* سعیده اسکندری
اقتصاد ایران در سال های گذشته فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است. تشدید فشار و تحریمهای خارجی به همراه برخی نواقص ساختاری و البته سومدیریت ها، سبب شده تا شاهد سخت شدن وضعیت معیشتی و البته تضعیف بعضی شاخص های اقتصادی مهم در کشورمان باشیم. موضوعی که در آمارهای مرتبط با تورم، بیکاری، نرخ طلا و ارز، کسری بودجه، رشد و توسعه اقتصادی، جذب
سرمایه گذاری و غیره، قابل مشاهده بوده است.
با این همه، یکی از مسائلی که همگان باید به آن توجه داشته باشند این است که اقتصاد، صرفا با کارآمدی در حوزه معادلات اقتصادی به نقطه بهبود نمی رسد و تحت تاثیر دیگر
مولفه ها نیز است. در این میان، یکی از موضوعاتی که از اثرگذاری مستقیم بر شاخص های اقتصادی برخوردار می باشد، موضوعات زیست محیطی است. این روزها شاهد انتشار یک آمار قابل تامل درباره بحران فرونشست زمین در ایران بوده ایم که در نوع خود می تواند ایجادکننده چالش های گسترده ای در آینده ای نه چندان دور برای کشورمان باشد.
گزارش ها حاکی از این هستند که نرخ فرونشست زمین در جهان سالانه ۵ سانتیمتر است. در حالی که این رقم برای تهران در سال گذشته ۲۰سانتی متر بوده و اکنون با جهشی ۱/۵ برابری به ۳۱ سانتیمتر(سالانه) رسیده است. شواهد نشان می دهند که جنوب شرق تهران میزبان بیشترین میزان فرونشست زمین است. نرخ فرونشست زمین در استان های کرمان و البرز به مراتب بالاتر از تهران است و گزارشها نشان می دهند که سالانه به ترتیب ۴۰ و ۳۵ سانتی متر است. آمارهای حاکی از این هستند که استان های تهران، اصفهان، البرز و کرمان، در کانون فرونشست زمین در ایران قرار دارند. نکته قابل تامل اینکه این استان ها چیزی در حدود۴۰ درصد از کل جمعیت ایران را در خود جای داده اند. تقریبا اغلب صاحبنظران معتقدند که محرک اصلی فرونشست زمین، کاهش سطح آب های زیرمینی است. با این همه، پدیده فرونشست زمین، در نوع خود با ۴ آسیب جدی برای اقتصاد ایران همراه است که توجه به آن ها از اهمیت راهبردی برخوردار است.
۱: آسیب به ساختمان ها و زیرساخت های کشور
فرونشست زمین میتواند خسارتهای جدی به زیرساختها وارد کند. این پدیده باعث ایجاد شکاف و ترک در ساختمانها، خیابان ها و پلها میشود. در برخی مناطق شهری، این آسیبها نه تنها منجر به خطر افتادن ایمنی شهروندان می شود، بلکه هزینههای زیاد برای تعمیر و نگهداری را نیز به همراه دارد. کافی است توجه داشته باشیم برخی گزارش ها حاکی از این هستند که در تهران، فرونشست زمین تا عمق ۲ متر در بعضی مناطق گزارش شده است.
۲: تضعیف کشاورزی و کاهش حاصلخیزی خاک
فرونشست زمین به طور مستقیم بر کشاورزی تاثیر میگذارد. نشست زمین باعث کاهش حاصلخیزی خاک و کاهش کیفیت و کمیت تولیدات کشاورزی میشود.
ادامه در صفحه 2