محیط زیست جهان در محاصره آلودگی ناشی از پلاستیکها قرار دارد؛ این مساله ادامه حیات کره زمین
را با مخاطره جدی روبه رو ساخته و نگرانیهای بسیاری را ایجاد کرده است. به گزارش ایرنا، زبالههای پلاستیکی بلای جان سیاره زمین شده اند. این مساله را در ابراز نگرانی و توصیههای فعالان و مسئولان محیط زیست
جهانی می توان درک کرد. از این رو، شعار امسال روز جهانی محیط زیست «مبارزه با آلودگی پلاستیک» انتخاب شد تا شاید هشداری باشد برای کاستن بار پلاستیکها از دوش زمین. بنابر آمار اعلام شده از سوی سازمان حفاظت محیط زیست سالانه بیش از یک صد میلیون تن پلاستیک در دنیا تولید می شود
که عمده علت آن توسعه صنایع پتروشیمی، نفت و پیروی از الگوهای مصرف گرا است. رفتار و نگاه غیرمسئولانه به مصرف پلاستیک در ایران نیز،
چشم اندازهای ناخوشایندی در طبیعت و محیط اطراف ما برجای گذاشته است. رودخانه یا حتی جویهای آبی که بطریهای پلاستیکی در آن شناور هستند، دشتهای کنار مسیر بزرگراهها و توقفگاههای بین جاده ای که با انبوهی از کیسههای پلاستیکی پوشیده شده، مراتع و فضای سبزی که کیسههای نایلونی بوتهها و گیاهان آن را اسیر خود کرده اند؛ همگی محصول نگاه بی تفاوت مردم به مصرف پلاستیک و رهاسازی آن در طبیعت است. مصرف کنندگان و رهاکنندگان زبالههای پلاستیکی در طبیعت شاید اگر می دانستند که برای تجزیه هر یک از آنان صدها سال زمان لازم است و رفته رفته مواد شیمیایی موجود در آنها از طریق خاک به آب، گیاهان و سپس چرخه غذایی نفوذ می کند، به سادگی آنها را در طبیعت رها نمی کردند و به پلاستیکهایی که مصرف آنها گاه هیچ ضرورتی نیز ندارد، نه می گفتند.
تولید زبالههای پلاستیکی؛
بلای جان محیط زیست
یک کیسه پلاستیکی از سوپرمارکت، کیسه ای دیگر از نانوایی یا چند کیسه از میدان میوه و تره بار جزو مصارف قطعی هر یک از ما در طول یک روز است که با اندکی آگاهی و اراده می توان تعداد آن را نه به صفر که به کمترین میزان رساند. استفاده از زنبیلهای پلاستیکی، حصیری و پارچه ای که برای بسیاری از ما یادآور گذشته و دوران کودکی است
می روند تا جای خود را به کیسهها و ظروف پلاستیکی بدهند. دیگر کمتر کسی برای خرید نان از پارچه و زنبیل استفاده می کند و افراد بیشتر تمایل به خرید نان همراه با نایلون دارند. از طرفی دیگر استفاده از ظروف یک بار مصرف در میهمانی و سفرها، ایران را جزو 10 کشور پرمصرف در زمینه ظروف یکبار مصرف قرار داده است. بی توجهیها به مصرف نایلون و پلاستیک باعث شده تا روزانه 58 هزار تن زباله در شهرها و روستاهای کشور تولید شود که این میزان تولید با استانداردهای جهانی و میزان تولید زباله در کشورهای صنعتی فاصله بسیار دارد. استفاده زیاد از ظروف پلاستیکی و گرایش مردم به مصرف این ظروف به دلیل سبک، ارزان و یک بارمصرف بودن آنها در حالی است که نگهداری مواد در این ظروف اثرات سوء بر سلامت جسم دارد. قرارگرفتن ظروف پلاستیکی در مجاورت هوای گرم یا بسیار سرد کیفیت مواد غذایی را کاهش می دهد. با وجود این مردم باز هم به مصرف این ظروف تمایل دارند.
