* فاطمه یحیایی
چندزبانه بودن کودکان، امروزه به یکی از موضوعات مهم در حوزه آموزش و پرورش تبدیل شده است. در جهان امروز که تعامل فرهنگی و مبادلات اقتصادی بصورت فراملی افزایش یافته، آموختن چند زبان از سوی کودکان اهمیت بیشتری پیدا کرده است. لزوم چندزبانه بودن کودکان را می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد.
پژوهش‌های زیادی نشان می‌دهند که کودکان چندزبانه در مقایسه با همتایان تک زبانه خود، مهارت‌های شناختی و زبانی برتری دارند. آن ها معمولاً در حافظه کاری، توجه انتخابی، تفکر انتزاعی و خلاقیت عملکرد بهتری دارند. مازاد بر اینکه چند زبانگی به کودکان کمک می‌کند تا درک بهتری از ساختار زبان داشته باشند و تفکر انتزاعی آن‌ها را تقویت می کند.همچنین چندزبانگی باعث می‌شود ، کودکان قادر باشند بین دو سیستم زبانی خود جابجا شوند و این امر به توسعه شناختی آن‌ها کمک می کند.
کودکان چندزبانه همچنین در مهارت‌های گوش دادن و درک مطلب برتری دارند، زیرا مجبورند همزمان به دو یا چند زبان گوش دهند و آن‌ها را درک کنند. این مهارت‌ها در آینده به آن‌ها در یادگیری زبان‌های جدید کمک خواهد کرد.
قریب به اتفاق کارشناسان این حوزه بر این عقیده اند که چندزبانگی به کودکان کمک می کند تا با فرهنگ های متفاوت ارتباط برقرار کنند و درک بهتری از تنوع فرهنگی داشته باشند. این امر به پرورش مهارت های ارتباطی و تعامل اجتماعی آن‌ها کمک می کند. در واقع این مهارت به کودکان کمک می کند تا هویت چند گانه خود را شکل دهند و بین فرهنگ‌های مختلف ارتباط برقرار کنند. این امر به افزایش اعتماد به نفس و انعطاف پذیری آن ها منجر می‌شود.
از همه مهم تر در جهان امروز که تعامل فرهنگی و مبادلات اقتصادی بصورت فراملی افزایش یافته است، داشتن مهارت های چند زبانه می‌تواند تاثیر قابل توجهی در آینده شغلی کودکان داشته باشد. کودکان چندزبانه قادر خواهند بود در آینده به راحتی در بازارهای جهانی فعالیت کنند و از فرصت‌های شغلی بین المللی بهره مند شوند. همچنین آن‌ها می توانند به عنوان مترجم، مفسر یا کارشناس ارتباطات بین‌المللی مشغول به کار شوند. از جنبه های اقتصادی نیز، چندزبانگی می تواند به افزایش درآمد و توانایی کاری کودکان در آینده منجر شود. در بسیاری از کشورها، افرادی که
مهارت های چندزبانه دارند، در بازار کار از موقعیت شغلی و درآمدی بهتری برخوردارند. پژوهش‌ها نشان می دهند که کودکان چندزبانه در مقایسه با همتایان تک زبانه خود، به لحاظ شخصیتی و هیجانی ویژگی‌های مطلوب تری دارند. کودکان چندزبانه معمولاً انعطاف پذیری بیشتری دارند و در برابر تغییرات و چالش‌های جدید واکنش‌های مناسب تری از خود نشان می‌دهند. این ویژگی‌ها به آن‌ها در آینده کمک می کند تا بهتر با مشکلات و استرس‌های زندگی کنار بیایند.
چندزبانگی همچنین به کودکان کمک می کند تا از لحاظ هیجانی بالغ تر شوند و در تنظیم هیجانات خود موفق تر عمل کنند. این امر به آن‌ها در برقراری ارتباطات اجتماعی و تعاملات بین‌فردی کمک می‌کند.
البته در این زمینه بسیاری از کشورها تجربه های موفقی در آموزش چند زبانگی به کودکان دارند. کانادا یک کشور رسماً دو زبانه (انگلیسی و فرانسوی) است و آموزش چندزبانگی در مدارس و جوامع محلی به طور گسترده رایج است. بلژیک دارای سه زبان رسمی (هلندی، فرانسوی و آلمانی) است و آموزش چندزبانگی از دوران کودکی به صورت گسترده اجرا می‌شود. سوئیس چهار زبان رسمی (آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و رومانی) دارد و آموزش همزمان این زبان‌ها به کودکان از سنین پایین یک اولویت مهم است.
جالب است بدانید که هند با بیش از 19 زبان رسمی، چندزبانگی را به طور گسترده در آموزش کودکان اجرا می‌کند و آموزش چند زبانه در بسیاری از مدارس و مراکز آموزشی رایج است. مالزی نیز با داشتن چندین زبان بومی و همچنین انگلیسی، آموزش چند زبانگی را از سنین پیش دبستانی در دستور کار قرار داده است. این کشورها توانسته‌اند با اجرای برنامه‌های آموزشی مناسب، چندزبانگی را به طور موفقیت‌آمیزی در بین کودکان ترویج کنند. البته در نظام آموزشی ما هم زبان های عربی و انگلیسی در اولویت قرار دارد که متاسفانه به دلیل ضعف زیر ساخت ها و مشکلاتی که خارج از این بحث است خروجی قابل قبولی ندارد.
در مجموع، چند زبانگی کودکان از جنبه‌های شناختی، اجتماعی، شغلی و شخصیتی دارای فواید متعددی است. بنابراین، آموزش چند زبان به کودکان می‌تواند به رشد و پیشرفت همه جانبه آن‌ها کمک کند و آینده درخشان تری در انتظار آنان باشد. در چنین شرایطی وظیفه آموزش و پرورش ، والدین و مربیان است که زمینه های لازم برای چند زبانگی کودکان را فراهم نمایند.