* دکتر مهسا صالحی
برای دههها، رابطه اکثریت مردم با ورزش در دو نقش خلاصه میشد، ورزشکار یا تماشاچی. عده ای تلاش میکردند تا به بدنهایی قهرمانانه دست یابند و عدهای دیگر، بر روی صندلیهای استادیوم یا در مقابل صفحه تلویزیون، آن تلاش را تشویق میکردند. اما امروز، این دوگانه ساده برای همیشه در حال فروپاشی است. یک تحول خاموش و سپس انفجاری، ورزش را از یک صنعت سرگرمی صرف، به یکی از پویاترین و جذابترین اکوسیستمهای نوآوری و کارآفرینی در جهان تبدیل کرده است. این تحول دیگر محدود به ساخت استادیومهای بزرگتر یا قراردادهای تبلیغاتی سرسامآور نیست؛ این بار، بازی در هسته خود دگرگون شده است.
امروز، ورزش بستری است که در آن مرزهای بین فناوری، سلامت، سرگرمی، رسانه و تجارت به طور کامل محو شده و فرصتهایی خلق کرده که نه فقط برای غولهای سرمایهدار، بلکه برای کارآفرینان خلاق، مهندسان نرمافزار، دانشمندان داده و حتی ورزشکاران بازنشسته نیز گسترده و دستیافتنی است. اگر هنوز ورزش را تنها به عنوان یک رویداد برای تماشا میبینید، در خطر از دست دادن یکی از بزرگترین موجهای اقتصادی عصر حاضر هستید. این موج، دیگر از سوی تماشاگران به سمت زمین سرازیر نمیشود، بلکه از دل زمین ورزش و ذهن نوآوران به سوی همه صنایع دیگر جاری شده است.
انفجار نوآوری در ورزش را میتوان در چند لایه کلیدی مشاهده کرد که هر یک، دریایی از فرصتهای کارآفرینانه را در خود جای دادهاند. در لایه اول، ما شاهد شخصیسازی فرایندها هستیم. دوران برنامههای تمرینی عمومی و رژیمهای غذایی یکسان برای همه به سر آمده است. امروز، یک دونده ماراتن آماتور میتواند با یک حسگر پوشیدنی دقیق، نه تنها مسافت و سرعت، بلکه دادههای فیزیولوژیکی مانند سطح لاکتات خون، کیفیت خواب ، ریکاوری و حتی استرس عضلانی خود را ردیابی کند. این حجم عظیم دادههای بیومتریک، سوختی برای استارتاپهایی شده که با هوش مصنوعی، برنامههای تمرینی و تغذیهای منحصربهفرد برای هر فرد ایجاد میکنند. دیگر لازم نیست برای احساس هیجان یک مسابقه فرمول یک، هزینه سفر به موناکو را بپردازید. میتوانید با هدست واقعیت مجازی در خانه خود بنشینید و از دیدگاه راننده، شاهد تمام پیچها و حس سرعت شوید. استارتاپهای فعال در این حوزه، در حال خلق ورزشگاههای دیجیتال هستند که در آن میتوان از زوایای غیرممیک دوربینها به بازی نگاه کرد، آمار زنده را بر روی تصاویر دید، یا حتی در یک بازی مجازی بسکتبال، در کنار ستارههای NBA پرتاب انجام داد. اینجا، کارآفرینان در حال فروش دسترسی و احساس انحصاری بودن هستند. لایه سوم، عرصه سلامت پیشگیرانه و طول عمر است. ورزش دیگر فقط درباره قهرمانی یا کاهش وزن نیست؛ به یکی از ارکان اصلی سلامت جامع و افزایش عمر با کیفیت تبدیل شده است.
استارتاپها در حال توسعه پلتفرمهایی هستند که تمرینات ورزشی را با پایش سلامت روان، تغذیه هوشمند و حتی تشخیص زودهنگام ناهنجاریهای اسکلتی-عضلانی ادغام میکنند. این کسبوکارها، خود را در مرکز تقاطع صنعت چند میلیارد دلاری سلامتی و تندرستی قرار دادهاند و برای بیمهگران، شرکتها به عنوان بخشی از برنامههای سلامت کارکنان و افراد عادی جذاب هستند. این رویکرد، ورزش را از یک فعالیت فراغتی به یک خدمت سلامتی ضروری ارتقا داده است.
پس، دفعه بعد که به یک مسابقه ورزشی نگاه میکنید، به جای تمرکز صرف بر برنده بازی، به این فکر کنید که چه فناوریهایی در پشت صحنه در حال ثبت عملکرد بازیکنان هستند، چه اپلیکیشنهایی به تماشاگران امکان تعامل بیشتر میدهند، چه کسبوکارهایی از طریق فروش محصولات جانبداران در حال رونق گرفتن هستند و چه استارتاپهایی در حال کار بر روی نسل بعدی تجهیزات یا روشهای تمرینی هستند. ورزش دیگر یک صنعت جداافتاده نیست؛ یک بستر آزمایشی جهانی، یک شبکه توزیع عظیم و یک موتور محرک فرهنگی است که کارآفرینان هوشمند میتوانند از انرژی بیپایان آن برای راهاندازی و رشد کسبوکارهای خود استفاده کنند. موج نوآوری در ورزش به حدی قدرتمند است که حتی اگر علاقهای به ورزش هم نداشته باشید، نمیتوانید از تأثیرات آن بر فناوری، سلامت، رسانه و تجارت غافل شوید. این دیگر بازی کودکان نیست؛ بازی بزرگ کسبوکار در قرن بیستویکم است. و زمین این بازی، از استادیومها بسیار فراتر رفته و به خانهها، گوشیهای هوشمند، کلینیکهای سلامت و قلب صنایع مختلف گسترش یافته است. پس، تنها تماشاچی نمانید. کفشهای خود را ببندید، وارد زمین شوید و بخشی از این تحول انفجاری باشید.