* رضا احمدی  
پژوهشگر موسسه 
مطالعات و پژوهش های بازرگانی

در سال 2022 ، نزدیک به 66 هزار اتوبوس برقی و 60 هزار کامیون متوسط و سنگین در سراسر جهان فروخته شد که حدود 4.5 درصد از کل فروش اتوبوس و 1.2 درصد از فروش کامیون در سراسر جهان را تشکیل می‌دهد. چین همچنان بر بازار تولید و فروش کامیون‌ها و اتوبوس‌های الکتریکی تسلط دارد؛ به‌گونه‌ای که در سال 2022، 54 هزار اتوبوس برقی جدید و حدود 52 هزار کامیون متوسط و سنگین برقی در چین فروخته شد که به ترتیب 18 و 4 درصد از کل فروش در چین و حدود 80 و 85 درصد از فروش جهانی این محصولات را شامل می‌شود. علاوه بر این، بسیاری از اتوبوس‌ها و کامیون‌هایی که در آمریکای لاتین، آمریکای شمالی و اروپا به فروش می‌رسند، برندهای چینی هستند.
میانگین توان پیمایش اعلام شده برای کامیون‌های برقی تولید شده در چین بیش از 300 کیلومتر و اتوبوس‌های برقی بیش از 400 کیلومتر است. در حال حاضر، اکثریت قریب به اتفاق اتوبوس‌های برقی در چین (و سایر کشورها) در عملیات حمل و نقل عمومی شهری مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما آمارهای رسمی حکایت از آن دارد که حداقل 8 درصد از اتوبوس‌های برقی در مسیرهای بین شهری مشغول به فعالیت هستند. اکثر کامیون‌های الکتریکی فروخته شده در چین نیز، کامیون‌های مسقف (کامیون‌های شاسی‌دار سبک تجاری و متوسط هستند که فضای بار محصوری به شکل جعبه در عقب خود دارند) هستند؛ به‌گونه‌ای که 90 درصد از فروش کامیون‌های برقی در این کشور، دارای وزنی بین 3.5 تا 4.5 تن می‌باشند. 
تا چند سال گذشته حجم تولید و فروش اتوبوس‌ها و کامیون‌های برقی در جهان بسیار پایین بود. در سال‌های 2016 و 2017، دولت مرکزی چین به‌منظور توسعه این بازار، یارانه‌هایی را در مجموع نزدیک به 4.3 میلیارد دلار تعریف کرد که اکثریت قریب به اتفاق آن به اتوبوس‌های برقی اختصاص یافت. علیرغم کاهش تدریجی یارانه‌ها از سال 2018 به بعد (کل یارانه‌ها از سال 2018 تا 2021 کمتر از 2.9 میلیارد دلار بود)، فروش اتوبوس و کامیون برقی در سال 2021 افزایش پیدا کرد. این موضوع حکایت از آن دارد که این شرکت‌ها به میزانی از توانایی دست پیدا کرده‌اند که بدون حمایت دولت توان رقابت دارند. 
درخصوص تنوع محصلات عرضه شده نیز باید گفت، تعداد مدل‌های عرضه شده برای کامیون‌های بدون آلایندگی در سال 2022 با نزدیک به 840 مدل خودروی متوسط و سنگین به رشد خود ادامه داده است. روند توسعه مدل‌های جدید از اتوبوس به کامیون‌های متوسط و سنگین تغییر یافته است. از 220 مدل جدیدی که در سال 2022 در دسترس قرار گرفتند، بیش از نیمی از آن‌ها کامیون‌های متوسط یا سنگین بودند که نشان دهنده این واقعیت است که سازندگان کامیون به طور فزاینده‌ای به کامیون‌های الکتریکی سنگین اطمینان پیدا کرده‌اند. از میان مدل‌های اتوبوس و کامیون الکتریکی موجود در سال 2022، 60 درصد (بیش از 500 مدل) توسط شرکت‌های سازنده چین عرضه شد، 20 درصد دیگر (بیش از 170 مدل) توسط شرکت‌های آمریکایی و 15 درصد (بیش از 120 مدل) توسط شرکت‌های های اروپایی تولید و عرضه شد.