* دکتر وحید نوبهار
عضو میز تخصصی درمان پژوهشکده بیمه
مفهوم آینده‌پژوهی در حوزه مصرف دارو جایگاه مهم در کاوش پایداری مالی بیمه‌های درمان تکمیلی دارد ،چرا که تغییرات الگوی تجویز، گرایش پزشکان، رفتار بیماران، قیمت‌گذاری شرکت‌های دارویی و تحول فناوری‌های درمانی در مجموع ساختاری را پدید می‌آورد که می‌تواند هزینه‌های بیمه‌گر را دستخوش دگرگونی کند. بررسی روندهای محتمل در مصرف دارو مطالعه یک رفتار درمانی بوده و تحلیل کل‌نگر از تعامل پزشک، بیمار، صنعت دارو، نهادهای سلامت و شرکت‌های بیمه گر فراهم می‌کند که هر بخش آن توانایی ایجاد چرخش‌های اساسی در اقتصاد درمان تکمیلی را دارد. 
این تنویر ضروری است که آینده‌پژوهی در این زمینه بر ترکیب سه محور تحلیل روندهای فناورانه در تولید و عرضه دارو، بررسی تغییر الگوی بیماری‌ها و نیازهای درمانی جامعه و پیش‌بینی واکنش بیمه‌گذاران و بیمه‌گران به فشار هزینه‌ای ناشی از این روندها، استوار است. هنگامی که فناوری‌های نوین داروسازی وارد بازار می‌شوند، همانند داروهای هوشمند، محصولات ژنی یا درمان‌های هدفمند، هزینه درمان از سطحی محدود به سطح بسیار سنگین منتقل می‌شود و این انتقال اثر مستقیم بر ضریب خسارت طرح‌های درمان تکمیلی دارد. بسیاری از این نوآوری‌ها اثربخشی بیشتری در کنترل بیماری‌ها ایجاد می‌کنند لکن بار مالی آنها بر دوش بیمه‌گر قرار می‌گیرد مگر آنکه پیش‌بینی، مدیریت و طراحی اقتصادی دقیقی برای پوشش آنها شکل گیرد.
 در کنار فناوری ساختار نیازهای درمانی جامعه نیز با سرعت در حال دگرگونی است. افزایش بیماران مزمن، رشد سن بیمه‌گذاران و سالمندی جمعیت، گسترش الگوهای زندگی کم‌تحرک، مصرف غذایی غیرمتعادل و فشارهای محیطی سبب شده است که تقاضا برای داروهای مرتبط با فشار خون، قلب، دیابت، افسردگی و مشکلات ایمنی افزایش یابد. آینده‌پژوهی در این بخش به بیمه‌گر کمک می‌کند تا از پیش بداند که چه بیماری‌هایی در سال‌های آینده سهم بیشتری در هزینه‌های درمانی خواهند داشت و پوشش‌های خود را به‌گونه‌ای طراحی کند که تعادل مالی از بین نرود. این شناخت به‌ویژه در طرح‌های گروهی که طیف گسترده‌ای از بیمه‌گذاران را پوشش می‌دهند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. 
همچنین رفتار پزشکان نیز یکی از مؤلفه‌های اصلی در آینده مصرف دارو است. تغییر نگرش پزشکان به سوی تجویز داروهای برند، داروهای وارداتی یا درمان‌های مبتنی بر پروتکل‌های نوین می‌تواند سطح هزینه‌ها را بالا ببرد. آینده‌پژوهی در این بخش بر تحلیل الگوهای تجویز، آمار مصرف دارو در مراکز درمانی و روند ورود پروتکل‌های جدید تمرکز می‌کند. شناخت این رابطه بیمه‌گر را قادر می‌سازد تا سیاست‌های کنترلی دقیق‌تری تدوین کند و در تعامل با پزشکان و مراکز درمانی بر مدیریت هزینه تأکید داشته باشد.
ادامه در صفحه 8