بانک توسعه تعاون بهعنوان جوانترین بانک دولتی کشور در اجرای احکام سند چشمانداز بیستساله جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ارتقاء سهم بخش تعاونی به ۲۵ درصد اقتصاد ملی، بهموجب بند (و) ماده (۹) قانون نحوه اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و بهمنظور تأمین مالی بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران تأسیس و سال ۱۳۸۸ وارد بازار پول و شبکه بانکی کشور شد. به گزارش تفاهم، هدف از ایجاد و تأسیس این بانک دولتی، توسعهای و تخصصی بخش تعاون علاوه بر تکلیف در انجام وظایف عمومی و تخصصی کسبوکار بانکی، در قالب مواردی از قبیل:
* تأسیس شرکتهای تعاونی متعارف، سهامی عام، مادر تخصصی، فراگیر ملی شهرکها و مجتمعهای تعاونی، شرکتهای بیمه و یا اتحادیههای شرکتهای تعاونی بهمنظور جذب سرمایههای بیشتر در بخش تعاون باهدف ارتقاء توان رقابتپذیری آنها و با رعایت قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرا سیاستهای کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی – مصوب ۱۳۸۷.
* جذب کمکهای دولتی بهمنظور حمایت مالی و ایجاد خط اعتباری در گسترش فنآوری اطلاعات و ارتباطات و تجارت الکترونیکی در بخش تعاونی و تقویت پیوندهای فنی، مالی و اقتصادی بین تعاونیها باهدف کاهش هزینهها، گسترش بازار و نیز حمایت از شکلگیری تشکلهای بالاتر.
* اخذ عاملیت وجوه اداره شده و کمکهای فنی اعتباری از بودجه عمومی کشور و همچنین بخشی از درآمدهای حاصل از واگذاریهای مربوط به بخش تعاون بهمنظور اعطای تسهیلات، تأمین یارانه، تقلیل سود و کارمزد تسهیلات بانکی، کمک به تعاونیها و اتحادیهها و سرمایهگذاری در بخش تعاون.
* مشارکت برای ایجاد نهادهای مالی، فنی، حقوقی، خدماتی و سایر نهادهای تخصصی موردنیاز بخش تعاونی.
* ارائه محصولات و خدمات در بخش مسکن و ساختمان با اولویت به اتحادیهها، شرکتهای تعاونی و اعضای آنها از قبیل تسهیلات ساختوساز واحدهای مسکونی، تجاری، اداری، تسهیلات املاک تجاری، تسهیلات سرمایه در گردش ساختوساز، طراحی صندوقهای پسانداز مسکن و تسهیلات خرید واحدهای مسکونی یا تجاری یا اداری با اخذ مجوزهای لازم و رعایت قوانین و مقررات.
* دریافت کمکهای بلاعوض دولت و سایر سازمانها و نهادهای حمایتی و پرداخت آن بر اساس ضوابط و مقررات. پرداخت تسهیلات قرضالحسنه از محل منابع تخصیصی در بودجه سنواتی یا کمکهای دولت و پرداخت آن بابت تأمین تمام یا بخشی از آورده شرکتهای تعاونی و همچنین به افراد کارآفرین دارای توانایی انجام کار و فاقد سرمایه لازم.
* دریافت یارانه سود تسهیلات بانکی و سایر هزینههای سرمایهگذاری اولیه برای راهاندازی شرکتهای تعاونی و تخصیص آن طبق ضوابط و مقررات.
