صاحبنظران معتقدند، تنها مسیر پیوند میان دانشگاه و بازار کار، آموزشهای فنی و حرفهای است و نیروی ماهر و متخصص یکی از عوامل ملموس قدرت و توسعهیافتگی در جوامع امروزی به شمار میرود.به گزارش ایسنا، در جهان امروز با توسعه فناوریها و تغییرات گسترده ناشی از آن بسیاری از کشورها از رویکرد اقتصاد مبتنی بر منابع به سمت اقتصاد مبتنی بر دانش و مهارت حرکت کردهاند و همین مساله موجب شده تا سه محور نوآوری، فناوری و شایستگی در روند توسعه و پیشرفت کشورها از اهمیت قابل توجهی برخوردار شود.بر این اساس، بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به سرعت به سمت مهارتآموزی و تربیت نیروی کار ماهر رفته و از نقش راهبردی آموزش های مهارتی در برنامه ریزیها و سیاستگذاریهای کلان خود سود بردهاند.رشد فزاینده جمعیت، میزان بالای بیکاری و مشارکت روزافزون در فعالیتهای اقتصادی، تقاضاهای جدیدی را برای تربیت نیروی انسانی ماهر ایجاد کرده که این شرایط نیز به نوبه خود بر اهمیت و حساسیت این آموزشها افزوده است.
شکی نیست که توسعه آموزش های فنی حرفهای و مهارت آموزی در راستای اشتغالزایی و رفع نیازهای جامعه ضروری است. یکی از مهمترین چالش های امروز، موضوع بیکاری است و فقدان مهارت مورد نیاز بازار در افراد جویای کار از جمله علل آن به شمار میرود. طبعا تربیت افراد ماهر و کارآفرین باید مورد توجه قرار گیرد و علاوه بر مهارت های فنی، مهارت های غیرفنی مانند مهارت کارآفرینی نیز به مخاطبان ارائه شود.
هرم تحصیلی در کشورهای پیشرفته جهان به صورت ارائه ۳۰ درصد از آموزش ها به شکل آکادمیک و تئوری و ۷۰ درصد به شکل عملی و مهارتی صورت می پذیرد که این امر مؤید اهمیت آموزش های مهارتی و نقش این آموزش ها در توسعه و پیشرفت کشور است. این در حالی است که در کشور ما بیش از ۷۰ درصد آموزشها به شکل تئوریک و ۳۰ درصد به شکل عملی است.
* ساختار نظام آموزش فنی و مهارتی در آلمان
نظام آموزش فنی و مهارتی، به عنوان یکی از اجزای مهم نظام آموزش و پرورش کشورها، متصدی اصلی پرورش نیروی انسانی ماهر و نیمهماهر است.سرمایه گذاری در حوزه آموزشهای مهارتی فنی و حرفهای در ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری موثر است.بر اساس مطالعات صورت گرفته، کشور آلمان با اصلاحاتی که در حوزه قانون کار و مالیات انجام داده توانسته فضای اقتصادی کار خود را بهبود بخشد.آلمان با سرمایهگذاری تاریخی در حوزه آموزشهای مهارتی و آموزش مهارتی مبتنی بر صنعت مهندسی، زمینه رشد و توسعه و رونق اقتصاد خود را فراهم کرده است و چنانچه این سرمایهگذاری در سازمان آموزش فنی و حرفهای کشورمان نیز صورت پذیرد، میتواند در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری جویندگان کار و فارغ التحصیلان
نقش بسزایی داشته باشد.صاحبنظران بر این باورند که نظام آموزش مهارت و فناوری در آلمان، از قویترین نظام های آموزش مهارتی در دنیا به شمار میرود که در حوزه سیاستگذاری، اجرا و تدوین موفق عمل کرده است.آموزش مهارتی در کشور آلمان منطبق بر سیستم آموزشی دوآل (دوگانه) است و هدف آموزش در چنین سیستمی این است که آموزش های پایه مربوط به شغل و توانایی صلاحیت هایی را که برای اجرای فعالیتهای حرفهای در دنیای دائما در حال تغییر مورد نیاز است در یک دوره آموزشی مدون ارائه کند.اکثر قریب به اتفاق فارغ التحصیلان سیستم دوآل پس از طی دوره آموزشی، شغلی را به عنوان نیروی متخصص احراز می کنند و غالباً در آینده از امکانات ادامه آموزش استفاده میکنند. فارغ التحصیلان
همچنین میتوانند تحت شرایطی معین از نظام تمام وقت، دیپلم مدرسه عالی تخصصی را اخذ کرده و سپس، به تحصیلات آکادمیک بپردازند.
