* غلامرضا بنی اسدی
مسلمانیم و رفتار ما را ادبیات دینی نظام می دهد. در ادبیات دینی اسلام نیز، وحدت نه صرفاً یک توصیه سیاسی، بلکه یک فضیلت اخلاقی و ایمانی است. قرآن کریم صریحاً مسلمانان را به «اعتصام به حبل ا...» و پرهیز از تفرقه فرا می‌خواند. وحدت در این معنا، یک فضیلت انسانی- دینی است که بر مدار عقلانیت، همزیستی، و پذیرش تکثر شکل می‌گیرد. جامعه‌ای که بر محور وحدت حرکت می‌کند، هم ظرفیت‌های انسانی خود را شکوفا می‌سازد و هم بستر لازم برای تحقق عدالت و پیشرفت را فراهم می‌آورد. از منظر اخلاقی، وحدت یعنی کنار گذاشتن تعصب‌ها و اختلافات فرساینده و جایگزین کردن آن با همدلی، گفت‌وگو و هم‌افزایی.
باید توجه داشت که در فضای ژئوپلیتیک پرتنش امروز، وحدت تنها یک فضیلت اخلاقی نیست، بلکه یک ضرورت راهبردی برای بقای ملی است. ایران پس از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و آمریکا علیه کشور، بیش از هر زمان دیگری نیازمند انسجام درونی است. تجربه این جنگ نشان داد که دشمنان، برای تضعیف ایران، علاوه بر فشار نظامی، به جنگ شناختی و تلاش برای دامن‌زدن به شکاف‌های داخلی متوسل می‌شوند. در چنین شرایطی، وحدت ملی مهم‌ترین پشتوانه قدرت ایران است؛ چرا که: شکاف‌های قومی، مذهبی یا جناحی می‌تواند به پاشنه آشیل امنیت ملی تبدیل شود. اما سرمایه اجتماعی اگر در قالب وحدت منسجم گردد، می‌تواند هم قدرت نرم (مقبولیت) و هم قدرت سخت (توان دفاعی) کشور را ارتقا دهد.ادراک درست شرایط و تحقق وحدت ملی حتی می تواند به عنوان پیش‌شرط شکل‌دهی به نظام شکست تحریم ها و رسیدن به اقتصاد پویا مطرح باشد که توان مقابله با انواع فشارهای خارجی را داشته باشد.
باید به این نکته مهم توجه داشت که ایران، به دلیل موقعیت تاریخی و تمدنی خود، نقشی فراتر از یک بازیگر منطقه‌ای دارد. اگر در داخل، وحدت ملی تقویت شود، این انسجام می‌تواند به الگویی برای وحدت جهان اسلام تبدیل گردد. جهان اسلام امروز در برابر پروژه‌های تفرقه‌افکنانه آمریکا و اسرائیل قرار دارد؛ پروژه‌هایی که هدفشان، جلوگیری از شکل‌گیری یک بلوک قدرتمند اسلامی است. وحدت ملی در ایران، نه تنها تهدیدهای بیرونی را برای کشورخنثی می‌کند، بلکه مشروعیت و کارآمدی جمهوری اسلامی را در میان امت اسلامی تثبیت و زمینه را برای اقتدار جهان اسلام مهیا می‌نماید. متقابلا وحدت اسلامی نیز، به نوبه خود، می‌تواند به پشتوانه‌ای برای قدرت ملی ایران بدل شود؛ زیرا هرچه شکاف درون جهان اسلام کمتر شود، هزینه‌های تقابل ایران با قدرت‌های سلطه‌گر کاهش می‌یابد و فرصت‌های همکاری منطقه‌ای افزایش می‌یابد.
نظام بین‌الملل کنونی در حال گذار از یک جهان تک‌قطبی به چندقطبی است. در این گذار قدرت‌های بزرگ (آمریکا، چین، روسیه) در حال رقابت راهبردی هستند. کشورهای میانه‌ای مانند ایران می‌توانند با هوشمندی در سیاست خارجی و انسجام در سیاست داخلی، از این فرصت برای ارتقای جایگاه خود استفاده کنند. دشمنان ایران نیز با درک این جایگاه می‌کوشند با فشار اقتصادی، جنگ ترکیبی، و ترویج ناامیدی اجتماعی، وحدت ملی را فرسایش دهند. باید مراقب این ظرفیت بی بدیل باشیم و باور کنیم که وحدت ملی نه یک شعار، بلکه کلید استراتژیک برای تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها است. همان‌گونه که جنگ ۱۲ روزه نشان داد، وحدت ملی در شرایط بحرانی می‌تواند ایران را از مرحله بقا به مرحله بازدارندگی فعال ارتقا دهد. باری، وحدت در سنت اسلامی یک فضیلت انسانی و دینی است، اما در عصر کنونی برای ایران معنای فراتر یافته و به راهبردی حیاتی برای قدرت ملی بدل شده است. بدون وحدت ملی، نمی‌توان به وحدت اسلامی رسید، و بدون وحدت اسلامی، امکان شکل‌گیری یک بلوک مستقل و قدرتمند در برابر سلطه‌گری جهانی کاهش می‌یابد. لذا امروز بیش از هر زمان دیگر، وحدت باید در دستور کار جامعه، نخبگان و حاکمیت قرار گیرد؛ چرا که وحدت همان حلقه مفقوده‌ای است که می‌تواند ایران را از یک بازیگر صرفاً منطقه‌ای به یک قدرت اثرگذار در نظام بین‌الملل آینده تبدیل کند.