* مهندس سید محمد صادق میرمحمدی
بیش از بیست سال از جشن خودکفایی گندم در ایران می گذرد. واژه‌هایی با بار معنایی مثبت اما اثرات فاجعه بار در پس پرده. آیا به راستی اثرات واقعی پدیده ها با عنوانهای جذاب قابل بررسی است یا موضوع چیز دیگری است. در این نوشتار به بهانه اظهارنظر جدید وزیر کشاورزی مبنی بر خودکفایی در برنج ،سعی میکنیم، خودکفایی در کشاورزی را با مثال گندم از منظر محیط زیست و اقتصاد بررسی کنیم و نشان دهیم که یک چرخه پوپولیستی و معیوب چه اثراتی دارد و چگونه حیات و اقتصاد را به ویرانی میکشد.
 سال ۷۴ است و دولت جشن خودکفایی گندم در ایران گرفته ، و دولتی خوشحال از بدست آوردن دستاوردی بزرگ. بگذریم ازین که اکنون سالی ۶ میلیون تن گندم وارد میکنیم.به راستی پدیده خودکفایی گندم در ایران دستاورد بزرگی است؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
گندم محصول استراتژیک از نظر امنیت غذایی و تنها غلاتی است، در ایران که بیشترین مقدار آن به مصرف انسان می‌رسد(حدود دوسوم). مصارف سایر غلات بیشتر دامی است.نان ،قوت قالب مردم ایران است. بیایید گندم را از نظر کشاورزی، آب بر بودن، اقتصادی و سایر فاکتورها بررسی کنیم.
مصرف آب
۷ محصول رایج آب بر در کشاورزی به ترتیب ،کاکائو، قهوه، برنج، سویا، شکلات، گندم، جو هستند. هر کیلو گندم بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ لیتر آب مصرف میکند(۵ برابر هندوانه). بر اساس آمار سطح زیر کشت گندم آبی در ده استان اول کشور به ترتیب خوزستان، فارس،خراسان رضوی، گلستان، همدان، قزوین، تهران، آذربایجان شرقی،کردستان، اصفهان می‌باشد. همانطور که مشخص است، استانهای خشک و فلات مرکزی ایران سهم زیادی از تولید گندم را در کشور به عهده دارند. در حالی که مسئله آب در ایران تبدیل به فاجعه فرونشست شده است. مسئله ای که آخرین مرحله بیابان زایی است. کاهش ذخایر آب زیرزمینی ، سدسازی و بردن آب به شهرها و برهم زدن اکو سیستم طبیعی حیات را در ایران تهدید کرده است.
اقتصاد کلان
از لحاظ اقتصادی گندم محصول نسبتا ارزانی است. هر تن گندم در حال حاضر 180 دلار قیمت دارد که در مقایسه با زعفران 3000000 دلاری و پسته 4000 دلاری( به ازای هر تن) که هر دو در کشور کشت می‌شوند، عدد پایینی است. تقریبا هم هرسه محصول مقدار مصرف آب یکسانی دارند. 
بازدهی
بازدهی تولید گندم در ایران نزدیک به متوسط جهانی است(حدود ۵ تن در هکتار) اما مقایسه کنید با انگلستان ده تن و چین حدود ۶ تن و نیوزلند ۱۷ تن در هکتار، میبینیم که به دلیل عدم استفاده از دانش و ماشین آلات به روز عقب هستیم.
ضایعات
در بخش مصرف (دورریز)ما در ایران ۳۰ درصد ضایعات داریم یعنی سه برابر متوسط جهانی. طبق برخی آمار ارزش ضایعات نان در ایران سه میلیارد دلار برآورد می‌شود.
ادامه در صفحه 8