*ساختار نظام آموزش فنی و مهارتی در کانادا
در کشور کانادا هیچگونه مدیریت آموزش متمرکز و نظام ملی آموزش یکپارچه وجود ندارد و این موضوع شامل آموزش های فنی و حرفه ای
هم میشود.آموزش های فنی و حرفهای رسمی از مقطع متوسطه آغاز میشود ولی آموزش های غیررسمی به جز استان «کِبِک» در سایر استان ها،
مهارت آموزی پس از اتمام مقطع متوسطه در قالب آموزش های استاد شاگردی برای افراد علاقمند به ورود به بازار کار ارائه میشود، اما در آموزش های مهارتی متنوع در طول سال های متوسطه و پس از آن نیز قابل ارائه است.آن چه مهم است آموزش های
مهارتی در سطح ملی با هماهنگی و عقد قرارداد بین وزارت توسعه منابع انسانی و مهارت آموزی با ادارات آموزش و حرفه آموزی استان ها در تحقق سیاست تأمین نیروی کار و با تامین منابع لازم صورت میپذیرد (آموزش های فنی و حرفه ای
غیررسمی سازمان یافته).همچنین وزارت توسعه منابع انسانی و مهارت آموزی با وزارت صنایع در اجرای برنامههای کارآموزی و نظارت و تأمین اعتبار لازم پشتیبانی و همکاری دارد.در سطح استان ها همکاری و پیوند قوی بین وزارت توسعه منابع انسانی و وزارت آموزش و حرفه آموزی
دیده میشود.در دوره تحصیلات تکمیلی نیز دانشگاه ها به فراخور حال، برخی آموزش های
مهارتی و حرفه آموزی را به دانشجویان ارائه میدهند و در کالجها نیز آموزش های کارآموزی و استاد شاگردی برای دانشجویان به طور رسمی و آموزش های کوتاه مدت و ارتقای مهارت برای کارگران و متخصصان کارخانجات ارائه میدهند.
*ساختار نظام آموزش فنی و مهارتی درترکیه
نظام آموزش فنی و حرفهای در کشور ترکیه نیز زیر نظر وزارت آموزش ملی اداره می شود. آموزش فنی و مهارتی در ترکیه در دو بخش رسمی و غیررسمی به اجرا در آمده است.در این نظام، آموزش فنی وحرفهای به دو شکل آموزش نظری
(آموزش در مرکز یا مدرسه) و آموزش کاربردی یا عملی (آموزش در بنگاه اقتصادی) مشابه مدل دوگانه (دوال) آلمان صورت میگیرد.آموزش غیررسمی، خدمات آموزشی را غیر از خدمات آموزشی رسمی، در راستای اهداف کلی و اصول پایه آموزش ملی به شهروندان فراهم آورده و هرگز وارد سیستم آموزشی نشده یا در سیستم خاص آموزش رسمی حضور نیافته است.طی سال های گذشته اهمیت مهارت آموزی و توسعه آموزش های
فنی و حرفهای در صنایع و بنگاه ها بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و وزارت کار مصمم است تا گفتمان مهارت را به شکل گسترده در کشور راه اندازی کند.در این راستا، سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور با هدف تربیت نیروهای ماهر و خلاق، تفاهمنامههایی را با وزارتخانهها و ارگان های مختلف از جمله وزارت علوم، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و قرارگاه مهارتافزایی کارکنان وظیفه نیروهای مسلح منعقد کرده است.اجرای پایلوت طرح ایران مهارت در راستای مهارت آموزی دانش آموزان و اجرای طرح کارورزی در راستای اشتغال پذیری دانش آموختگان دانشگاهی نیز از دیگر طرحهایی است که سازمان آموزش فنی و حرفهای در این زمینه با جدیت دنبال میکند.