* تصدی عاملیت وجوه اداره شده و کمکهای فنی و اعتباری و وجوه امانی اشخاص حقیقی و حقوقی
تعریفشده است که موارد فوق همراه با اهداف تعیینشده از سوی قانونگذار، بانک توسعه تعاون را در مدت فعالیت بیش از ۹ سال، به یک بانک با کارکرد کمک به ایجاد، توسعه و حفظ اشتغال با استفاده از ظرفیت بخش تعاونی کشور تبدیل ساخته است، بهنحویکه این بانک با سرمایه اولیه ۵۰۰۰ میلیارد ریالی که از محل حساب ذخیره ارزی و بهموجب بند (و) ماده (۹) قانون اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ تخصیصیافته، توانسته است طی مدت فعالیتش، بیش از ۲۷۰ هزار میلیارد ریال تسهیلات اعتباری، یعنی ۴۴ برابر سرمایه تخصیصی، تسهیلات اعتباری به تشکلهای تعاونی در بخشهای مختلف اقتصادی اعم از صنعت و معدن، کشاورزی و دامپروری، مسکن و عمران و خدمات و بازرگانی و زیر بخشهای مرتبط پرداخت نماید. اگرچه جریان حمایت از این بانک در قالب افزایش سرمایه در مباحث و سخنان مسئولین مختلف ازجمله رئیس مجلس شورای اسلامی مطرح گردید، وی در مراسم سیزدهمین اجلاس بینالمللی تعاون اظهار داشت: "باید سرمایه بانک توسعه تعاون را افزایش دهیم و آمادگی داریم در این زمینه، پیشنهادات را در شورای هماهنگی اقتصادی یا مجلس موردبررسی قرار دهیم." لاریجانی بیان کرد: یک دانشمند بنگلادشی که موضوع بانک فقرا را مطرح کرد، توانست به جایزه بینالمللی دست یابد که بر اساس موضوع بانک فقرا، امکان جمع شدن سرمایههای خرد به جامعه فراهم میشود و تسهیلاتدهی آسان صورت میگیرد، چراکه در حال حاضر بانکها معمولاً وثیقههای کلان از کارآفرینان فعال در بخش ایجاد کار جزئی درخواست میکنند که البته باید به این موضوع نیز رسیدگی شود، اما بانک توسعه تعاون در صورت افزایش سرمایه میتواند به موضوع مذکور توجه کند و حتی این موضوع از طریق مجلس و شورای هماهنگی اقتصادی قوا میتواند بررسی شود تا زمینه ارائه تسهیلات با فرآیند آسان به فعالان در بخش تعاون فراهم شود.
گفغتنی است؛ گرامین بانک توسعهتعاون با روش وثیقه کردن دارایی دسترسی به وام در آینده، امکان دریافت وام برای فقرا، بدون دریافت وثیقه را فراهم آورد. همین روش در کشورهای توسعه یافته در قالب شرکتهای رتبهبندی اعتباری انجام میشود. عملکرد بهتر در بازپرداخت تسهیلات به معنای دسترسی به تسهیلات بیشتر در آینده است که یک دارایی محسوب میشود. اعطای وام گروهی و تضمین گروهی ازجمله ابداعات گرامین بانک بود. بر اساس مقررات گرامین بانک درصورتیکه یکی از اعضا در بازپرداخت اقساط وام خود با مشکل مواجه گردد، سایر اعضای گروه موظف به پرداخت بدهی وی میباشند. همچنین برای تقویت انگیزه بازپرداخت وام و کاهش ریسک تأخیر در پرداخت اقساط وام، میزان وام پرداختی به اعضا در طول زمان افزایش مییابد و بانک توسعهتعاون میتواند بهواسطه افزایش سرمایه هدفمند و مؤثر از طریق مبادی ذیربط و با استفاده از تجارب کشورهای دیگر ازجمله گرامین بانک بنگلادش و ظرفیتهای تجربی و عملکردی و همچنین نیروی انسانی جوان، متخصص و دارای تحصیلات عالی مرتبط که پرورشیافته حوزه کسبوکار تعاون و فعالیت بانکی در بخش تعاون میباشند، توأم با دستاوردهای حاصل از عاملیت در طرحهای ملی اشتغال پایدار روستایی و عشایری و اشتغال فراگیر و بهرهگیری از ۴۵۰ شعبه و باجه در کشور، در خدمت کمک به ایجاد و توسعه اشتغال خرد، کوچک و متوسط و حفظ اشتغال موجود باشد، چراکه قدرت و عزت ایران با رشد تولید ملی و اشتغال جوانان امکانپذیر است.
سعید معادی،
مشاور مدیرعامل و مدیر امور روابط عمومی و حوزه مدیریت