* آرش حسینی
16 اکتبر هر سال در جای جای دنیا به مناسبت روز جهانی غذا جشن گرفته می‌شود، این در حالی است که هر شب یک میلیارد نفر در جهان گرسنه سر بر بالش می‌گذارند و جالب اینکه همه برنامه نهادهای بین‌المللی مانند سازمان خواروبار کشاورزی ملل متحد که برای ریشه‌کن کردن قحطی و گرسنگی شعار می‌دهند نافرجام مانده است. نگاهی گذرا به دلایل گرسنگی در جهان نشان می‌دهد که علاوه بر علت‌های طبیعی که در وقوع قحطی و گرسنگی در جهان دخیل بوده، این روزها عوامل سیاسی هم بسیار تاثیرگذار شده است.
نقض قوانین بین‌المللی توسط کشورهای سلطه‌گر
قانون تجارت جهانی که به چرخش آزاد کالا بین کشورها تاکید دارد، این روزها از سوی کشورهای سلطه‌گر نقض و دسترسی کشورهای ضعیف به غذا و کالاهای اساسی کم‌تر می‌شود، نمونه بارز آن را پس از شیوع پاندومی کرونا و جنگ روسیه و اوکراین به وضوح دیدیم که کشورهای بزرگ تولیدکننده، صادرات برخی کالاها را با اعمال تعرفه و عوارض صادراتی سنگین محدود و یا ممنوع کردند و از سویی به ذخایر انبارهای خود افزودند و این عوامل دسترسی به غذا را برای کشورهای واردکننده سخت‌تر کرد.امروزه غذا به عنوان ابزار قدرت دست کشورهاست و از آن برای اعمال سلطه بر دیگران استفاده می‌کنند، با وجود اینکه همواره می‌گویند غذا جزو تحریم نیست اما این قانون را خودشان نقض می‌کنند و در واقع دسترسی غذا برای کشورهای ضعیف روز به روز کم‌تر می‌شود.
جنگ و تضادهای سیاسی
جنگ از دیگر عواملی است که به کمبود مواد غذایی در جهان دامن می‌زند، مثلا جنگ اخیر روسیه و اوکراین در مقطعی به دو برابر شدن قیمت کالاهای اساسی در جهان منجر شد، این دو کشور در مجموع 30 درصد تولید غلات جهان را بر عهده داشتند و از تولیدکنندگان مهم دانه‌های روغنی بودند که تولیدشان به شدت کاهش یافت و عرضه را در بازارهای جهانی کم کرد. از سوی دیگر درگیری‌ها روی صادرات کالاها تاثیر منفی دارد به طوری که در این جنگ بارها بندر دریای سیاه که محل اصلی عبور و مرور کشتی‌های باری است بسته بود که با میانجی‌گری سازمان ملل متحد و ترکیه تردد برقرار شد اما این بار کشتی‌ها تمایلی به عبور از این محل نداشتند و کرایه‌های چند برابری طلب می‌کردند که وقوع چنین جنگ‌هایی در سال‌های متمادی و در گوشه و کنار دنیا بر تامین غذای ملت‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.
تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین
همه این فشارهای سیاسی در حالی است که شرایط تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره زمین، محدود بودن منابع آب و خاک و خشکسالی‌ها هم تولیدات کشاورزی و هم محصولات غذایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، این چالش ها جدی است، به طوری که گرم شدن کره زمین تا 50 درصد عملکرد بذر را کاهش می‌دهد. تغییرات آب و هوایی موجب طوفان‌های شدید، سیل‌های وحشتناک، گردوخاک و ریزگرد می‌شود که همگی تولید را تحت تاثیر قرار می‌دهد. 
ادامه در صفحه 8