* حوریه یحیایی
حتما شما هم بیش از آنکه درذهنتان یک استارت آپ شکست خورده را مجسم نمایید، فهرستی از استارت آپ های موفق را در ذهن به یاد دارید. البته حق با شماست، چرا که اغلب اوقات رسانه ها به سراغ استارت آپ هایی می روند که توسط چند جوان علاقه مند به فعالیت‌های کارآفرینانه استارت خورده است و ایده ی نابی که در کمترین زمان ممکن به بار نشسته و موفق شده است. بله به ندرت پیش می آید که رسانه ها، کتاب های کارآفرینی و ... سراغ آنهایی بروند که در مسیر راه اندازی کسب و کارهای نوپا شکست را تجربه کرده اند و این در حالی است که شکست در اکوسیستم های استارتاپی جزئی اجتناب ناپذیر است.
همه به دنبال استارت آپ های پیروز
می روند، غافل از آنکه صاحبان استارت‌آپ‌های شکست خورده ، گنجینه ای از اسرار موفقیت در کسب و کارها هستند. دراین بین برخی از شکست ها نسبت به دیگر همتایان خود تماشایی‌‌تر هستند، چرا که نکاتی را به شما
می آموزند که در کمتر کتابی می توانید آن را بیابید.
اگر چه شاید شایع ترین علت شکست استارت آپ ها بالاخص استارت آپ های ایرانی را عدم تامین سرمایه ی کافی می دانند، اما در واقعیت علل بسیاری وجود دارد که منجر به شکست استارت آپ ها می شود. عواملی چون هم تیمی‌های ضعیف، اطلاعات ناکافی از بازار، مدل کسب و کار اشتباه، محصول بی کیفیت، رقابت شدید یا بازاریابی ضعیف و صد‌ها عامل دیگر می تواند در شکست استارت آپ‌ها موثر باشد.
لازم به ذکر است که در این بین ، بسیاری از آن ها تنها به دلیل آنکه مقلد استارت آپ های موفق هم دوره ی خود بوده اند شکست را تجربه کردند و اگر در طی مدت فعالیت شان بهترین نسخه ی خود می بودند و بر روی توانایی های خود تمرکز می کردند، قطعا موفقیت را تجربه می کردند. از اینرو تصمیم به مرور داستان استارتاپ‌های بزرگ و جذابی گرفته ایم که علی رغم تلاش کارکنانش، کشتی شان به گل نشسته است. در این حوزه نمونه های خارجی و البته داخلی فراوانی وجود دارد که می توان با مطالعه‌ی آن ها درس های بزرگی گرفت.
یکی از استارت آپ های شکست خورده، برنامه Yik yak بود که در حوزه رسانه‌های اجتماعی کار خود را در سال۲۰۱۳ آغاز کرد. این استارت آپ در ابتدا شروع بسیار خوبی داشت اما شکست غیرمترقبه ای را در ادامه فعالیت خود تجربه کرد. استارتاپ مذکور بیش از ۷۵ میلیون دلار سرمایه جذب کرده بود و می‌رفت که در ردیف رسانه‌های اجتماعی برتر جهان قرار بگیرد. اما چه چیزی را اشتباه پیش رفت؟ مشکل اساسی از زمانی شروع شد که این استارتاپ به فکر گسترش کسب‌وکار خود افتاد و خواست به یک فیس‌بوک دوم تبدیل شود و این دقیقا همان مطلبی بود که در ابتدا بیان شد. خطر بزرگ مقلد استارت آپ های موفق بودن!!!
بی پی beepi استارت آپی بود که با هدف تسهیل فرایند خرید و فروش خودروهای دست دوم ، کار خود را آغاز کرد به این شکل که با معرفی خریدار و فروشنده، قیمت گذاری تضمینی، کارشناسی و تحویل خودرو، این فرایند را راحت تر می کرد و اگر خودرو در مدت زمان تعیین شده به فروش نمی رفت ، "بی پی "خودرو را می خرید. اما چرا "بی پی " شکست خورد؟ مدیریت نادرست منابع مالی، بزرگ شدن ناگهانی، تغییر مداوم سرمایه گذار و از همه مهم تر ، عدم توجه به نیازهای مشتری از مهم ترین دلایل شکست "بی پی " بود.
از مدل استارت آپ های ایرانی شکست خورده می توان به استارت آپ "می بریم" اشاره کرد. "می بریم" یک سرویس اشتراک سفر است. در این سرویس‌ها افراد به جای استفاده از آژانس یا اسنپ با خودروهایی که ظرفیت خالی دارند هم‌مسیر می‌شوند و طبیعتا نیاز به رزرو از قبل دارند ولی هزینه کمتری می‌پردازند. متاسفانه چندی نگذشت که این استارت آپ هم شکست را تجربه کرد. این استارت آپ به دنبال تغییر یک عادت در اجتماع ایرانی ها بود و این دقیقا همان نقطه ی ضعف این استارت آپ بود، چرا که این استارت آپ هزینه ی تغییر عادت جامعه را در نظر نگرفته بود. یادمان باشد هر ایده ی استارت آپ هایی که در خارج از ایران موفق بوده باید در بستر ایران و با توجه به فرهنگ و مسائل اجتماعی بومی سازی شود تا بتوان موفقیت را تجربه کرد.
استارت آپ دیگری بنام چیلیوری که اپلیکیشنی برای سفارش آنلاین غذا بود که به طرز شگفت آوری شکست خورد. علت اصلی شکست ، ضعف در رقابت اعلام شد.
استارت آپ های شکست خورده ای چون قلمدون، پک فود، چیتار، ابرینو، دونیت و ... هم از جمله استارت آپ های شکست خورده ی ایرانی هستند که مطالعه و بررسی هر یک از آن یک دنیا تجربه و ناگفته هایی دارند که دانستنش برای موفقیت هر استارتاپی از الزامات است.