دکتر حوریه یحیایی*
Hooriye_yahyaei@yahoo.com
خلاق و رفتارحرفه ای به طور خاص با مقوله کارآفرینی رابطه نزدیک داشته و علی القائده
تاکید و توجه به آن در چگونگی ارتباط و تعامل کارآفرین در محیط کسب وکارش تاثیرگذار خواهد بود. اخلاق را می‌توان محوریت تمام مباحث علمی و عملی در حوزه ی کسب و کار دانست که کارآفرینان جامعه ی امروزی باید آن را در سرلوحه ی امور خود قرار داهند. چرا که آنچه باعث گسترش فرهنگ کارآفرینی در یک جامعه شده و یک کارآفرین را به یک عنصر ثمر بخش در یک جامعه تبدیل می‌کند، اخلاق مداری
در شرایط پر پیچ و خم دنیای کسب و کار است. یک کارآفرین اخلاق مدار، می‌تواند با قدرت خلاقیت و ابتکار، تصمیم گیری به موقع، تکیه بر وجدان کاری اطلاعات شغلی اش را همواره تعمیق و توسعه داده و محیط کاری خود را به یک محیط پویا و شاداب تبدیل نماید و برای خود قدرت و اعتبار، پس انداز می‌نماید.
بنظر می‌رسد، ارتباط بین اخلاق و کارآفرینی از موارد جدیدی است که مورد بحث کارشناسان بوده و این در حالی است که اقتصاددانان سال هاست،
تحقیق و بررسی درباره این موضوع را در اولویت مباحث خود قرار داده اند.
بی اخلاقی‌های رایج برای کسب درآمد بیشتر و ترویج رفتارهای غیر مسئولانه در محیط‌های کاری یکی از چالش برانگیزترین مباحث مدیریتی است که باعث جلب نظر صاحب نظران به این حوزه شده است. با توجه به گستردگی بحث اخلاق و ارزش‌ها و متغیر بودن این مبحث در جوامع مختلف، رویکردی تازه به اخلاق اسلامی در امر کارآفرینی خالی از لطف نیست.
فرهنگ و اخلاقیات، از مسیر تربیت فردی، باعث رشد و ارتقای جامعه و در نهایت عمل کارآفرینانه می‌گردد. در سال‌های اخیر با رشد روزافزون فعالیت‌های کارآفرینی، افزایش میزان اهمیت اخلاق و وجدان کاری در کسب و کار به عنوان دوعامل مهم در کارآفرینی لازم و ملزوم هم بوده اند. نیروهای کار را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود. دسته اول؛ مشتاقانه تمایل به تلاش و کوشش فراوان دارند و از سکون و یکنواختی پرهیز می‌کنند. در این گونه افراد، فضائل اخلاقی در اولویت امور قرار دارد و هرگز آن را فدای درآمد و یا تولید ثروت نمی کنند. در دسته دوم؛ عکس این رفتار به چشم می‌خورد. افراد تمایل چندانی به فعالیت ندارند و تولید ثروت و کسب درآمد تنها هدف اصلی محسوب شده و اگر در جایی اخلاقیات زیر پای قرار گیرد، توسط هدف توجیه پذیر است.
در کشور ما با توجه به آموزه‌های دینی، اخلاق در کار؛ مهم ترین عامل فرهنگی در توسعه اقتصادی به حساب می‌آید و منابع انسانی، ثروت اصلی محسوب می‌شوند. اخلاق در کسب و کار در طولانی مدت باعث افزایش اعتبار شرکت‌ها و رضایت مندی مشتریان و انگیزه خدمت بیشتر در بین کارکنان خواهد بود و درنهایت افزایش کارآفرینی و تولید اشتغال در جامعه منتهی می‌گردد...
وجدان کاری زیر مجموعه ای از اخلاق کارآفرینی محسوب می‌شود. یک کارآفرین می‌تواند جامعه ای را بسازد و اگر اخلاق؛ محور کار یک کارآفرین قرار گیرد، همین بس که شرایط بد اقتصادی نیز نمی تواند مانع پیشرفت جامعه شود.
وجدان به عنوان یک قضاوت درونی برای بررسی اخلاق فردی می‌تواند به عنوان یک عامل بازدارنده سبب جلوگیری از خطا‌ها و
بی اخلاقی‌ها در جامعه گردد. فرد کارآفرین با وجدان کاری، تمایل به رعایت حقوق افراد دیگر دارد و احساس مسئولیت نسبت به حرفه خود خواهد داشت و حتی بدون نظارت و بررسی عوامل خارجی کار خود را در صحت و درستی کامل پیش می‌برد. او منافع اطرافیان و سازمان خود را ارزشمند دانسته و این امر در بهبود رابطه مستمر او با سایر اعضای تیمش قابل مشاهده است.
ارزش‌های اخلاقی؛ همچون وجدان ، تعهد کاری ، مسئولیت پذیری و يا حسن خلق باعث موجبات جلب اعتماد جامعه به فرد کارآفرین می‌شود و فرد نیز بر پایه ی این اصول در مدت زمان کوتاه تری به نتیجه می‌رسد. بازده و راندمان فرد کارآفرین پایبند به اصول و ارزش‌های اخلاقی در راستای فعالیت‌های کارآفرینانه بسیار بیشتر از حالتی است که کارآفرین از هیچ اصولی پیروی نمی کند.
هنگامی که ارزش‌ها و اصول اخلاقی بخشی از برنامه تدوین شده شرکت‌ها محسوب گردد، باعث ایجاد رقابت برای پیشرفت و صعود فرد کارآفرین می‌شود. زیرا اکثریت افراد جامعه معتقدند ، افرادی که به فضائل اخلاقی پایبندی بیشتری دارند، قابل اعتماد ترند، زیرا آنها همیشه خود را ملزم به رعایت قوانین اخلاقی می‌دانند.