* امین رشیدی
صنعت تایر در ایران یکی از صنایع قدیمی کشور است که در طی این سال ها نیز رشد چشمگیری داشته است. شروع تولید تایر در ایران قدمتی بیش از شصت سال دارد و اولین کارخانه تولید تایر درسال 1337 با سرمایه‌گذاری شرکت آمریکایی بنام بی اف گودریچ و تحت عنوان شرکت کیان تایر برای تولید انواع تایر بایاس نخی با ظرفیت اسمی 8000 تن در سال تاسیس گردید. تایر ماشین به عنوان یکی از قطعات ضروری در وسایل نقلیه، با توجه به تولید انبوه آن در سطح جهان و نقش مهمی که در زندگی روزمره مردم ایفا می کند، جزو صنایع پایین دستی پتروشیمی نیز به حساب
می آید و از اینرو جایگاه قابل توجهی در اقتصاد جهانی دارد.
در سال های اخیر سرمایه گذاری های قابل توجهی در زمینه تولید ماشین آلات و تجهیزات مورد نیاز صنعت و همچنین، مواد اولیه ای چون نخ و کربن در کشور انجام شده که سبب رونق و پویایی این صنعت شده است. صنعت تایر در ایران هم گردش مالی قابل توجهی را داراست و مصرف سالانه آن در کشور حدود ۳۵۰ هزار تن است که از این مقدار درصد قابل توجهی یعنی بیش از نیمی از آن با اشتغال حدود ۱۵ هزار نفر سهم تولید داخل و حدود ۱۰۰ هزار تن نیز سهم واردات است و حدود هفت دهم تا یک درصد ارزش افزوده صنعت کشور را تامین می‌کند. همچنین اهمیت بسزایی در پایه و تحرک صنعت حمل و نقل کشور دارد.
سهم قاچاق نیز در این بین بسیار قابل توجه است و البته بخش دیگر آن از طریق واردات تایر از چین و کشورهای امارات، کره‌جنوبی، هند، ژاپن و اسپانیا وارد می شود. البته در طی این سال ها چالش های متعددی در صنعت لاستیک وجود داشته و
فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. از این رو، دست اندرکاران این حوزه همواره تلاش کرده اند که تولید در این صنعت همواره استمرار داشته و سعی بر آن بوده تا با بهبود نسبی و ارتقای ظرفیت علاوه بر افزایش کمی تولید، کیفیت را نیز تا حد امکان بالا ببرد.
پیشرفت و توسعه ی هر چه بیشتر این صنعت، از چند جهت حائز اهمیت است. علاوه بر اشتغالزایی قابل توجه در این حوزه، با تکمیل حلقه ارزش افزوده صنعت پتروشیمی و برخی مشتقات نفتی، گام مهمی در جلوگیری از خام فروشی نفت و مشتقاتش دارد. بالا بردن کیفی این محصولات باعث افزایش تمایل مصرف در این حوزه شده و باید این موضوع بیش ازقبل بسط و توسعه یابد.
متاسفانه در طی این سال ها چالش‌هایی از جمله قیمت گذاری های دستوری در صنعت لاستیک، نوسانات نرخ ارز و نیازمندی‌های این صنعت به تامین مواد اولیه از سوی پتروشیمی‌ها همواره مشکلات قابل توجهی را پیشروی این صنعت قرار داد.
از سوی دیگر تحریم های اقتصادی موجود که مانع تامین تجهیزات و ماشین آلات مورد نیاز شده و توان رقابتی این صنعت را کاهش داد. همچنین عمده مواد اولیه با توجه به نوسانات نرخ ارز به صورت دلاری تهیه می‌گردد، اما افزایش نرخ فروش محصولات تایری، ریالی بوده و مشمول قیمت گذاری دستوری انجمن صنفی صنعت لاستیک و سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان است که هیچگاه متناسب با افزایش قیمت مواد اولیه نبوده است.
البته در این میان نوسانات قیمت نفت و بازارهای جهانی با توجه به تامین مواد اولیه نیز بی تاثیر نبود. کاهش تعرفه‌های گمرگی و افزایش واردات لاستیک به ایران، می تواند ضربه های جدی به این صنعت وارد می نماید. ممنوعیت واردات لاستیک هایی که تولید مشابه داخلی دارند از سوی وزارت صمت و حمایت از تولید کننده های داخلی می تواند رشد و پیشرفت هر چه بیشتر این صنعت نقش بسزایی داشته باشند.