امروز: ۱۴۰۳ جمعه ۷ ارديبهشت | Friday 26 Apr 2024 | اِجُّمعَة ١٧ شوال ١٤٤٥
سانسور تا کجا جواب می دهد؟


سانسور سازوکاری است که برخی
رسانه ها به عنوان سپری عافیت طلبانه برابر چالش ها از آن مدد می جویند. این در حالی است که سانسور از جایی به بعد نه تنها باعث اختلال در کارکرد و موقعیت رسانه که سبب ساز تبعاتی تراژیک خواهد شد.
 به گزارش ایرنا، انتقاد کلید پیشرفت است. اصولأ در هر جایی که فضا برای انتقاد فراهم باشد، مشکلات و آسیب ها بهتر شناسایی شده و مسیر برای حل و رفع آن هموار خواهد شد. در مقابل، هر زمان که عرصه نقد مضیق گردد، توهم عاری از بی نقص بودن به مرور چهره ای
واقعی یافته و امکان پیشرفت روز به روز کمتر خواهد شد. امروز رسانه یکی از موثرترین ابزارها و اصلی ترین کانال هایی است که
می تواند تغییرات بنیادینی در وضعیت هر جامعه را زمینه سازی کند.
 رسانه به دلیل شیوه زندگیِ امروز ما جایگاهی ویژه را به خود اختصاص داده که البته پیشرفت فناوارانه و هرروزه آن نیز این جایگاه را پیچیده و پراهمیت تر می سازد. رسانه امروز همه آنچه را تا دیروز از جانب گروه ها و افراد مختلف منتقل و روایت می شد به صورتی عمیق و عمده منعکس می کند. نقش والد، معلم، همبازی، گروه همسالان و بسیاری دیگر از نقش هایی
که به صورت سنتی وظیفه جامعه پذیری و انتقال فرهنگ را به عهده داشتند اکنون به نسبتی وارد حوزه عمل رسانه شده است. انتقال فرهنگ، جامعه پذیری، بازجامعه پذیری، تغییر فرهنگ و دگرگونی ارزش ها از کارویژه های بسیار حساس و مهم رسانه است که عمق توانمندی آن را به تصویر می کشد.
به همین دلیل لزوم بی طرفی و استقلال رسانه از منابع قدرت و ثروت وضعیتی آرمانی توصیف می شود تا کارکردهای آن را در چارچوبی به سمت خیر عمومی سامان دهد. اطلاق «آرمانی» بودن به این وضعیت از این رو است که تقریبا هیچ رسانه ای را نمی توان یافت که کاملا بی طرفانه به انتشار و بازتاب خبر یا واقعه ای بپردازد و رسانه ها همواره پیرو
خط مشی های گروه یا افرادی هستند که به وسیله آنها متولد یا حمایت شده اند.
در دنیای واقعیت مساله شدت و ضعف این سیاست و سوگیری ها است. همچنین رسانه ها بر اساس شدت و میزان وابستگی (مالی، معنوی، حقوقی و...) که به سازمان یا جریان متبوع خود دارند باید به این پرسش اساسی پاسخ گویند که در صورت تعارض منافع خود با منافع عمومی و ملی کدام یک را اولی می دانند. شرایط و اوضاع حاکم بر هر اجتماع نقشی تعیین کننده در سوگیری و احوال رسانه ها دارد. در جوامعی که جریان آزاد اطلاعات و اخبار وجود داشته و انتقادات نه صرفأ تحمل که تشویق می شود، رسانه در بهترین حالت خود قرار می گیرد و به عبارتی پرقدرت و با حداکثر همسویی با خیر عمومی فعالیت می کند. در این فضا همه گروه ها و جناح ها می توانند حرف خود را بزنند و تکثر سایه خود را بر جامعه و فعالیت های رسانه ای
می گستراند. در وضعیتی متضاد یا بدیل این اوضاع بارانی از بلا بر سر رسانه فرود می آید. نخستین چتری که بسیاری از اهالی رسانه بر سر آن می گیرند خودسانسوری است.

