* مینا دیوبند
مصرف غیرقانونی برق در استخراج ارز دیجیتال، یکی از موضوعات پیچیده و پرچالش در زمینه مدیریت منابع انرژی کشورها به شمار میرود. در سالهای اخیر و با افزایش محبوبیت ارزهای دیجیتال، بهویژه بیتکوین، فعالیتهای ماینینگ (استخراج) به شدت گسترش یافته و در بسیاری از کشورها، بخصوص کشورهایی با تعرفههای برق پایین، به یکی از صنایع سودآور تبدیل شده است. اما این گسترش غیرمجاز و کتمانکاری در مصرف برق، اثرات مخرب و عمیقی بر شبکه برق و همچنین بر اقتصاد و جامعه خواهد داشت.
اولین و بنیادینترین اثر ناشی از مصرف غیرقانونی برق در استخراج ارز دیجیتال، افزایش بار بر روی شبکه برق است. ماینرها از مقدار زیادی انرژی الکتریکی برای استخراج ارز استفاده میکنند و هنگامی که این فعالیتها بهصورت غیرمجاز انجام میشود، بار غیرقابلپیشبینی و اضافهتری به شبکه تحمیل میشود. این فشار اضافی میتواند باعث ایجاد اختلالاتی در توزیع برق شود و در شرایط اوج مصرف انرژی، حتی منجر به خاموشیهای ناخواسته گردد. در کشورهایی که بهخصوص با مشکلات تأمین برق مواجهاند، این مسئله میتواند به بحرانهای جدی انرژی منجر شود.
دومین اثر، افزایش هزینهها برای سایر مصرفکنندگان است. وقتی ماینرها بهطور غیرقانونی از برق استفاده میکنند، هزینههای تولید و توزیع برق برای شرکتهای تأمینکننده افزایش مییابد. این هزینهها در نهایت به دیگر مصرفکنندگان، چه صنایع و چه خانوارها، منتقل میشود. این موضوع باعث نارضایتی عمومی میشود و ممکن است دولتها را تحت فشار قرار دهد تا برای کنترل هزینهها، نرخهای برق را افزایش دهند. در نتیجه، این روند میتواند نابرابریهای اقتصادی جدیدی ایجاد کند و افراد کمدرآمد را بیشتر تحت تأثیر قرار دهد. سومین اثر، مسائل اجتماعی و قانونی ناشی از مصرف غیرقانونی برق است. ماینرهایی که از برق بهصورت غیرمجاز استفاده میکنند، نه تنها بهطور مستقیم از قوانین و مقررات کشور تخطی میکنند، بلکه این عمل میتواند به تقویت فرهنگ قانونگریزی و تهدیدات اجتماعی منجر شود. این رفتار میتواند در جامعه بهعنوان یک عمل ناپسند شناخته شود و اعتماد عمومی نسبت به نهادهای قانونی و دولت را تضعیف کند.
چهارمین اثر، تأثیرات زیستمحیطی است. مصرف بالای برق ناشی از استخراج ارز دیجیتال عمدتاً به منابع فسیلی وابسته است که در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، تأمین میشود. از آنجایی که این منابع تجدیدپذیر نیستند، مصرف غیرقانونی برق منجر به آلودگی بیشتر هوا و افزایش انتشار گازهای گلخانهای میشود. این مشکلات زیستمحیطی نهتنها برای نسل کنونی بلکه برای نسلهای آینده نیز پیامدهای جبرانناپذیری دارد. در حالی که استخراج ارزهای دیجیتال بهعنوان یک فعالیت اقتصادی مطرح میشود، اما عواقب زیستمحیطی آن میتواند زیرساختهای طبیعی کشورها را تخریب کند و موجب تشدید تغییرات اقلیمی گردد. پنجمین اثر، تهدید برای امنیت انرژی است. کشورهای دارای منابع انرژی محدود باید بهطور مؤثری از منابع خود استفاده کنند تا تأمین انرژی پایدار برای شهروندان و صنایع را تضمین کنند. مصرف غیرقانونی برق توسط ماینرها، این تعادل را بر هم میزند و ممکن است به کوتاهی و عدم تطابق در تأمین انرژی منجر شود. بهعنوان مثال، در مواقعی که تقاضا برای برق به اوج میرسد، وجود بار اضافی ناشی از ماینینگ میتواند به از دست رفتن قابلیت تأمین برق برای نیازهای اساسی انجامید.
این شرایط نهتنها بر کیفیت زندگی شهروندان تأثیر منفی میگذارد، بلکه میتواند به زنجیرهی تأمین اقتصادی نیز آسیب بزند و تولید و اشتغال را تحت فشار قرار دهد. یکی دیگر از جنبههای مهم موضوع، تأثیر بر سیاستگذاریهای انرژی است. در شرایطی که مصرف برق بهصورت غیرقانونی افزایش مییابد، دولتها ممکن است مجبور به تصویب قوانین جدید و اجرای سیاستهایی بهمنظور کنترل این مصرف شوند. این سیاستها میتواند شامل افزایش تعرفههای برق، نصب سیستمهای نظارتی پیشرفته و بالا بردن سطح آگاهی عمومی در مورد اثرات منفی استخراج ارز دیجیتال باشد. این تغییرات نهتنها هزینههای اضافی بههمراه خواهند داشت، بلکه ممکن است روند توسعه اقتصادی را نیز تحت تأثیر قرار داده و موانع جدیدی برای جذب سرمایهگذاریهای جدید ایجاد کنند. از سوی دیگر، کاهش شفافیت و عدم وجود اطلاعات دقیق درباره مصرف انرژی در حوزه ماینینگ، مانع از برنامهریزی مؤثر در حوزه انرژی میشود. نبود دادههای معتبر در مورد میزان مصرف انرژی توسط ماینرها میتواند به تصمیمگیریهای نادرست منجر شود و سیاستگذاران را در راستای تخصیص منابع انرژی دچار سردرگمی کند. لذا، ایجاد سامانههای نظارتی و ثبت دقیق مصرف انرژی در این بخش ضروری است تا بتوان بهطور مؤثر با چالشهای ناشی از استخراج ارزهای دیجیتال روبرو شد.نیاز به رویکردی جامع و چندسویه برای مدیریت این موضوع در کشور ضروری است تا بتوان به یک تعادل پایدار در تأمین انرژی و بهرهگیری از فرصتهای اقتصادی مرتبط دست یافت. این امرنهتنها نیاز به نظارت و قوانین سختگیرانه دارد، بلکه به همکاری و همفکری بین دولتها، شرکتها و شهروندان نیز وابسته است تا بتوان بر چالشهای ناشی از استخراج ارز دیجیتال غلبه کرد و نگرانیهای مرتبط با مصرف انرژی را مدیریت کرد.
*سردبیر