* محسن اعتمادی
در تقویم ملی ما، نهم مهرماه نه تنها یک یادآور، که یک نماد است؛ نماد پاسداشت گنجینه‌های زنده‌ای که تاریخ شفاهی و تجربه‌های ناب را در چهره‌ هایی آرام و دستانی پر از گذشت حمل می‌کنند. روز جهانی سالمندان در شرایطی فرا می‌رسد که ایران ما در آستانه یک تحول جمعیتی بزرگ قرار گرفته است؛ موجی که از آن به عنوان «سونامی سالمندی» یاد می‌شود. آمارها به وضوح نشان می‌دهند که نرخ رشد جمعیت سالمند در ایران به شدت در حال افزایش است و این امر کشور را با چالش‌ها و در عین حال فرصت‌های بی‌شماری روبرو خواهد کرد. در این میان، یکی از ضروری‌ترین نیازهایی که خودنمایی می‌کند، توسعه و گسترش کسب و کارهای خدماتی نوین، خلاق و مبتنی بر کرامت انسانی است که مختص این قشر عزیز جامعه طراحی شده باشند. اما نکته کلیدی اینجاست که این کسب و کارها نمی‌توانند صرفاً کپی‌برداری از مدل‌های غربی باشند. آنها باید ریشه در خاک فرهنگ غنی ایرانی داشته باشند؛ فرهنگی که در آن احترام به بزرگترها نه یک شعار، که یک ارزش نهادینه شده است، و بر پایه تجارب موفق جهانی بنا شوند تا بتوانند پاسخی درخور و جامع به نیازهای متنوع این نسل ارائه دهند.
ایران با سرعتی بیشتر از بسیاری از کشورهای منطقه در حال پیر شدن است. کاهش نرخ باروری و افزایش امید به زندگی، دو عاملی هستند که هرم سنی جمعیت را دگرگون کرده‌اند. این تغییر به معنای آن است که در آینده‌ای نه چندان دور، جامعه ما شاهد افزایش قابل توجه جمعیتی خواهد بود که در گروه سنی ۶۰ سال و بالاتر قرار دارند. این تحول، نیازمند بازتعریف اساسی در بسیاری از عرصه‌ها از جمله اقتصاد، سلامت، بیمه و به ویژه خدمات رسانی است. اگر چه این پدیده چالش‌هایی مانند فشار بر سیستم تأمین اجتماعی و نظام سلامت را به دنبال خواهد داشت، اما از زاویه‌ای دیگر، می‌توان آن را یک فرصت طلایی برای کارآفرینان و سرمایه‌گذاران دانست تا با خلق کسب و کارهای نوپا، نه تنها گامی در جهت رفع نیازهای این قشر بردارند، که به ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی نیز کمک کنند. 
پیش از هر چیز، باید به این سئوال پاسخ داد که روح حاکم بر این کسب و کارها چه باید باشد؟ پاسخ در فرهنگ ایرانی نهفته است. در فرهنگ ما، سالمند را به عنوان “بزرگ” خانواده می‌شناسیم؛ کسی که محترم است، تجربه‌اش گرانبهاست و جایگاهش والا. بنابراین، هر خدمتی که به ایشان ارائه می‌شود، باید آمیخته با احترام، حفظ کرامت و استقلال فردی باشد. هدف نباید تنها “نگهداری” باشد، بلکه باید “توانمندسازی”، “ارتقای کیفیت زندگی” و “حفظ شأن اجتماعی” آنان در کانون توجه قرار گیرد. یک سالمند ترجیح می‌دهد در خانه خودش، در میان خاطرات و عزیزانش زندگی کند، حتی اگر نیاز به کمک داشته باشد. این دقیقاً نقطه‌ای است که کسب و کارهای ایرانی می‌توانند با تکیه بر ارزش “خانواده” در فرهنگمان، از مدل‌های غربی که بیشتر بر خانه‌های سالمندان متمرکز هستند، فاصله گرفته و خدمات خود را به سمت “مراقبت در منزل” سوق دهند. یکی از اولین و حیاتی‌ترین حوزه‌ها، خدمات “مراقبت و پرستاری در منزل” است. 
ادامه در صفحه 8