 در غیر این صورت ساختاری تکثرستیز خود دست به کار شده و تیغ انواع سانسور را بر محصولات رسانه فرود می آورد.
منطق سانسور جدا از هر قضاوتی در مورد خوب و بد بودن آن در انواع مختلف داده‌ها متفاوت است و انواع اصلی آن در تعاریف کلاسیک عبارت‌اند از؛
* «سانسور اخلاقی» که در آن هر مطلب خلاف اخلاق حذف می‌شود. سانسورچی ارزش های پس زمینه متن را زیر سوال برده و دسترسی به آن را محدود می ‌کند. از نمونه‌های آن می ‌توان به تصاویر مستهجن اشاره کرد.
* «سانسور امنیتی و نظامی» فرآیند نگهداری از اطلاعات امنیتی و نظامی است که باید به صورت محرمانه و دور از تیررس دشمن صورت پذیرد. از این روش در مبارزه با جاسوسی و حفظ اطلاعات نظامی استفاده می ‌شود. این گونه از سانسور همچنین می‌تواند مواردی مانند ایجاد محدودیت در پخش اطلاعات در مورد عملیات‌ نظامی را دربربگیرد. مثلا در جنگ عراق دولت آمریکا عکس برداری و فیلم برداری از سربازان کشته شده و پخش آن در رسانه‌ها را محدود می‌کرد.
* «سانسور سیاسی» روشی است که در آن دولت اطلاعات را از مردم مخفی می ‌کند. در این میان، هدف جلوگیری از ایجاد فضای آزادی بیانی است که ممکن است منجر به شورش شود. دولت‌های مردم سالار معمولا سانسور سیاسی ناپسند می‌دانند اما به صورت مخفیانه به آن دست می‌زنند. هرگونه نارضایتی در مورد دولت به عنوان یک نقطه ضعف در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند حربه‌ای را در اختیار رقبا قرار دهد. تاکتیک‌های مبارزه هم به صورت مخفی است.
* «سانسور مذهبی» در مورد هرگونه متنی که مخالف یک عقیده خاص است اعمال می‌شود و معمولا مذاهب غالب محدودیت‌هایی را بر مذاهب ضعیف تر اعمال می‌کند. همچنین ممکن است مذهبی عقاید مذهب دیگری را در خلاف جهت خود ببیند و از اشاعه آن‌ جلوگیری کند.
* «سانسور اقتصادی» نوعی از سانسور است که شرکت‌ یا دولت ها از افشای اطلاعات مربوط به وضعیت اقتصادی و بازرگانی که آن را به صورت منفی جلوه می ‌دهد خودداری می ‌کنند. شرکت‌های خصوصی که در تجارت مطبوعات نقش دارند گاهی از افشای اطلاعات درآمد تبلیغاتی یا ارزش سهام شان دربازار بورس خودداری می‌کنند تا وجهه خود را مطلوب جلوه دهند. از دید برخی ناظران، سانسور برای رسانه همانند نمک است که کم و زیاد آن، هر یک دردسرساز است. از آنجا که سانسور مستقیما از نظام ارزش های حاکم بر رسانه نشات می گیرد، نوع و شدت آن از جامعه و فرهنگی تا جامعه و فرهنگ دیگر و حتی از رسانه ای به رسانه دیگر تفاوت دارد. در سیستم های باز و پذیرای انتقاد آستانه تحمل بالا بوده و از اعمال سلیقه و به مرور زمان فساد سیستم جلوگیری می شود. شدت بالای سانسور می تواند مشکلات متعاقبی را ایجاد کند که نه تنها اهداف رسانه را برآورده نسازد بلکه بر وجهه و اعتماد به رسانه بشدت آسیب بزند. اما در شرایط کمرنگ شدن آزادی و شیوع سانسور چه اتفاقاتی می افتد؟ از دید صاحب نظران اخبار یکطرفه و با یک ایدئولوژی مشخص منتشر
می شوند، نگاه متفاوت دیده نمی شود و با دیده تحقیر حذف می گردد، به دلیل حذف سطحی و ظاهری دیدگاه متفاوت، مشکلات باقی می ماند و ریشه می یابد، مشکلات ریشه ای شده باعث خشم و سرخوردگی می شوند
و در نهایت به خشم و سرخوردگی و بی اعتمادی کامل می انجامد.
همچنین، بی اعتمادی باعث بی اثر شدن رسانه و از دست دادن قدرت آن می شود. ضمن این که این بی اعتمادی و خشم را به سازمان، جناح و نهادی که رسانه زیرمجموعه متبوع آن است منتقل می کند. به همین دلیل سانسور در رسانه تا جایی می تواند موثر واقع شود و اهدافی را که به دنبال آن است پوشش دهد اما از جایی به بعد نه تنها باعث اختلال در موقعیت و قدرت رسانه که باعث تبعاتی غیرقابل پیش بینی و کنترل است. البته شرایط جهانی، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نوظهور به حاشیه رفتن رسانه های
تک بعدی را تسریع کرده و بر این اساس هیچ رسانه ای امروز نمی تواند
بصورتی بلندمدت به اشاعه یک جانبه آرا و عقاید خود بپردازد.

 

لینک کوتاه:
http://www.tafahomnews.com/fa/Main/Detail/59743
تبلیغات
تفاهم آنلاین
تبلیغات
نقش نیوز
بعدی
قبلی

معاملات آتی سکه
از بورس حذف نمی شودافزایش ۴ برابری
دانش آموزان کاردانش
در مناطق محروم
به سوالات
پاسخ خواهم داد


ورود هواپیماهای جدید سانسور تا کجا
جواب می دهد؟نبـض بازار دسـت کیسـت؟
افزایش جمعیت
سالمند ایران


ایجاد فرصت‌های شغلی نوین برای کارگران ایرانی
با خروج افغان هاکم فروشی به جای افزایش قیمت!انتقاد مونسان
از ضعف تبلیغات
در حوزه گردشگریسایه و روشن استفاده
از اینترنت برای کودکانبه جوانان
اعتماد کنیم
  • شماره 3427
  • ۱۳۹۷ دوشنبه ۱۵ مرداد

30 شماره آخر نشریه

ویژه‌نامه شماره 221