* مریم اصغری- کارشناس سلامت
تنش‌ های مالی یکی از چالش ‌های جدی برای بسیاری از افراد، به ویژه سالمندان، محسوب می‌شود. این تنش‌ها می‌توانند تأثیرات عمیق و گسترده ‌ای بر سلامت جسمی و روانی سالمندان داشته باشند. با افزایش سن، بسیاری از افراد با تغییرات اقتصادی، کاهش درآمد و هزینه‌های بالای درمان مواجه می‌شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به احساس ناامیدی و اضطراب شده و در نهایت سلامت عمومی آن‌ها را به خطر بیندازد. متاسفانه با افزایش تورم و کاهش درآمدها در کشور و خبرهای متفاوت و متنوعی که از صندوق های بازنشستگی در کشور به گوش می رسد به این تنش ها دامن زده و همین امر می تواند موضوعی مخاطره آمیز برای سلامتی این عزیزان باشد.
چرا که یکی از جنبه‌های اصلی تأثیر تنش ‌های مالی بر سلامت سالمندان، ایجاد استرس و اضطراب است. این تنش‌ها می‌توانند ناشی از نگرانی‌های مالی، عدم توانایی در پرداخت هزینه‌ های زندگی روزمره، و ترس از آینده باشند. تحقیقات نشان می ‌دهند که استرس مزمن می ‌تواند به بروز مشکلات جسمی نظیر بیماری ‌های قلبی، فشار خون بالا و اختلالات سیستم ایمنی منجر شود. سالمندانی که تحت فشارهای مالی قرار دارند، ممکن است به‌ صورت مداوم در حالت استرس قرار بگیرند که این موضوع می ‌تواند عواقب جدی برای سلامت آن‌ ها به همراه داشته باشد. علاوه بر این، تنش‌های مالی می ‌توانند بر کیفیت خواب سالمندان تأثیر منفی بگذارند. 
استرس مالی ممکن است باعث بی ‌خوابی، خواب آلودگی در طول روز و خواب‌های ناآرام شود. خواب ناکافی و بی‌کیفیت، خود به تنهایی می‌تواند به مسائل جدی سلامت از جمله اختلالات شناختی، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی منجر شود. مازاد بر اینکه در شرایطی که سالمندان با محدودیت‌ های مالی مواجه هستند، ممکن است مجبور شوند تا از خرید مواد غذایی سالم و مغذی صر ف‌نظر کنند و به جای آن به غذاهای ارزان ‌تر و کمتر مغذی روی آورند. این تغییر در رژیم غذایی می ‌تواند منجر به سوء تغذیه، کاهش انرژی و ضعف سیستم ایمنی شود. همچنین، کمبود مواد مغذی می ‌تواند به بروز بیماری‌های مزمن نظیر دیابت، بیماری‌های قلبی و مشکلات گوارشی منجر شود. روابط اجتماعی سالمندان نیز متاثر از تنش‌های مالی است. چرا که سالمندان ممکن است به ‌دلیل مشکلات مالی از شرکت در فعالیت‌ های اجتماعی و تفریحی باز بمانند و این موضوع می‌ تواند به انزوا و تنهایی منجر شود. تحقیقات نشان می‌ دهند که انزوا اجتماعی و تنهایی می ‌توانند تأثیرات منفی بر سلامت روانی و جسمی افراد داشته باشند. سالمندانی که از نظرروابط اجتماعی انزوا دارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر افسردگی، اضطراب و کاهش کیفیت زندگی قرار بگیرند. در زمینه سلامت جسمی، فشار مالی می‌تواند به ‌دلیل عدم توانایی در پرداخت هزینه‌های درمانی، به تأخیر در دریافت مراقبت‌ های پزشکی منجر شود. سالمندانی که به ‌دلیل مشکلات مالی قادر به پرداخت هزینه‌ های ویزیت پزشک یا داروهای خود نیستند، ممکن است از دریافت مراقبت‌ های لازم باز بمانند. این موضوع می ‌تواند به تشدید بیماری‌های مزمن و کاهش کیفیت زندگی سالمندان منجر شود. 
همچنین تنش‌های مالی می ‌تواند بر سلامت روان سالمندان تأثیر بگذارد. فشارهای مالی می‌توانند به بروز افسردگی و اضطراب منجر شوند، که این مسائل می‌توانند به‌طور جدی بر کیفیت زندگی سالمندان تأثیر بگذارند. سالمندانی که احساس ناامیدی و بی‌کفایتی می‌کنند، ممکن است از فعالیت‌ های روزمره خود دوری کنند و این موضوع می‌تواند به کاهش فعالیت‌ های اجتماعی و فیزیکی آن‌ها منجر شود و بر عملکرد شناختی آن ها تأثیر بگذارد و به مشکلاتی نظیر فراموشی و اختلال در تمرکز منجر شود. این مسائل می‌تواند به‌ ویژه برای سالمندانی که دچار بیماری‌ های شناختی مانند آلزایمر یا زوال عقل هستند، تشدید کننده باشد.
برای مدیریت این مشکلات، نیاز به ایجاد راهکارهایی برای حمایت از سالمندان در مواجهه با تنش‌های مالی وجود دارد.  حمایت‌های اجتماعی می‌تواند نقش مهمی در کاهش تأثیر تنش ‌های مالی بر سلامت سالمندان ایفا کنند. ایجاد شبکه ‌های اجتماعی و حمایت‌ های خانوادگی می ‌تواند به سالمندان کمک کند تا احساس انزوا و تنهایی نکنند و در مواجهه با چالش‌های مالی حمایت شوند. همچنین، برنامه‌های اجتماعی و تفریحی می‌توانند به سالمندان کمک کنند تا با دیگران ارتباط برقرار کنند و از این طریق به بهبود سلامت روانی آن‌ها کمک کنند. البته سیاست ‌گذاران و دولت ‌ها نیز باید به تأثیر تنش‌های مالی بر سلامت سالمندان توجه کنند و برنامه ‌های حمایتی و خدمات اجتماعی را به ‌گونه‌ای طراحی کنند که به رفع نیازهای این گروه سنی کمک کند. افزایش دسترسی به خدمات درمانی، حمایت‌های مالی و ایجاد برنامه‌های آموزشی برای مدیریت مالی بسیار مهم و حائز اهمیت است. با توجه به جمعیت رو به رشد سالمندان در جوامع مختلف، توجه به این مسائل می ‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و سلامت این گروه از افراد کمک کند.