* مینا دیوبند
با وجود تمام تاکیدها و توصیه های مقامات ارشد دولتی در کشور و برنامه های ارائه شده متعدد در دولت ها، متاسفانه هنوز بروکراسی های پیچیده برای دادن مجوز برای کسب و کارها، هر فرد مصم و با انگیزه ای در این حوزه را دلسرد و ناامید می کند. در واقع بنظر می رسد علی رغم تلاش بسیاری از افراد در حوزه های مختلف در جهت مرتفع ساختن مواتع پیشرو، واکاوی این موضوع در سایر کشورها و بررسی الگوهای موفق آن ها می تواند رهگشای بسیاری از مسائل در این حوزه باشد. چرا که در کشورهای توسعه‌یافته، تسهیل فرآیند صدور مجوز کسب‌وکار به یک اولویت استراتژیک تبدیل شده است، زیرا این کشورها به خوبی درک کرده‌اند که پیچیدگی‌های اداری و بروکراسی‌های زمان‌بر می‌توانند به طور جدی مانع از رشد اقتصادی، نوآوری و ایجاد فرصت‌های شغلی شوند. این کشورها با اتخاذ رویکردهای نوآورانه و جامع، تلاش می‌کنند تا فرآیندهای صدور مجوز را ساده‌تر، سریع‌تر و شفاف‌تر کنند. در این راستا، تمهیدات متعددی اندیشیده شده است که در ادامه به تفصیل به آن‌ها خواهیم پرداخت.
یکی از مهم‌ترین اقدامات، ساده‌سازی و استانداردسازی فرآیندها است. کشورهای توسعه‌یافته به دقت مراحل مختلف صدور مجوز را بررسی کرده و تلاش می‌کنند تا مراحل غیرضروری و زائد را حذف کنند. این کار از طریق بازنگری قوانین و مقررات، ادغام فرآیندهای مرتبط و استفاده از چک‌لیست‌های استاندارد انجام می‌شود. به عنوان مثال، به جای اینکه یک کارآفرین مجبور باشد برای دریافت مجوزهای مختلف به سازمان‌های گوناگون مراجعه کند، تلاش می‌شود تا این مجوزها در یک فرآیند مشترک یا یک مجوز واحد ادغام شوند. این امر باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه کارآفرینان می‌شود و از سردرگمی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
استفاده از فناوری و دیجیتالی‌سازی نیز نقش بسیار مهمی در تسهیل فرآیند صدور مجوز ایفا می‌کند. کشورهای موفق در این حوزه پلتفرم‌های آنلاین یکپارچه‌ای را ایجاد کرده‌اند که کارآفرینان می‌توانند از طریق آن‌ها درخواست مجوز دهند، مدارک را بارگذاری کنند، وضعیت درخواست خود را پیگیری کنند و با مسئولان مربوطه ارتباط برقرار کنند. این پلتفرم‌ها معمولاً دارای رابط کاربری ساده و کاربرپسند هستند و امکان دسترسی آسان به اطلاعات مربوط به قوانین، مقررات و فرآیندهای صدور مجوز را فراهم می‌کنند.
علاوه بر این، سیستم‌های خودکار برای بررسی و تأیید درخواست‌ها، به ویژه برای مجوزهای ساده و روتین، به کار گرفته می‌شوند. تمامی روندهای مذکور باعث کاهش زمان و هزینه صدور مجوز می‌شود و از دخالت انسانی در فرآیند جلوگیری می‌کند. در این راستا اصلاح قوانین و مقررات نیز از جمله اقدامات اساسی است که کشورهای توسعه‌یافته برای تسهیل فرآیند صدور مجوز انجام می‌دهند. قوانین منسوخ و زائد حذف می‌شوند و قوانین جدید به گونه‌ای تدوین می‌شوند که روشن، قابل فهم و قابل اجرا باشند. در این فرآیند، نظرات و پیشنهادات کارآفرینان و سایر ذینفعان نیز در نظر گرفته می‌شود تا قوانین به گونه‌ای تدوین شوند که نیازهای واقعی کسب‌وکارها را برآورده کنند.
ارائه خدمات مشاوره‌ای و حمایتی به کارآفرینان نیز بسیار حائز اهمیت است. کشورهای توسعه‌یافته مراکزی را ایجاد کرده‌اند که به کارآفرینان در زمینه دریافت مجوز، تهیه طرح کسب‌وکار و سایر موارد مرتبط مشاوره می‌دهند. این مراکز معمولاً دارای کارشناسان مجرب و متخصص هستند که می‌توانند به کارآفرینان در تمامی مراحل فرآیند صدور ارزیابی و بهبود مستمر فرآیندهای صدور مجوز نیز بسیار مهم است. با استفاده از بازخوردها و نتایج ارزیابی‌ها، فرآیندها به طور مستمر بهبود می‌یابند و خدمات بهتری به کارآفرینان ارائه می‌شود.
به عنوان مثال، در کشور سنگاپور، دولت به طور فعال در تلاش است تا فرآیندهای صدور مجوز را ساده‌تر و کارآمدتر کند. این کشور از پلتفرم‌های آنلاین یکپارچه برای ارائه خدمات دولتی استفاده می‌کند و به کارآفرینان امکان می‌دهد تا درخواست‌های خود را به صورت آنلاین ثبت کنند و وضعیت آن‌ها را پیگیری کنند. دولت همچنین به طور منظم قوانین و مقررات مربوط به کسب‌وکارها را بازنگری می‌کند و تلاش می‌کند تا آن‌ها را با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ کند. علاوه بر این، سنگاپور خدمات مشاوره‌ای و حمایتی گسترده‌ای را به کارآفرینان ارائه می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند تا کسب‌وکار خود را راه‌اندازی و توسعه دهند. در کشور دانمارک نیز، دولت به ساده‌سازی فرآیندهای صدور مجوز اهمیت زیادی می‌دهد. این کشور از سیستم‌های خودکار برای بررسی و تأیید درخواست‌ها استفاده می‌کند و به کارآفرینان امکان می‌دهد تا مجوزهای خود را در کمترین زمان ممکن دریافت کنند. دولت همچنین به طور فعال با کسب‌وکارها در ارتباط است و از آن‌ها بازخورد می‌گیرد تا فرآیندهای صدور مجوز را بهبود بخشد. دانمارک همچنین به ارائه خدمات مشاوره‌ای و آموزشی به کارآفرینان توجه ویژه‌ای دارد و به آن‌ها کمک می‌کند تا با قوانین و مقررات مربوط به کسب‌وکارها آشنا شوند.
کشورهای توسعه‌یافته با اتخاذ رویکردهای جامع و نوآورانه، تلاش می‌کنند تا بروکراسی‌های پیچیده را در فرآیند صدور مجوز کسب‌وکار برطرف کنند و محیطی مساعد برای کارآفرینی و رشد اقتصادی ایجاد کنند. این کشورها به خوبی درک کرده‌اند که تسهیل فرآیند صدور مجوز می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، ایجاد فرصت‌های شغلی و افزایش رقابت‌پذیری اقتصاد کمک کند. امید آن می رود که با بررسی چالش های موجود ما نیز در آینده شاهد بهبودهای بیشتری در فرآیندهای صدور مجوز در کشور باشیم و بتوانیم محیطی حتی مساعدتر از سایر کشورها برای کسب‌وکارها فراهم نماییم.
* سردبیر