* دکتر مهسا صالحی

برای بنیانگذاران استارتاپ‌های جوان که با منابع محدود و فشارهای شدید مالی دست و پنجه نرم می‌کنند، سیستم مدیریت هزینه پروژه (CPM) همانند چراغ راهنمایی است که مسیر پرپیچ و خم کارآفرینی را روشن می‌سازد. اهمیت این سیستم زمانی آشکار می‌شود که بدانیم طبق آمار، حدود 29% از استارتاپ‌ها به دلیل مدیریت نادرست هزینه‌ها شکست می‌خورند. اما چگونه می‌توان از این ابزار به شکل مؤثر استفاده کرد؟ تجربه استارتاپ‌های موفق ایرانی نشان می‌دهد که پیاده‌سازی CPM می‌تواند تفاوت بین رشد پایدار و ورشکستگی زودهنگام را تعیین کند. 
در ابتدای راه، بسیاری از کارآفرینان تصور می‌کنند ثبت هزینه‌ها کاری وقت‌گیر و غیرضروری است، اما همانطور که تجربه دیجی‌کالا نشان داد، تحلیل دقیق هزینه‌ها می‌تواند منجر به کشف الگوهای پنهان و صرفه‌جویی‌های چشمگیر شود. این شرکت در مراحل اولیه با استفاده از CPM متوجه شد که تغییر الگوی سفارش‌دهی مشتریان در فصول مختلف چگونه بر هزینه‌های انبارداری تأثیر می‌گذارد و توانست با تنظیم دقیق موجودی کالا، میلیون‌ها تومان صرفه‌جویی کند.
یکی از ارزشمندترین کارکردهای CPM در استارتاپ‌ها، توانایی آن در پیش‌بینی بحران‌های مالی قبل از وقوع است. سیستم‌های پیشرفته CPM با تحلیل روند هزینه‌ها می‌توانند هفته‌ها یا حتی ماه‌ها قبل، احتمال بروز کمبود نقدینگی را هشدار دهند. این ویژگی برای استارتاپ‌های حوزه فناوری که با هزینه‌های سنگین توسعه محصول روبرو هستند، حیاتی است. تجربه آپارات در مواجهه با رشد غیرمنتظره هزینه‌های پهنای باند، درس مهمی برای همه استارتاپ‌های محتوایی امروزی است: شناسایی زودهنگام روندهای هزینه می‌تواند از بحران‌های بزرگ جلوگیری کند. 
بهینه‌سازی منابع یکی دیگر از مزایای کلیدی CPM است که اسنپ به خوبی از آن بهره برد. تحلیل هزینه‌های عملیاتی این شرکت نشان داد که بخش عمده‌ای از منابع به پشتیبانی تلفنی اختصاص یافته است. این بینش منجر به تغییر استراتژی و سرمایه‌گذاری روی راه‌حل‌های هوشمند شد که نه تنها هزینه‌ها را کاهش داد، بلکه تجربه کاربری را نیز بهبود بخشید. این مثال به خوبی نشان می‌دهد که CPM صرفاً ابزاری برای کاهش هزینه‌ها نیست، بلکه راهکاری برای تخصیص هوشمندانه‌تر منابع است.
در جذب سرمایه نیز، گزارش‌های دقیق CPM می‌تواند همچون برگ برنده عمل کند. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای به خوبی می‌دانند که استارتاپ‌های دارای سیستم مدیریت هزینه دقیق، شانس بیشتری برای موفقیت دارند. وقتی شما بتوانید به دقت نشان دهید ، هر ریال سرمایه را چگونه و با چه بازدهی هزینه کرده‌اید، اعتماد سرمایه‌گذاران را به دست خواهید آورد. دوران همه‌گیری کرونا آزمون واقعی برای ارزش CPM بود. 
 استارتاپ‌هایی که سیستم مدیریت هزینه قوی داشتند، توانستند به سرعت خود را با شرایط جدید تطبیق دهند. توانایی شبیه‌سازی سناریوهای مختلف مالی و پیش‌بینی تأثیر تغییرات بازار، به این شرکت‌ها کمک کرد تا نه تنها زنده بمانند، بلکه در برخی موارد رشد هم داشته باشند. این انعطاف‌پذیری مالی که از طریق CPM حاصل می‌شود، در دنیای پرتلاطم امروز یک مزیت رقابتی اساسی محسوب می‌شود.
برای استارتاپ‌های جوان که تازه کار خود را آغاز کرده‌اند، پیاده‌سازی CPM نباید پیچیده یا پرهزینه باشد. شروع با ابزارهای ساده مانند اکسل می‌تواند گام اول مناسبی باشد. مهم‌تر از ابزار، ایجاد فرهنگ ثبت و تحلیل مستمر هزینه‌ها در تیم است. تعیین روزهای مشخص برای مرور هزینه‌ها، تفکیک دقیق هزینه‌های ثابت و متغیر، و تهیه سناریوهای مختلف مالی از اقدامات ساده‌ای هستند که می‌توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند. باید به خاطر داشت که مدیریت هزینه به معنی محدود کردن رشد نیست، بلکه به معنای هدایت هوشمندانه منابع به سمت ارزش‌آفرینی بیشتر است. همانطور که تجربه استارتاپ‌های موفق نشان داده است، CPM ابزاری است که می‌تواند به کارآفرینان جوان کمک کند تا از گردنه‌های سخت مالی عبور کنند و کسب‌وکار خود را به مقصد موفقیت برسانند. در دنیای پررقابت امروز، این سیستم نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت اساسی برای هر استارتاپ جاه‌طلبی است.