* حسین یحیایی
مدیرمسوول
تقریبا تمامی کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و در حال توسعه با اتخاذ سیاست های اقتصادی غیر دولتی و رقابتی، ساختارهای اقتصادی خود را تصحیح و در مسیر توسعه پایدار قرار گرفته اند. اما چرا خصوصی سازی، در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و به اصطلاح جهان سوم ، نتوانسته آنطور که باید و شاید همچون کشورهای توسعه یافته مسیر موفقیت را طی کند، می توان دلایل متعددی را بر شمرد.
در کشورهای توسعه یافته، بخش خصوصی به عنوان مهم ترین محرک اقتصادی شناخته میشود. بررسی شرایط کنونی و موفقیت های حاصله از اداره ی بخش خصوصی در کشورهای توسعه یافته نشان می دهد که در آنها دولت به عنوان سیاست گذار کلان و ناظر عمل میکند و از آنجایی که بخش مهمی از اقتصاد در سیطرهی بخش خصوصی قرار خواهد گرفت، بخش خصوصی جایگاه اصلی خود را یافته و رشد و توسعه اش در بستری مناسب اتفاق خواهد افتاد.
خصوصی سازی یکی از شیوه های به تعادل رساندن بازار و دولت است. در شرکتهای خصوصی عموما کاهش هزینه ها و یا به عبارتی صرفه جویی در راس امور قرار دارد و از همین رو شرکت های خصوصی در اغلب موارد در مقیاس با بنگاه های دولتی کارایی بیشتری خواهند داشت. صرفنظر از بهبود کارایی عدم وجود مداخلات سیاسی در رفتار مدیران بخش خصوصی و ارجحیت شایسته سالاری های اقتصادی و اجتماعی افراد باعث مدیریت بهتر و کارامدتری در عرصه های مختلف شده است.
از اینرو در دنیای امروز همه ی دولت ها دریافته اند با حمایت دولت از بخش خصوصی، میتوان به ایجاد فرصت های شغلی، افزایش تولید، ارتقای فناوری و بهبود رقابت در بازار کمک کرد. این حمایت ها می توانند شامل ارائه تسهیلات بانکی ، حمایت مالی و مالیاتی ، ارائه زمین و تسهیلات ساختمانی، تشویق به تحقیق و توسعه فناوری، ایجاد شرایط مناسب برای رشد شرکت های خصوصی و ... باشد. حمایت دولت از بخش خصوصی باعث ایجاد بستری مناسب برای فعالیت شرکت های فناور محور شود و رقابت در بازار افزایش می یابد و باعث بهبود کیفیت کالاها و خدمات شده و هزینه ها کاهش پیدا میکند.
آلمان یکی از کشورهایی است که بخشخصوصی در آن به صورت قوی توسعه یافته است. دولت آلمان در حمایت از بخش خصوصی از طریق توسعه اقتصادی ، ارائه تسهیلات بانکی برای شرکت های خصوصی و ایجاد شرایط مناسب برای فعالیت شرکت های فناور محور، نقش مهمی را ایفا کرده است.
ژاپن و کره جنوبی نیز از جمله کشورهایی هستند که بخش خصوصی در آن به صورت گسترده توسعه یافته است. دولت ژاپن با ارائه تسهیلات بانکی، تشویق به تولید داخلی و توسعه فناوری، به بخش خصوصی این کشور کمک بسیاری کرده است.
همین امر سبب شده است تا این کشورها به یکی از مهم ترین کشورهای تولید کننده تجهیزات الکترونیکی و خودرو در جهان تبدیل شده اند. ایالات متحده ی آمریکا نیز یکی از کشورهایی است که بخش خصوصی در آن به صورت گسترده توسعه یافته است. دولت آمریکا با ارائه تسهیلات بانکی، حمایت از تحقیق و توسعه فناوری و ایجاد شرایط مناسب برای رشد شرکتهای خصوصی، به بخش خصوصی این کشور کمک بسیاری کرده است.
در کشورهایی که از حمایت دولتی درست استفاده می کنند، بخش خصوصی به طور قابل توجهی توسعه یافته است. این توسعه به افزایش رقابت، کاهش وابستگی به بخش دولتی، افزایش کیفیت محصولات و خدمات، افزایش صادرات و بهبود شرایط اقتصادی منجر شده است.
البته باید توجه داشت که برای بهره مندی بهتر از حمایت دولت از بخش خصوصی، باید به دقت و با توجه به شرایط اقتصادی کشورها، این حمایت ها انجام شود. به همین دلیل، باید برای تعادل مناسب بین بخش دولتی و خصوصی، از سیاستهای مناسب استفاده کرد. دولت ها می توانند با تنظیم قوانین و مقررات مناسب با حذف موانع و محدودیت های موجود برای فعالیت شرکت های خصوصی ، کاهش محدودیت های مربوط به ورود شرکت های خارجی به بازار، ارائه تسهیلات بانکی درازمدت با بهره کمتر، به حمایت از بخش خصوصی بپردازد. که البته می توان اذعان داشت علی رغم تمام تلاش های صورت پذیرفته شده در این حوزه، بسیاری از این حمایت ها همواره بر روی کاغذ منعقد گردید و در عمل راهکار و عزم جدی برای حمایت از بخش خصوصی در کشور دیده نشده است.