* سید جلال طاهری - کارشناس اقتصادی
دولت سیزدهم از روزهای ابتدایی با نقدها و فشارهای رسانه‌ای بسیاری روبرو شد. از مهم‌ترین نقدها « بی‌گفتمان» بودن این دولت بود. این انتقاد به این معناست که دولت سیزدهم فاقد هرگونه دال مرکزی حکمرانی و اندیشه اصلاحی است. درحالی که پس از حدود سه سال شاهد هستیم دولت شهید رئیسی سیاست‌های اقتصادی خود را به نمایش گذاشته و در بسیاری از موارد مانند دیپلماسی اقتصادی با سایر کشورها موفق بوده است. دیپلماسی اقتصادی فصل مشترک مابین منافع اقتصاد ملی و منافع سیاسی هرکشور در سطح بین‌الملل است و در واقع هم‌افزایی اقتصاد و سیاست است. ایشان سیاست خارجه خود را با تاکید بر روابط همسایگی، نگاه به شرق و سپس نگاه به غرب و ادامه مذاکرات معرفی نمودند. به پیروی از سیاست اعلام شده دولت سیزدهم گام‌های مهمی برداشته است که به برخی از آن‌ها اشاره خواهد شد.
عضویت در بریکس و شانگهای
بریکس رقیب اقتصادی گروه غربی موسوم به جی۷ است. بریکس حرف اول اعضای این گروه است که شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. این گروه جهانی در واقع نماینده نیمی از جمعیت جهان و ۳۰ درصد از اقتصاد جهان است که با سرعت زیادی در حال افزایش است. عضویت در این پیمان امکان کاهش هزینه تجارت ، گمرک و تجارت ترجیحی را برای ایران داراست.
ایران با عضویت در این گروه تجاری مهم می تواند علاوه بر سهیم شدن در بازار چندمیلیارد نفری، از وام‌ها و سرمایه‌گذاری‌های اعضای این گروه نیز برخوردار شود.پیمان شانگهای نیز از پیمان‌های مهم شرقی است که در چند سال اخیر با رشد اقتصادی موسس این پیمان یعنی چین، از اهمیت چندانی برخوردار شده است. جنبه امنیت منطقه‌ای این پیمان در سال‌های ابتدایی تاسیس خود پررنگ بود لکن هم‌اکنون بر جمهور ایران به‌صورت کامل به این پیمان اضافه گردید. این پیمان‌ها هرچند هنوز به‌شکل مدل‌های غربی از کارآمدی بالفعل برخوردار نیستند اما بر جنبه‌های اجتماعی-اقتصادی این پیمان تاکید می‌شود. ایران با گذشت چند سال انتظار و عضویت ناظر، پس از انتخاب آیت‌ا... رئیسی به عنوان رئیس ولی به گفته یکی از کارشناسان اقتصادی «رزرو بلیط برای قطار درحال حرکت پیمان شانگهای کار عاقلانه‌ای است.»
پرونده روسیه
پس از شروع جنگ روسیه و اوکراین، تحریم‌های متحمل شده روسیه از ناحیه غرب افزایش یافت. با افزایش فشارها هر دو کشور ایران و روسیه به نزدیکی بیشتر با یکدیگر رو آوردند. در دولت سیزدهم رابطه اقتصادی با روسیه بیشتر از دولت قبل مورد توجه قرار گرفت. یکی از دستاوردهای این نگاه ارتباط بانکی مستقیم بین ایران و روسیه بدون نیاز به سوئیفت است. در طی یک قراردادی بانک‌های داخلی و خارجی ایران می توانند با همه بانک‌های روسیه به‌صورت مستقیم ارتباط برقرار کنند. حتی ۱۰۶ بانک از ۱۳ کشور دیگر که به‌صورت مستقیم با روسیه همکاری می کنند ، می توانند از این طریق با بانک‌های ایران ارتباط داشته‌باشند و از گزند تحریم به دور باشند.
ادامه در صفحه 2