* محمد حسن لطفی- کارشناس فناوری

آیا تا با حال با خود اندیشیده اید که در صورت مستهلک شدن موبایل و یا کامپیوترهای خانگی، تبلت ها و سایر لوازم الکترونیک چه بر سر آن ها می آید. البته همه ی ما یک کشو در میز تحریرمان داریم که حداقل یک گوشی قدیمی و از رده خارج در آن وجود دارد که امید داریم روزی به کارمان بیاید. اما در نهایت چه بر سر موبایل و یا کامپیوترهای قدیمی ما می آید. در واقع با روی کار آمدن نسل جدید فناوری ها و رشد سریع تکنولوژی و همچنین عمر کوتاه تجهیزات کامپیوتری و تنوع طلبی جامعه در استفاده از این تجهیزات، بسیاری از ابزارهای الکترونیکی که کاربری خود را از دست می دهند و نیاز به جایگزین شدن دارند.
قطعات سخت افزاری کامپیوترهای قدیمی، تلفن های همراه و یا حتی برخی از وسایل خانگی شامل مایکروویو ، ماشین لباسشویی و ... که دیگر قابل مصرف نبوده همان زباله های الکترونیکی هستند. در تمام جهان قطعات دستگاه های الکترونیک از رده خارج شده ، حاوی بسیاری از مواد و فلزات سنگین خطرناکی هستند که معدوم نمودن و یا بازیافت آنها یکی از معضلات پیش روی جوامع صنعتی و نیمه صنعتی است. آمارها نشان می دهد، در حال حاضر کشورهای توسعه یافته ای مانند آمریکا، اتحادیه اروپا، ژاپن و کره از بزرگ ترین تولید کننده های زباله های الکترونیک بوده و کشورهای چین، هند، پاکستان از جمله واردکنندگان عمده این زباله ها هستند. این بدان معناست که کشورهای پیشرفته زباله های الکترونیکی خود را در جای دیگر دنیا خالی می کنند. این امر حاکی از خطرات قابل توجه و جدی این زباله ها برای انسان و محیط زیست دارد.
باطری یک گوشی تلفن همراه از رده خارج کادمیوم بالایی دارد و میزان سرب موجود در باطری های کامپیوترها و سیم ها و کابل های ابزارهای الکترونیکی ، تنها کوچکی از آمار بزرگ مخرب محیط زیست بودن این زباله هاست. بسیاری از قطعات دستگاه های کامپیوتر(الکترومگنتیک) اگر به صورت اصولی و کارشناسانه بازیافت نگردند با تشعشعاتی که دارند توانایی تاثیر بر روی ژنتیک انسان ها را داشته و علاوه بر آسیب بر اعضای بدن در متولد شدن نسل های آتی بشر نیز اختلال ایجاد می کنند. 
از اینرو موضوع بازیافت زباله های الکترونیکی و توجه به آن بصورت علمی و اصولی بسیار پراهمیت و قابل بررسی است. به طور کلی دو راه پیش روست. یک راه روش سنتی و پر مخاطره ای است که شامل سوزاندن و دفع کردن این زباله هاست که باعث انتشار ذرات آلوده کننده سرب و جیوه در هواست که به شدت به محیط زیست و سلامت انسان آسیب وارد می کند. راه دوم ، روش های مدرن و زیست سازگار است که شامل جداسازی زباله ها و آلودگی زدایی و در نهایت بازیافت آن هاست. با سرمایه گذاری براین روش نه تنها قدم های موثری در حفظ محیط زیست برداشته می شود بلکه باعث اشتغال زایی وکسب درآمد می گردد. در ساخت قطعات کامپیوترها از طلا و نقره استفاده می شود و اگر بازیافت این پسماندها به طور اصولی انجام پذیرد، می توان از یک تن زباله تلفن همراه مقادیر زیادی طلا، مس، نقره و پلاتین به دست آورد، که این مقادیر با خروجی بسیاری از معادن تولید کننده این فلزات قابل رقابت می باشد. 
پیشرفت هر چه بیشتر در حوزه ی بازیافت قطعات الکترونیکی و دستیابی به این فناوری بازیافت می تواند علاوه بر اشتغالزایی، درآمدهای قابل توجهی را تولید نماید.