* زهرا آقاجانی- 
استادیار موسسه 
مطالعات و پژوهش های بازرگانی

صنعت لجستیک بر اساس برآوردهای بانک جهانی تا سال 2030 یکی از 10 صنعت با توسعه چشم‌گیر خواهد بود. بازار لجستیک از آن جهت دارای اهمیت است که هر یک درصد رشد آن، به 2 درصد رشد اقتصادی یک کشور منجر خواهد شد. طبق آمارهای ارائه شده شرکت اسکای‌کوئست تکنولوژی  (یک شرکت تخصصی بین‌المللی در زمینه هوش بازار، مدیریت نوآوری و تجاری‌سازی)، ارزش بازار لجستیک در سطح جهانی در سال 2022 برابر با 9.82 تریلیون دلار برآورد شده است. 

بر اساس همین آمار انتظار می‌رود ارزش این بازار از رقم 10.36 تریلیون دلار در سال 2023 به 15.93 تریلیون دلار تا سال 2031 برسد که بدین ترتیب طی دوره پیش‌بینی (31-2024) متوسط نرخ رشد سالانه معادل 5.52 درصد را تجربه خواهد کرد. نکته جالب توجه آن است که بزرگ ترین بخش بازار لجستیک در جهان به شرکت‌های لجستیکی طرف سوم اختصاص دارد. علاوه بر این سریع‌ترین رشد در اندازه بازار نیز مربوط به شرکت‌های لجستیک طرف چهارم است؛ به این معنا که دنیا به تدریج از توسعه و ایجاد شرکت‌های طرف سوم گذر کرده و نسل بعدی آن یعنی شرکت‌های طرف چهارم اکنون در حال گسترش هستند.
بازار لجستیک یک محیط پویا است . مهم ترین مشخصه آن، رقابت شدید و حضور مجموعه متنوعی از بازیگران در این بازار است. با این حال همزمان با رشد فناوری، این صنعت شاهد افزایش فشار رقابتی از سوی استارت‌آپ‌های مبتنی بر فناوری است که بر راه‌حل‌های نوآورانه مانند پلتفرم‌های حمل‌ونقل دیجیتال و فناوری‌های ردیابی بلادرنگ تمرکز می‌کنند. 
همکاری‌های استراتژیک و اکتساب‌ها، روندی رایج در این بازار محسوب می‌شوند؛ زیرا بازیگران لجستیک به دنبال گسترش سبد خدمات و دامنه جغرافیایی فعالیت خود هستند. بررسی‌ها نشان می‌دهد اساس رشد فزاینده این بازار را دو عامل مهم یعنی افزایش حجم حمل‌ونقل کالا و افزایش خدمات لجستیک تجارت الکترونیک تشکیل می‌دهند. به طور خاص، رشد تجارت الکترونیک در سراسر جهان به طور قابل توجهی تقاضا برای راه‌حل‌های لجستیکی کارآمد جهت برآورده کردن نیازهای زنجیره تامین را به شدت افزایش داده است.
طبق برآوردها، در سال 2024 بزرگترین بازارهای لجستیک جهان به ترتیب متعلق به مناطق آمریکای شمالی، آسیا - اقیانوسیه و اروپا با ارزش معادل 12، 11 و 10 تریلیون دلار است. آمریکای شمالی به دلیل رشد اقتصادی قوی، از لحاظ تاریخی بر بازار لجستیک تسلط داشته است که این پدیده به فعالیت‌های تولیدی گسترده در این منطقه و شکوفایی بخش تجارت الکترونیک در آن نسبت داده می‌شود. در منطقه آسیا-اقیانوسیه، کشورهایی مانند چین، هند و کشورهای آسیای جنوب‌شرقی از بازیگران اصلی تجارت و لجستیک محسوب می‌شوند که رشد اقتصادی، گسترش شهرنشینی و تمرکز فزاینده این کشورها بر توسعه زیرساخت‌ها، از عوامل تاثیرگذار بر اندازه بزرگ بازار لجستیک در این منطقه به شمار می‌روند.
ادامه در صفحه 2