* اکبرمهاجر راد
کارشناس اجتماعی
امروزه در جهانی زندگی می‌کنیم که تغییرات سریع تکنولوژیک و تحولات بازار کار، ضرورت برنامه‌ریزی برای پرورش نیروی انسانی کارآمد و شکوفا را بیش از هر زمان دیگری نمایان ساخته است. در این میان، نقش استعدادیابی در دوران کودکی به عنوان سنگ بنای شکل‌دهی به مسیر شغلی آینده افراد، موضوعی است که نه تنها خانواده‌ها، بلکه سیستم‌های آموزشی و حتی اقتصاد کلان جامعه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. استعدادیابی به معنای شناسایی و پرورش توانمندی‌های ذاتی هر کودک، در واقع سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌ای است که می‌تواند هم به تحقق فردی بینجامد و هم بهره‌وری اجتماعی را افزایش دهد. تحقیقات متعدد نشان می‌دهد افرادی که در مسیر استعدادهای ذاتی خود گام برمی‌دارند، نه تنها احساس رضایت شغلی بیشتری دارند، بلکه در مقایسه با دیگران، عملکرد خلاقانه‌تر و مولدتری نیز از خود نشان می‌دهند.
اهمیت استعدادیابی در کودکی از این جهت حیاتی است که مغز انسان در سال‌های اولیه زندگی، از بیشترین انعطاف‌پذیری و توانایی یادگیری برخوردار است. دوران کودکی، فرصت طلایی برای شناسایی و تقویت زمینه‌های استعدادی منحصر به فرد هر فرد محسوب می‌شود. والدین و مربیان آموزشی اگر بتوانند به جای تأکید صرف بر نقاط ضعف یا پیروی از یک مدل یکسان برای همه کودکان، علائق و توانمندی‌های طبیعی آنان را تشخیص دهند، در واقع پایه‌های محکمی برای موفقیت‌های آتی آنها بنا نهاده‌اند. متأسفانه در بسیاری از سیستم‌های آموزشی سنتی، تمرکز اصلی بر روی حفظ کردن اطلاعات و قبولی در آزمون‌های استاندارد شده است، بدون آنکه فرصت کافی برای کشف و تقویت استعدادهای فردی در اختیار دانش‌آموزان قرار گیرد. این رویکرد یکسان‌ساز، نه تنها باعث هدر رفتن استعدادهای بالقوه می‌شود، بلکه می‌تواند منجر به سرخوردگی، کاهش اعتماد به نفس و بی‌علاقگی دانش‌آموزان نسبت به فرآیند یادگیری شود. والدین به عنوان اولین و تأثیرگذارترین الگوهای کودکان، نقش کلیدی در فرآیند استعدادیابی ایفا می‌کنند. آنان با مشاهده دقیق رفتارهای کودک خود در موقعیت‌های مختلف می‌توانند به نشانه‌های مهمی دست یابند. برای مثال، کودکی که ساعت‌ها وقت خود را صرف نقاشی کردن یا ساختن سازه‌های خلاقانه می‌کند، ممکن است از استعدادهای هنری یا مهندسی برخوردار باشد. کودک دیگری که به سرعت با اعداد ارتباط برقرار می‌کند یا در حل مسائل پیچیده ریاضی کنجکاوی نشان می‌دهد، احتمالاً دارای استعداد تحلیلی است. نکته حائز اهمیت این است که استعدادیابی صحیح، به معنای تحمیل خواسته‌های والدین به کودک نیست، بلکه ایجاد فضایی امن برای کشف و آزمایش زمینه‌های مختلف توسط خود کودک است. والدین آگاه به جای تعیین مسیر از پیش تعریف شده، فرصت‌های متنوعی در اختیار فرزندان خود قرار می‌دهند تا از طریق تجربه مستقیم، علائق واقعی خود را بیابند.
ادامه در صفحه 8