* دکتر وحید نوبهار 
عضو میز تخصصی 
درمان پژوهشکده بیمه

فزایش امید به زندگی و کاهش نرخ باروری سبب شده که نسبت جمعیت سالمندان در بسیاری از کشورها به‌طور پیوسته رو به افزایش باشد. سازمان ملل متحد پیش‌بینی می‌کند که تا سال ۲۰۵۰ بیش از یک‌پنجم جمعیت جهان را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل دهند. این تغییر پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای دارد و به‌طور مستقیم بر نظام‌های سلامت و بیمه‌ای کشورها تأثیرگذار است.
 سالمندان به دلیل ابتلا به بیماری‌های مزمن نیاز بیشتر به خدمات توانبخشی و مصرف بالاتر دارو، سهم قابل‌توجهی از هزینه‌های سلامت را به خود اختصاص می‌دهند. همچنین آنان بخشی فعال از اقتصاد به شمار می‌روند و مصرف‌کنندگان خدمات، مشارکت‌کنندگان اجتماعی و حتی تولیدکنندگان ارزش اقتصادی هستند. این نگاه جدید در ادبیات توسعه با عنوان اقتصاد نقره‌ای (Silver Economy) شناخته می‌شود که بر ظرفیت‌های اقتصادی سالمندان تأکید دارد.
 بیمه‌های درمان تکمیلی برای پر کردن شکاف‌های پوشش بیمه پایه ایجاد شده‌اند اما در مواجهه با روند سالمندی با دو چالش اساسی روبه‌رو هستند: اول افزایش هزینه‌های درمانی که پایداری مالی بیمه‌گر را تهدید می‌کند و دوم نارسایی الگو‌های سنتی بیمه‌ای که اغلب درمان‌محور و واکنشی‌اند. لذا ضرورت شکل‌گیری الگوی نوین از بیمه تکمیلی احساس می‌شود؛ که بتواند پوشش هزینه‌های درمانی سالمندان را بر عهده گیرد و ارتقای کیفیت زندگی، پیشگیری از بیماری‌ها و تقویت مشارکت اجتماعی آنان را هدف قرار دهد که با عنوان بیمه تکمیلی ویژه سالمندان فعال شناخته می‌شود. بیمه تکمیلی ویژه سالمندان فعال ریشه در مفهوم سالمندی فعال (Active Aging) دارد که توسط سازمان جهانی بهداشت مطرح شده است. بر اساس این رویکرد سالمندی موفق بر سه محور سلامت، مشارکت و امنیت استوار است. بدین معنا که سالمندان باید از فرصت دسترسی به خدمات بهداشتی و مراقبتی برخوردار باشند، امکان مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و اقتصادی را داشته باشند و در عین حال احساس امنیت مالی و اجتماعی کنند. بیمه‌ای که بتواند این سه مؤلفه را پوشش دهد، از حالت درمان‌محور خارج می‌شود و به ابزاری برای توانمندسازی سالمندان بدل خواهد شد. ویژگی اصلی این بیمه، تمرکز بر ترکیب خدمات درمانی با خدمات ارتقای کیفیت زندگی است. در بخش درمانی، پوشش بیماری‌های مزمن مانند دیابت، فشار خون و بیماری‌های قلبی ضرورت دارد چرا که بیشترین بار مالی نظام سلامت ناشی از همین بیماری‌هاست. در کنار آن پوشش توانبخشی، فیزیوتراپی، خدمات دارویی پرهزینه و تجهیزات پزشکی اختصاصی سالمندان اهمیت می‌یابد. اما فراتر از این سطح، بیمه تکمیلی سالمندان باید خدماتی را شامل شود که به بهبود وضعیت جسمی و روانی آنان کمک کند که از آن جمله می توان به خدماتی چون ورزش‌های سبک، برنامه‌های تغذیه سالم، مشاوره‌های روان‌شناختی، گردشگری سلامت و حتی مراقبت در منزل اشاره نمود. 
ادامه در صفحه 2