* امین کاوه- کارشناس حوزه انرژی
ایران علیرغم وجود تحریم ها و کارشکنی‌های دشمن با تکیه بر توان داخل توانست شرایط ویژه‌ای را رقم بزند؛ به طوری که در ۱۲ ماه سال گذشته صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور به یک میلیارد و ۲۹۲ میلیون دلار رسید. طی این مدت ۲۶۴ مورد گواهی صادرات خدمات و تعیین تعهد ارزی، ۹۴ مورد صدور یا تمدید مجوز خروج موقت، ۱۸ مورد ضمانت نامه ارزی و مجوز ورود قطعی تجهیزات و ماشین آلات برای استفاده در پروژه‌های برون مرزی برای متقاضیان صادر شده است.
میزان واردات نسبت به سال ۱۴۰۱ تغییری نداشته اما در مقایسه با سال ۱۴۰۰ کاهش داشته است. با این حال، صادرات ۱.۳ میلیارد دلاری خدمات فنی و مهندسی در سال ۱۴۰۱ دو برابر میانگین صادرات این بخش طی سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۹ بوده است. داده‌های سازمان توسعه تجارت و گمرک ایران نشان می‌دهد ،مجموع رقم صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران طی۲۳ سال اخیر یعنی از سال ۱۳۸۰ تاکنون حدود ۳۵ میلیارد و ۴۴۳ میلیون دلار است.
اقداماتی که در حوزه توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی به ویژه در بخش نفت و نیرو صورت گرفت، موجب شد طی سال گذشته ۳۰ فقره قرارداد انجام خدمات فنی مهندسی در ۲۰ کشور جهان توسط شرکت‌های برتر در این حوزه منعقد شود که البته اصلاح آئین نامه اجرایی حمایت از صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی (مصوب هیأت وزیران)، تدوین پیش‌نویس بسته حمایتی صادرکنندگان خدمات فنی مهندسی و تدوین برنامه توسعه بازار خدمات فنی مهندسی در کشورهای هدف صادراتی در این بخش بی تاثیر نبود.
طی سال های اخیر هیأت‌های مختلف تجاری و تخصصی به کشورهای عراق، چین، تاجیکستان، ازبکستان و روسیه اعزام شدند. در حال حاضر می توانیم ادعا کنیم که از حضور خارجی‌ها در پروژه‌ها و در بحث مشاوره و پیمانکاری خودکفا شده‌ایم.در شرایط فعلی که صادرات خدمات فنی و مهندسی روال ساده تری نسبت به صادرات کالا و محصولات دارد لذا در تلاش هستیم تا با بکارگیری از مهندسان و نخبه های ایرانی شرایط شکوفایی را برای کشور رقم بزنیم، در این بین نیز عضویت جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌های مهم بین‌المللی و منطقه‌ای همانند بریکس، شانگهای و تجارت آزاد اوراسیا بستر و زمینه بسیار مساعد و ارزشمندی برای حضور بخش خصوصی به‌ویژه صادرکنندگان خدمات مهندسی فراهم کرده است.
باید توجه داشت که صدور خدمات فنی و مهندسی ظرفیت بسیار ارزشمندی با ارزش افزوده فراوان برای کشور ایجادمی‌کند، سابقه و فعالیت چندین دهه شرکت‌های بخش خصوصی سرمایه بسیار بزرگ برای اقتصاد کشور است و قطعا یکی از زمینه‌های تحقق جهش تولید با مشارکت مردم و فعالیت بیش از گذشته صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی به شمار می‌رود.
در حال حاضر، هدف ۱۰ میلیارد دلاری صادرات خدمات مهندسی تعریف شده که با توجه به گسترش روابط با کشورهای همسایه، قاره آفریقا و آمریکای لاتین و همچنین استقبال سران و مقامات این کشورها برای حضور و فعالیت بخش خصوصی ایران، می توان به تحقق این عدد امیدوار بود، ضمن اینکه حضور مهندسان ایرانی در پروژه ها نیز خودکفایی و توانمندی ایران را به وضوح نشان داده است و باید گفت که خودکفایی ایران مسیر جدیدی را باز کرده که حتی غول تحریم ها نیز حریف آن نمی شود.