* مریم میربخش - عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور
۲۷ آذر ۱۴۰۴ روز ملی زیستفناوری بود؛ در حالی که جهان با چالشهای فزایندهای همچون رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی و تأمین امنیت غذایی روبهرو است، زیستفناوری بهعنوان یک علم بینرشتهای نقش مهمی در ارائه راهکارهای نوین برای تأمین امنیت غذایی، سلامت و توسعه پایدار ایفا میکند.در سالهای اخیر، زیستفناوری به یکی از سریعترین حوزههای در حال رشد در اقتصاد دانشبنیان جهان تبدیل شده و توجه به شاخه آبی و دریایی آن بهطور فزایندهای افزایش یافته است؛ چرا که اقیانوسها و دریاها با برخورداری از تنوع زیستی کمنظیر، منبعی ارزشمند برای نوآوریهای علمی و فناورانه به شمار میروند.
زیستفناوری دریایی با بهرهگیری از رویکردهایی مانند مهندسی ژنتیک، اصلاح نژاد آبزیان، تولید پروبیوتیکها، واکسنهای تخصصی، توسعه خوراکهای فراسودمند و استفاده از سامانههای نوین پرورش، نقش مؤثری در ارتقای سلامت آبزیان، افزایش بهرهوری تولید و کاهش وابستگی به نهادهها دارد.همچنین شناسایی و استخراج متابولیتهای زیستفعال از زیستمندان دریایی مانند میکروارگانیسمها، جلبکهای دریایی، خیار دریایی و … زمینهساز کاربردهای گسترده در داروسازی، پزشکی، صنایع غذایی، تولید آنزیمها و فرآوردههای با ارزش افزوده شده است. زیستفناوری نیز در مدیریت آلودگیهای محیطی، زیستپالایی و استفاده پایدار از منابع دریایی نقش کلیدی ایفا میکند.در کشور ما، با دسترسی به دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب و برخورداری از تنوع و ظرفیتهای غنی زیستی این پهنههای آبی، توسعه و سرمایهگذاری هدفمند در زیستفناوری دریایی میتواند بهعنوان یکی از پیشرانهای تحول در شیلات، آبزیپروری و صنایع وابسته مطرح شود. این رویکرد علاوه بر کمک به تأمین پروتئین پایدار و ایجاد ارزش افزوده از زیستمندان دریایی، زمینهساز توسعه اقتصاد دریامحور، اشتغال دانشبنیان و حضور مؤثرتر در بازارهای منطقهای و جهانی خواهد بود.