* آسیه فروردین
نظام سلامت و جامعه سالمندی ایران، هر دو در شرایط حساسی قرار دارند. با برنامه‌ریزی درست، می‌توان تهدیدها را به فرصتی برای ارتقای نظام سلامت کشور تبدیل کرد.
 زنگ هشدار سالمندی سال‌هاست در ایران به صدا درآمده است. آمارها نشان می‌دهد با احتساب جمعیت 200 هزار نفری پزشکان عمومی، متخصص و مشغول به تحصیل در کشور، سرانه پزشکان به ازای جمعیت بالغ بر 9 میلیونی سالمندان، حدود دو درصد و برای پزشکان متخصص، حدود نیم درصد است. البته از آنجا که پزشکان، در حال ارائه خدمت به کل جمعیت 85 میلیونی هستند نه صرفا کهنسالان و حدود 35 درصد آنها در حال تحصیل هستند، حال و روز سالمندان، از نظر سرانه پزشک مساعد نیست.
 آمار پزشکان: عمومی، متخصص و در حال تحصیل اگر آمار و ارقام سازمان نظام پزشکی ایران را در بهمن‌ماه سال گذشته مبنا قرار دهیم و به اظهارات محمد رئیس‌زاده، رئیس کل سازمان درباره تعداد پزشکان، استناد کنیم، وضعیت به صورت زیر است: 
تعداد پزشکان کشور: بیش از ۱۶۰ هزار نفر.
تعداد پزشکان در حال تحصیل در مقاطع دکتری عمومی و دستیاری پزشکی: ۶۰ هزار نفر.
 مجموع پزشکان با احتساب افراد در حال تحصیل: حدود 220 هزار نفر.
تعداد پزشکان عمومی: حدود 98 هزار نفر.
تعداد پزشکان متخصص: حدود 60 هزار نفر.
اگرچه معمولا در آمارهای مربوط به سرانه پزشک در ایران از عدد 11.8 به ازای هر 10 هزار نفر یاد می‌شود اما رئیس‌زاده این نسبت را ۱۵ پزشک در ۱۰ هزار نفر عنوان کرده است. اگر این نسبت را لحاظ کنیم، باز هم بدین معناست که هر 1000 ایرانی، تنها به 1.5 پزشک دسترسی دارند. این نسبت در کشورهای پیشرو در حوزه سلامت، حداقل سه تا چهار برابر ایران است. 
از آنجا که بیماری‌های سالمندان، در بسیاری موارد، نیازمند بررسی توسط متخصص است، چنانچه نسبت پزشک متخصص یعنی 60 هزار نفر را به جمعیت سالمندان محاسبه کنیم و البته حدود 75 میلیون نفر، از خردسال تا 65 سال را نادیده بگیریم، به حدود نیم درصد پزشک متخصص می‌رسیم که در نگاه اول، آمار مناسبی است اما با توجه به کل جمعیت کشور، بسیار پایین است.
 پیامدهای رشد جمعیت سالمندی بر نظام سلامت
نکته مهم، پیامدهای رشد جمعیت سالمندی و ارتباط آن با نظام سلامت است. موج کهنسالی، نیاز به خدمات درمانی، پرستاری و هزینه‌های سلامت را افزایش می‌دهد. سالمندان به دلیل مشکلات جسمی و بیماری‌های مزمن، نیاز بیشتری به خدمات درمانی دارند و این امر، فشار مضاعفی بر نظام سلامت کشور وارد می‌کند. همچنین بیشتر آنها نیازمند پرستاری در منزل یا مراکز نگهداری هستند و کمبود پرستار نیز از چالش‌های اساسی است. ضمنا هزینه‌های درمان و مراقبت از سالمندان بالاست و این امر به افزایش بار مالی خانوارها و دولت منجر می‌شود.
ادامه در صفحه 8