* مینا دیوبند

اکوتوریسم به عنوان یک صنعت در حال رشد، فرصت های کارآفرینی فراوانی را برای افراد و شرکت ها ایجاد کرده است. اکوتوریسم به گردشگری مسئولانه و پایدار در مناطق طبیعی اطلاق می‌شود که علاوه بر حفظ 

محیط زیست، به حمایت از رفاه اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی نیز کمک می‌کند. این صنعت در دهه های اخیر به سرعت در حال توسعه بوده و پتانسیل زیادی برای ایجاد کسب و کارهای نوآورانه و پایدار دارد. بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، اکوتوریسم یکی از سریع ترین بخش های در حال رشد صنعت گردشگری جهان است و انتظار می رود که این روند در سال های آینده نیز ادامه یابد. اکوتوریسم دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است که آن را از دیگر 
بخش های صنعت گردشگری متمایز می کند.
اکوتوریسم بر روی بازدید از مناطق طبیعی، حفاظت از محیط زیست و تجربه مستقیم طبیعت تمرکز دارد و به دنبال حفاظت از محیط طبیعی و بهبود رفاه جوامع محلی است و با مسئولیت پذیری و رعایت اصول پایداری انجام می شود. از اینرو اکوتوریسم به طور فعال در جوامع محلی مشارکت می کند و به توسعه اقتصادی و اجتماعی آنها کمک 
می ‌کند و به بازدیدکنند گان فرصت می دهد تا در مورد محیط زیست، فرهنگ و سنت های بومی آموزش ببینند. این ویژگی ها باعث شده اکوتوریسم به عنوان یک صنعت سبز و پایدار شناخته شود که می تواند منافع زیادی را برای محیط زیست، جوامع محلی به ارمغان بیاورد.
اما مهم تر از مسائل مذکور صنعت اکوتوریسم فرصت های کارآفرینی متنوعی را به وجود آورده است که می توان به اقامتگاه  و تورهای اکوتوریستی اشاره کرد. ایجاد 
اقامتگاه های اکولوژیکی مانند اردوگاه ها، کلبه ها و اقامتگاه های بوم گردی در مناطق طبیعی یکی از پرطرفدارترین فرصت های کارآفرینی در این صنعت است. این اقامتگاه ها باید با رعایت اصول پایداری و حداقل تأثیر بر محیط زیست طراحی و مدیریت شوند. 
تورهای گردشگری تخصصی نیز در زمینه های مختلف مانند تور پرنده نگری، تور گیاه شناسی، تور عکاسی طبیعت و تور کوهنوردی از دیگر فرصت های کارآفرینی در این حوزه است. این تورها باید به گونه‌ای طراحی شوند که علاوه بر ایجاد تجربه ای لذت بخش برای گردشگران، به حفظ و حمایت از محیط زیست نیز کمک کنند. ارائه خدمات آموزشی و راهنمایی در زمینه‌های مختلف اکوتوریسم مانند آموزش های محیط زیستی، آموزش های بوم گردی و آموزش های مهارتی به گردشگران از دیگر فرصت های کارآفرینی در این حوزه است. این خدمات می تواند به صورت کلاس های حضوری، تورهای آموزشی یا محتوای آموزشی آنلاین ارائه شود.
 ایجاد فروشگاه هایی برای عرضه محصولات بومی و سنتی مانند صنایع دستی، غذاهای محلی و محصولات کشاورزی ارگانیک نیز یکی دیگر از فرصت های کارآفرینی در این صنعت است. این فروشگاه ها می توانند به معرفی و حمایت از تولیدکنندگان و صنعتگران محلی کمک کنند. همچنین ایجاد شرکت های ارائه دهنده خدمات پشتیبانی و تخصصی مانند طراحی و برنامه ریزی تورهای اکوتوریستی، مشاوره در مورد مدیریت پایدار منابع طبیعی و راهنمایی در زمینه مقررات و استانداردهای اکوتوریسم نیز فرصت های کارآفرینی مناسبی در این صنعت هستند. البته با توجه به رشد روز افزون تقاضا برای اکوتوریسم ، ایجاد شرکت های تبلیغاتی و بازاریابی تخصصی برای معرفی مقاصد و خدمات اکوتوریستی نیز می تواند یک فرصت کارآفرینی مناسب باشد.علاقه مندان به این حوزه باید توجه داشته باشند که راه اندازی یک کسب و کار موفق در صنعت اکوتوریسم نیازمند برنامه ریزی دقیق و توجه به چند نکته کلیدی است: ابتدا باید به شناسایی نیازها و خواسته‌های گردشگران اکوتوریستی در منطقه مورد نظر پرداخت و فرصت های موجود در بازار را شناسایی کرد. این امر کمک می کند تا محصولات و خدمات متناسب با نیازهای مشتریان ارائه شود. یکی از مهم ترین اصول در صنعت اکوتوریسم، رعایت اصول پایداری است. برای راه اندازی کسب و کارهای اکوتوریستی، نیاز به سرمایه گذاری در زیرساخت های مناسب مانند اقامتگاه ها، تجهیزات تورها و امکانات حمل و نقل است. این زیرساخت ها باید با رعایت اصول پایداری طراحی و ساخته شوند.  جذب و آموزش نیروی انسانی متخصص در زمینه های مختلف اکوتوریسم مانند راهنمایان طبیعت گردی، متخصصان محیط زیست و کارشناسان جوامع محلی از اهمیت زیادی برخوردار است. کارآفرینان جوان به این مهم توجه ویژه ای داشته باشند که با توجه به رقابتی بودن بازار اکوتوریسم، داشتن برنامه بازاریابی هدفمند و استفاده از کانال های مختلف تبلیغاتی برای جذب گردشگران اکوتوریستی ضروری است و برای موفقیت در صنعت اکوتوریسم، همکاری و مشارکت با سایر ذینفعان مانند سازمان های محیط زیستی، جوامع محلی و دولت ها امری حیاتی است. با رعایت این نکات و برنامه ریزی دقیق، می توان به ایجاد کسب و کارهای اکوتوریستی پایدار و موفق دست یافت.
*سردبیر