* مینا دیوبند

چند سالی است که جامعه ی ایران همگام با بسیاری از کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته به این باور رسیده است که اخذ مدارک دانشگاهی به تنهایی نمی تواند 
تضمین کننده ی شغل افراد برای ورود به بازار کار باشد. بازار کاری که شدیدا نیازمند ورود افراد متخصص با مهارت است و این در حالی است که آمارها در ایران حاکی از آن است که بخش قابل توجهی از جویندگان کار علی رغم داشتن مدرک دانشگاهی فاقد تخصص لازم هستند.
متاسفانه وجود جمعیت عظیم جوان وفارغ التحصیل از دانشگاه ها اما بیکار در سطح جامعه ، از یک طرف به عنوان سرمایه اقتصادی و از طرف دیگر به عنوان تهدیدی جدی و بالقوه در کشور همواره مطرح  بوده  و است.
تغییرات در دنیای کسب و کار و صنعت، سطح نیازمندی‌ ها و تخصص ها را تغییر داده است. در حالی فارغ التحصیلان دانشگاه وارد بازار کار می شوند که گاها از
 کوچک ترین تخصص لازم برای ورود به بازار کار محروم اند. متاسفانه علی رغم 
تلاش های صورت گرفته، سیستم آموزشی در بخش فنی و حرفه‌‌ای همچنان سنتی باقی مانده و پاسخگوی کامل نیازهای در حال تغییر فراگیران و بازار کسب‌ و کار نیست. 
برگزاری دوره های کوتاه مدت مهارتی و توان افزایی در دانشگاه ها بسیار موثر است و می تواند در بالا بردن تخصص 
فارغ التحصیلان نقش بسزایی داشته باشد. از اینرو اگر قرار است ، موفقیتی در حوزه ی اشتغال کشور رقم بخورد، به شدت وابسته به درک ارزش تخصص ها، از سوی افراد، شرکت‌‌ها و دستگاه‌های دولتی است و اگر افراد و سازمان‌ها باور کنند که موفقیت در آینده، وابسته به ارتقای سطح تخصص های پرسنل شان است، راه رسیدن به موفقیت بسی هموارتر خواهد شد. به عبارت دیگر، آموزش و کسب و کار از دیدگاه مثبت هنگامی پدیدار می شود که ساختار اقتصادی کشور توان جذب نیروی انسانی متخصص را در زمینه‌های گوناگون و مختلف را فراهم آورد. در این حوزه با یک سئوال بزرگ روبرو هستیم. آیا نظام های آموزش عالی و دانشگاه‌های کشور توانسته اند در راستای توانمند سازی فارغ التحصیلان، تخصص های لازم را به آن ها آموزش دهند، که نیازهای صنایع و اقتصاد کشور را متناسب با فارغ التحصیلان دانشگاهی تنظیم نمایند. تخصص محوری در کنار آموزش‌های تئوری دانشگاه‌ها به نوعی هدایت ‌کننده به سمت چرخه ی تولید است. آموزش‌هایی که به سبب انعطاف پذیری نشات گرفته از خصیصه‌های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور، در بالا بردن توانایی افراد را برای احراز مشاغل، نقش بسزایی دارد.
 تخصصی که می تواند از کانال های گوناگونی از آموزش های فنی و حرفه ای و دوره های کوتاه مدت، براحتی وصول گردد و این یکی از کم‌ هزینه ترین و سهل الوصول ترین راه ها برای دستیابی به تخصص مناسب برای رسیدن به اشتغال پایدار است و افراد را برای احراز شغل، حرفه و کسب و کار آماده کرده و کارایی و توانایی او را افزایش می دهد.
تخصص و کارآفرینی پیوندی ناگسستنی با یکدیگر دارند. طی سال های اخیر، تحولات متعددی باعث تغییر افق های سیاسی و اقتصادی شده است، اما در یک واقعیت هیچ تغییری ایجاد نشده است و آن، اهمیت کارآفرینی و تخصص افزایی در بهبود شاخص های مهم اقتصاد از جمله اشتغال، بهره ‌وری و رشد اقتصادی است. چرا که افراد پس از کسب مهارت و تخصص دانش فنی قادر خواهند بود، فرصت‌های شغلی مناسبی را بدست و یا فرصت‌های شغلی مناسبی را ایجاد نمایند. آموزش نظری همگام با کار عملی موجب تربیت نیروی انسانی خلاق و فعال می‌گردد و این نیروها با نفوذ در جامعه سبب به کارگیری بخش عظیمی از نیروهای غیر خلاق جامعه خواهند شد.
 بیکاری عامل بسیاری از معضلات اجتماعی است و اگر جوانان با داشتن تخصص در حوزه های مختلف توانمند شوند، بسیاری از مشکلاتی که هم اکنون با آن روبرو هستیم ، مرتفع خواهد شد. هم راستا کردن نظام آموزشی تخصص محور با نقشه جامع علمی کشور و رصد کردن نیازهای بازار کار می تواند در هر چه تاثیرگذارتر بودن توانمندی های فارغ التحصیلان موثر باشد.