* قربانعلی تنگ شیر
استاد دانشگاه
ذهن انسان موجودی قدرتمند اما عادت‌پذیر است. افکار ما در گذر زمان، در قالب الگوهایی شکل می‌گیرند که می‌توانند یار یا غار ما در مسیر زندگی باشند. برخی از این الگوها، کارآمد و مثبت بوده و ما را به سوی اهدافمان هدایت می‌کنند. اما در مقابل، الگوهای ذهنی منفی و محدودکننده، می‌توانند مانند قفسی نامرئی، مانع رشد و پیشرفت ما شوند.
شناسایی الگوهای ذهنی:
اولین قدم در جهت رهایی از چنگال الگوهای ذهنی مخرب، شناخت آنهاست. این الگوها غالباً در قالب افکار خودکار و ناخودآگاهی ظاهر می‌شوند که بار منفی دارند. جملاتی مانند «من لایق خوشبختی نیستم»، «من همیشه شکست می‌خورم» یا «من از پس این کار برنمی‌آیم» نمونه‌هایی از این افکار منفی هستند.
تاثیر الگوهای ذهنی بر زندگی:
الگوهای ذهنی منفی می‌توانند تاثیر مخربی بر زندگی ما بگذارند. از جمله این تاثیرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس: وقتی دائماً با افکار منفی در باره خودمان بمباران می‌شویم، به تدریج عزت نفس و اعتماد به نفس مان از بین می‌رود.
افزایش اضطراب و افسردگی: نگرانی‌ها و افکار منفی، زمینه‌ساز اضطراب و افسردگی هستند.
ایجاد اختلال در روابط: تفکرات منفی می‌توانند بر روابط ما با دیگران نیز تاثیر منفی بگذارند و منجر به سوء تفاهم و درگیری شوند.
ممانعت از رسیدن به اهداف: ترس و ناامیدی ناشی از افکار منفی، مانع تلاش و پشتکار ما برای رسیدن به اهدافمان می‌شود.
راهکارهای شکستن الگوهای ذهنی:
خوشبختانه، با وجود قدرتمند بودن الگوهای ذهنی، می‌توان با اتخاذ راهکارهایی، آنها را شکست و مسیر زندگی را به سوی تعالی و موفقیت تغییر داد.
آگاهی از الگوهای ذهنی: همانطور که گفته شد، اولین قدم برای تغییر، آگاهی از وجود مشکل است. با دقت در افکار خود و توجه به الگوهای تکراری، می‌توان این افکار منفی را شناسایی کرد.
به چالش کشیدن افکار منفی: هنگامی که الگوی ذهنی منفی را شناسایی کردید، آن را به چالش بکشید. از خود بپرسید که آیا این فکر واقعاً درست است یا خیر. به دنبال شواهدی برای اثبات یا رد این فکر باشید.
جایگزینی افکار منفی با افکار مثبت: به جای افکار منفی، جملات مثبت و واقع‌بینانه را به خودتان بگویید. برای مثال، به جای «من نمی‌توانم این کار را انجام دهم»، به خود بگویید «من تمام تلاشم را می‌کنم و اگر در جایی به مشکل برخورد کردم، از کمک دیگران استفاده می‌کنم.»
ادامه در صفحه 7