* دکتر حوریه یحیایی
احیای استارتاپ ویکند در دانشگاه‌ها و در میان رشته‌های مختلف نیازمند یک رویکرد نظام‌مند، خلاقانه و مشارکتی است که بتواند انگیزه، منابع و بستر مناسب را برای دانشجویان فراهم کند. در سال‌های اخیر، استارتاپ ویکندها به عنوان رویدادهای کوتاه‌مدت و پرانرژی شناخته شده‌اند که در آن افراد با مهارت‌های متنوع گرد هم می‌آیند تا در مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت ایده‌های خود را به نمونه‌های اولیه تبدیل کنند. اما با وجود محبوبیت این رویدادها، در بسیاری از دانشگاه‌ها، به‌ویژه در رشته‌های غیرفنی، این حرکت‌ها کمرنگ شده‌اند یا با استقبال کمی مواجه می‌شوند. برای احیای این پویایی، باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت که از جمله آن‌ها می‌توان به ایجاد انگیزه در دانشجویان، همکاری بین رشته‌ای، حمایت دانشگاه‌ها و صنعت، و طراحی رویدادهای جذاب و کاربردی اشاره کرد.
اولین گام برای احیای استارتاپ ویکند در دانشگاه‌ها، ایجاد انگیزه در دانشجویان است. بسیاری از دانشجویان، به‌ویژه در رشته‌های علوم انسانی و هنر، ممکن است تصور کنند که استارتاپ ویکند مختص دانشجویان مهندسی یا کسب‌وکار است. این ذهنیت باید تغییر کند. استارتاپ ویکند یک فرصت یادگیری تجربی است که در آن هر فردی، بدون توجه به رشته تحصیلی، می‌تواند مهارت‌های حل مسئله، کار تیمی و خلاقیت را تقویت کند. برای ایجاد این انگیزه، می‌توان از داستان‌های موفقیت‌آمیز افرادی که از رشته‌های غیرمرتبط وارد اکوسیستم کارآفرینی شده‌اند استفاده کرد. همچنین، دعوت از سخنرانان الهام‌بخش که تجربه‌های واقعی از تبدیل ایده به کسب‌وکار دارند، می‌تواند دانشجویان را ترغیب کند تا در این رویدادها شرکت کنند. علاوه بر این، ارائه گواهی‌های معتبر یا امتیازهای آموزشی مانند واحدهای اختیاری می‌تواند انگیزه مضاعفی برای مشارکت ایجاد کند.
دومین عامل کلیدی، ترویج همکاری بین رشته‌ای است. یکی از نقاط قوت استارتاپ ویکندها ترکیب تیم‌های متنوع از نظر تخصص است. برای احیای این رویدادها در دانشگاه‌ها، باید دانشجویان را تشویق کرد که خارج از حباب رشته‌های خود فکر کنند. به عنوان مثال، یک دانشجوی روانشناسی می‌تواند در طراحی تجربه کاربری یک محصول دیجیتال نقش کلیدی ایفا کند، یا یک دانشجوی هنر می‌تواند به طراحی جذاب و خلاقانه یک برند کمک کند. برای تسهیل این همکاری‌ها، می‌توان پیش از رویداد، کارگاه‌های آشنایی با مهارت‌های بین‌رشته‌ای برگزار کرد یا از ابزارهای آنلاین برای تشکیل تیم‌های متعادل استفاده نمود.
همچنین، ایجاد فضایی که در آن دانشجویان بتوانند آزادانه ایده‌های خود را به اشتراک بگذارند و بازخورد دریافت کنند، بسیار مؤثر خواهد بود. سومین عنصر اساسی، حمایت نهادهای دانشگاهی و صنعتی است.
بدون حمایت دانشگاه‌ها، برگزاری استارتاپ ویکندها با چالش‌های زیادی روبرو خواهد شد. دانشگاه‌ها می‌توانند با اختصاص فضاهای فیزیکی مانند سالن‌های همایش، آزمایشگاه‌ها یا کتابخانه‌ها به عنوان محل برگزاری رویدادها، نقش مهمی ایفا کنند. علاوه بر این، مشارکت اساتید و مربیان می‌تواند کیفیت رویدادها را افزایش دهد. اساتید می‌توانند به عنوان منتور در طول رویداد عمل کنند و به تیم‌ها در بهبود ایده‌هایشان کمک کنند. از سوی دیگر، همکاری با صنعت و شرکت‌های نوپا می‌تواند استارتاپ ویکندها را از یک رویداد صرفاً آموزشی به یک فرصت واقعی برای شبکه‌سازی و جذب سرمایه تبدیل کند. دعوت از نمایندگان شرکت‌های موفق برای داوری یا حمایت مالی از رویدادها می‌تواند به دانشجویان نشان دهد که ایده‌های آن‌ها می‌تواند در دنیای واقعی پیاده‌سازی شود.
علاوه بر این موارد، استفاده از فناوری و فضای دیجیتال می‌تواند احیای استارتاپ ویکندها را تسهیل کند. پس از همه‌گیری کرونا، بسیاری از رویدادها به صورت مجازی یا ترکیبی برگزار شدند که این تجربه می‌تواند به عنوان یک فرصت برای گسترش دامنه مشارکت دانشجویان مورد استفاده قرار گیرد. برگزاری استارتاپ ویکندهای آنلاین این امکان را فراهم می‌کند که دانشجویان از دانشگاه‌ها و شهرهای مختلف در یک رویداد شرکت کنند و ایده‌های خود را با طیف گسترده‌تری از افراد به اشتراک بگذارند.
در نهایت، ارزیابی و بهبود مستمر رویدادها نقش کلیدی در احیای پایدار استارتاپ ویکندها دارد. پس از هر رویداد، باید بازخورد شرکت‌کنندگان، منتورها و حامیان جمع‌آوری شود تا نقاط قوت و ضعف شناسایی شوند. این بازخوردها می‌توانند به بهبود ساختار رویداد، موضوعات انتخابی و کیفیت حمایت‌ها کمک کنند. همچنین، مستندسازی موفقیت‌های رویداد، مانند استارتاپ‌هایی که پس از رویداد شکل گرفته‌اند یا همکاری‌های بین‌رشته‌ای که ایجاد شده‌اند، می‌تواند به عنوان ابزاری برای تبلیغ رویدادهای آینده مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، ایجاد یک چرخه مستمر از رویدادها، مانند برگزاری دوره‌های پیش‌نیاز، استارتاپ ویکند اصلی و سپس برنامه‌های شتاب‌دهی، می‌تواند مشارکت دانشجویان را از یک رویداد تک‌باره به یک تعهد بلندمدت تبدیل کند. با اجرای این راهکارها، استارتاپ ویکندها می‌توانند به عنوان یک ابزار قدرتمند برای پرورش روحیه کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری در میان دانشجویان همه رشته‌ها احیا شوند و نقش مهمی در شکل‌دهی به نسل آینده کارآفرینان و نوآوران ایفا کنند. این فرآیند نه‌تنها به نفع دانشجویان است، بلکه می‌تواند به توسعه اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه و در نهایت به رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه کمک کند.