* آرزو دهقانی - متخصص و پژوهشگر
پسا دکترا سلامت در بلایا
بلایا و حوادث طبیعی جوامع را غافلگیر می‌کنند و تأثیرات مخربی می‌گذارند، اما در این میان ضرورت شناخت مخاطرات و راهکارهای عملی برای افزایش تاب‌آوری در برابر بلایا از اهمیت برخوردار است.
«سیل‌های مکرر و بارندگی‌های شدید ناشی از تغییرات آب و هوایی باعث غرق شدن، جراحت، حملات قلبی و بیماری‌های عفونی می‌شود. خشکسالی‌ها و آتش سوزی‌های مکرر ناشی از تغییرات آب و هوایی منجر به خفگی، سوختگی، بیماری‌های تنفسی و قلبی عروقی، جراحت و مشکلات سلامت روان می‌شود.تغییرات اقلیمی تأثیرات قوی‌تر و طولانی‌تری بر سلامت روانی، رفاهی و اجتماعی افراد می‌گذارد. بحران آب و هوا باعث موج‌های مرگبار گرما، سیل، سو تغذیه و بیماری‌های عفونی شده است. ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی و از سوی دیگر از آنجا که یکی از کشورهای با درآمد متوسط است و ازجمله کشورهای با رخداد بالای حوادث و بلایا با مصدومین انبوه در دنیا محسوب می‌شود. بر اساس گزارشات اینفورم، ایران در دسته کشورها با خطر بالا و در رتبه ۳۵ قرار دارد. در محور مخاطرات و مواجهه با آنها ایران با نمره ۷.۳ رتبه ۲۴ در دنیا را دارد. نمره مواجهه با رخدادهای طبیعی ۶.۷ است که زلزله، سیل رودخانه‌ای، خشکسالی و همه گیری ها مهم ترین مخاطرات تهدید کننده کشور هستند نمره مواجهه با حوادث انسان ساخت ۷.۸ است که عمده آن به دلیل خطر تضاد در پروژه‌ها و درگیری‌های شدید است.میزان آسیب پذیری در کشور ۴.۸ و رتبه ۶۰ دنیاست، این در حالیست که عدم توانایی مقابله با حوادث و بلایا در کشور دارای نمره ۴.۵ و رتبه ۸۲ در دنیاست.
سازمان دهی علمل مؤثر در زلزله
تأثیرات حوادث و بلایا در بسیاری از مواقع منجر به ایجاد وضعیت های پیچیده و فاجعه می‌شود، جدا از بزرگا و شدت حوادث، بخشی از تأثیرات آن به دلیل نوع سازمان‌دهی، مدیریت و عملکرد جوامع است. مطابق ماده ۱۴ قانون تشکیل سازمان مدیریت بحران کشور (مصوب ۱۳۹۸)، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ مدیریت مخاطرات و فوریت‌های بخش بهداشت و درمان در حوادث غیرمترقبه کشور باهدف کاهش مرگ‌ومیر و بیماری‌ها، معلولیت‌ها و عوارض و تأمین پایداری عملکرد حوزه سلامت در زمان وقوع حوادث و سیاست گذاری در ارتباط با بازسازی و مقاوم سازی نظام سلامت را بر عهده دارد. ساختار نظام سلامت ایران، متمرکز و از نظر تولیت امور بهداشت، درمان و آموزش پزشکی توسط یک وزارتخانه منحصربه‌فرد بوده و دارای اجزای مختلف ارائه خدمت در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و محلی است.
ارائه خدمات سلامت از شاخه‌های اصلی مدیریت بحران
در حوادث و بلایا لازم است اقداماتی همچون امداد و نجات، ارائه خدمات سلامت در بخش‌های پیش‌بیمارستانی، بیمارستانی، بیماری های واگیر و غیرواگیر، بهداشت محیط، سلامت خانواده و جمعیت، تغذیه، حمایت‌های روانی اجتماعی، آموزش سلامت، خدمات آزمایشگاهی، تأمین دارویی در کمترین زمان صورت پذیرد، لذا همواره باید کارشناسان، متخصصان، ارائه دهندگان خدمات و مدیران حوزه مدیریت بحران آمادگی کامل را در پاسخ به این مخاطرات داشته باشند.
ادامه در صفحه 2