رانت قلمداد میکنند، گفت: به هر حال عرضه خودرو در بورس سال گذشته برای نخستین بار در صنعت خودرو تجربه شد و از طرفی خودروسازان برای عرضه محصولات خود در بورس ملزم به ارایه ضمانتهای بانکی بودند که باعث شد تعداد محدودی از خودروها در بورس عرضه شوند اما پس از گذشت مدتی خودروسازان از سوی دولت ملزم به فروش حداقل 2 هزار دستگاه خودرو (برای هر مدل) و تعیین برنامههای هفتگی خود برای عرضه محصولات در بورس شدند. بنابراین حتی با افزایش قیمت خودرو در بورس امکان خرید خودرو در هر دو هفته یکبار برای مردم فراهم شد. ضمن اینکه محدودیتهای خرید خودرو در طرحهای فعلی در طرح عرضه در بورس نیز اعمال میشد.