ایران از عمده تولیدکنندگان و مصرف کنندگان مواد پلاستیکی به شمار می رود که اصلی ترین دلیل استقبال فراوان از آن قیمت ارزان یا در برخی مواقع رایگان این ظروف است. اگرچه در سالهای اخیر این ظروف بر پایه پلیمرهای تجزیه پذیر با پایه نشاسته ساخته شده و مدت زمان کمتری برای تجزیه آنها در طبیعت لازم است اما عدم تفکیک زباله یا تفکیک نادرست زباله نیز بر مشکلات ناشی از مصرف این ماده دامن زده است. امروزه استفاده بی رویه از پلاستیک به یک رفتار تبدیل شده است که ریشه آن به نبود آگاهی و سازوکارهای مناسبت برای تفکیک زباله بازمی گردد. اگر پلاستیکهای قابل بازیافت جمع آوری شده و در چرخه بازیافت قرار گیرند از حجم میزان زبالههای پلاستیکی رهاشده در طبیعت کاسته می شود و به اینگونه به چرخه تولید بازخواهند گشت. تفکیک از مبداء موضوع مورد غفلت مسئولان و شهرداریها است که باعث شده پسماندهای پلاستیکی در مخلوطی با سایر پسماندها جمع آوری یا از طریق روان آبهای سطحی به اراضی کشاورزی برسند. تلاشهای بسیاری برای بازیافت پسماند و زباله صورت گرفته، اما به نظر می رسد این تلاشهای کافی نبوده است. بخش زیادی از بار تفکیک اکنون بر دوش دوره گردهایی است که به دنبال زبالههای پلاستیکی در سطلهای پسماند می گردند و به مراکز بازیافت می فروشند. به طور حتم، استفاده کمتر از پلاستیک، تفکیک صحیح از مبدا و ورود به چرخه بازیافت، رهاسازی پلاستیکها را در محیط زیست کنترل خواهد کرد.
تغییر الگوی مصرف؛ از خودمان شروع کنیم
یک سوزن به خودمان بزنیم؛ اگر هر یک از ما تصمیم بگیریم تا روزانه یک کیسه پلاستیکی را از چرخه مصرف خود خارج کنیم، به کاهش مصرف این ماده مخرب محیط زیست کمک بزرگی کرده ایم.
آمار سازمان حفاظت محیط زیست گویای این است که هر تهرانی به طور متوسط روزانه سه پلاستیک وارد چرخه محیط زیست می کند. اینک وقت آن رسیده که هر یک از ما دست کم یک یا دو کیسه نایلونی و پلاستیکی را از چرخه مصرف خود خارج کنیم و به پیشنهاد فروشنده برای دریافت کیسه پلاستیکی نه بگوییم. ایجاد برخی تغییرات ساده در زندگی روزمره هر یک از ما می تواند تاثیرات بزرگی بر میزان مصرف پلاستیک در کشور داشته باشد. تصمیم به حذف یا کاستن مصرف پلاستیک در شیوه زندگی، محیط زیست اطراف ما را از زبالههای پلاستیکی رها می سازد و زیستگاههای طبیعی و جانوری را از آلودگی ناشی از این مواد نجات می دهد.
شاید نتوان برخی مصارف پلاستیک را از چرخه زندگی حذف کرد اما در گام نخست نه به کیسههای پلاستیکی و ظروف یک بار مصرف مانند نیهای نوشیدنی یا بشقابهای یک بار مصرف، اقدام موثری در این عرصه خواهد بود که به طور حتم تاثیرات شگرفی در میزان مصرف پلاستیک در کشور خواهد داشت. راهکارهای ساده ای برای کنترل مصرف این نوع از ظروف وجود دارند؛ با خودمان قمقمه آب همراه داشته باشیم تا آب معدنی کمتری بخریم، هنگام خرید برای میوه و سبزیجات با تعداد اندک از یک کیسه استفاده کنیم، از شیشههای مربا یا ترشی به جای ظروف پلاستیکی استفاده کنیم.برای بسته بندی مواد از شیشه کمک بگیریم نه پلاستیک، وقت خرید نان یا میوه کیفهای پارچه ای یا حصیری به همراه داشته باشیم، در مهمانیها از نی استفاده نکنیم، به جای قاشق و چنگال پلاستیکی از قاشق و چنگال فلزی استفاده و برای فرزندانمان اسباب بازیهای پارچه ای و چوبی خریداری کنیم.
آگاهی بخشی به جامعه به ویژه از مبادی رسانههای جمعی و فضای مجازی، نقش برجسته ای
در فرهنگ سازی و راه اندازی پویشهای نه به پلاستیک دارد. تاکنون نیز پویشهایی برای عرضه و استفاده از کیسههای پارچه ای و چند بار مصرف در صفحههای اجتماعی متعلق به دوستداران
محیط زیست، انجمنها و سمنهای زیست محیطی راه اندازی شده است. ادامه چنین اقداماتی بر تعداد نه گفتنها به پلاستیک به خصوص کیسههای خرید خواهد افزود. ارائه آموزش بر پایه تغییر الگوی مصرف از سنین کودکی، حمایتهای مالی از تولیدکنندگان پلاستیکهای زیست تخریب پذیر، آموزش و
اطلاع رسانی به مردم برای استفاده از کیسههای پارچه ای و حصیری، ترغیب به استفاده از ظروف یک بار مصرف گیاهی وکمک گرفتن از سمنهای زیست محیطی برای کنترل و کاهش مصرف کیسههای پلاستیکی از راهکارهای ساده اما موثر در کاهش تولید زبالههای پلاستیکی است.