* قربانعلی تنگ شیر
مدرس دانشگاه   

افسوس خوردن برای عمر سپری شده، بخش طبیعی از تجربه انسانی است .با پذیرش گذشته و توجه به حال و برنامه‌ریزی برای آینده می‌توان این حس را به ابزاری برای ایجاد تغییرات مثبت تبدیل کرد .
     هر فرد مسیر زندگی منحصر به فردی دارد، تصمیم گیری درست و پرهیز از مقایسه با دیگران  می‌تواند به کاهش ناکامی کمک کند. می‌توان با درس گرفتن از گذشته به جای احساس گناه یا حسرت به آینده امیدوار بود چرا که زندگی در لحظه و تمرین با ذهن آگاهی به فرد کمک می‌کند تا از زمان حال نهایت بهره را ببرد و از  تکرار حسرت‌های گذشته جلوگیری کند . چرا که گذشته تغییرناپذیر است ، هر تجربه‌ای حتی شکست‌ها بخشی از هویت و مسیر زندگی ما را شکل  داده است. زمان به عنوان سرمایه انسانی یکی از بهترین‌های سرمایه های طول  عمر انسان‌هاست. زمان یعنی بهره برداری مفید از لحظه‌های عمر.
پیامدهای منفی غبطه خوردن بر عمر سپری شده :
توجه بیش از حد به گذشته احساس یأس و ناامیدی را در انسان زیادتر می‌کند و  باعث کاهش اعتماد به نفس می‌شود و فرد خود را بی کفایت و ناکارآمد احساس می‌کند و  برنامه‌ریزی و  تلاش در آینده را در فرد متوقف می‌کند 
پیامدهای مثبت:
در بعضی افراد حسرت خوردن برای عمر تلف شده باعث محرکی برای بازنگری در اهداف و تصمیمات می‌شود و باعث تقویت خودآگاهی و تفکر ذهنی در باره  ارزش‌ها و اولویت‌های زندگی می‌گردد و نیز باعث افزایش قدردانی از لحظه حال و توجه به ارزش زمان می‌گردد. غبطه بیشتر به شکل آرزو و حسرت درونی  می شود و فرد به فرصت های از دست رفته و  تصمیمات نادرست خود فکر می‌کند.
 این ترکیبی از حسرت ، افسوس ،  و آرزوی تغییر در گذشته است و  چه پشیمانی که معمولاً با احساس گناه همراه است . فرصت‌های از دست رفته،  مقایسه با دیگران،  فشارهای اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی نیز از عوامل مهمی هستند که باعث می‌شوند افراد به  گذشته خود حسرت بخورند که کمی تلخ و نا امید کننده است . باید بدانیم و قبول کنیم تجربه‌های گذشته چه خوب و چه بد، بخشی از هویت ما هستند . گذر زمان را باید پذیرا باشیم و بر زندگی اصیل و لحظه محور توجه کنیم .  برخلاف  حسرت که اغلب با احساس گناه همراه است غبطه  بیشتر برآرزو و اندوهی لطیف‌تر است که به یک ((  چه می‌شد اگر ؟ ))  ختم می‌شود .
عدم استفاده  از فرصت‌های طلایی ، تصمیمات اشتباه،  یا ناشی از فشارهای اجتماعی توجه بیش از حد برآینده به قیمت غفلت از لحظه‌های حاضر از موارد کلیدی حس غبطه خوردن بر عمر سپری شده است و این پشیمانیست که عموما ً با احساس گناه همراه است و آرزوی تجربه‌ای بهتر برای آینده.
      به یاد داشته باشیم که هیچگاه برای شروع دوباره دیر نیست.